اولویت‌های «دفاع نرم‌افزاری» در گفت‌وگو با بیژن مقدم
| بیژن مقدم معتقد است فهم درست از برنامه دشمن، پاسخگویی به شبهات و واکنش سریع در ساخت روایت اول جزو اولویت‌های دفاع نرم‌افزاری در مقابل دشمن است. |
به گزارش بخش سیاسی وبانگاه به نقل از گروه امام و رهبری خبرگزاری تسنیم، یکی از مفاهیم بسیار مهم و بدیعی که رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی) در جریان دیدار اخیرشان با مردم آذربایجان شرقی، از آن استفاده کردند، تعبیر «تهدید نرم‌افزاری» بود. در همین راستا ایشان به صراحت بر ضرورت و اهمیت دفاع نرم‌افزاری تاکید ورزیده و حتی آن را از دفاع سخت‌افزاری نیز مهم‌تر برشمردند: «مسئله‌ی امروز ما تهدید سخت‌افزاری دشمن نیست… یک تهدید مهمّ دیگری وجود دارد که باید برای آن آماده شد و آن، تهدید نرم‌افزاری است. امروز دشمنان ما اعتراف می‌کنند که به این نتیجه رسیده‌اند که اگر بخواهند بر ملّت ایران فائق بیایند، اگر بخواهند جمهوری اسلامی را از مواضع قدرتمندانه‌ی خودش عقب برانند، راهش این است که در داخل کشور، در داخل ملّت مشکل ایجاد کنند، مردم را دچار مشکلات و تهدیدات نرم‌افزاری کنند. تهدید نرم‌افزاری چیست؟ تهدید نرم‌افزاری یعنی دست‌کاری کردن افکار عمومی مردم، یعنی ایجاد اختلاف، یعنی ایجاد تردید در محکمات انقلاب اسلامی؛ این تهدید نرم‌افزاری است. تهدید نرم‌افزاری یعنی ایجاد تردید در پایداری در مقابل دشمن؛ این کار را دارند می‌کنند. به فضل الهی، تا امروز موفّق نشده‌اند؛ تا امروز وسوسه‌ی دشمن نتوانسته دل مردم ما را تکان بدهد، جوانان ما را از عزم و از حرکت باز بدارد.»
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای همچنین در فراز دیگری از سخنان‌شان، مسئولیت خطیری را متوجه صاحبان دستگاه‌های تبلیغاتی، صاحبان بیان، صاحبان قلم، اصحاب هنر، دانش، مسئولان این و جوانان دانسته و در این زمینه تصریح کردند: «صاحبان دستگاه‌های تبلیغاتی، صاحبان بیان، صاحبان قلم، اصحاب هنر، اصحاب دانش، آن کسانی که در دستگاه‌های رسمی آموزش و رسانه و هنر و مانند این‌ها مسئولیّت دارند، آحاد جوانان ما که با فضای مجازی ارتباط دارند، این‌ها بایستی تلاششان را متوجّه به این بکنند که ببینند دشمن بر روی چه نقطه‌ای تکیه می‌کند و انگشت می‌گذارد، از چه راهی می‌خواهد در ذهن مردم و در افکار عمومی مردم نفوذ کند، آن راه را ببندند؛ تولید محتوا کنند؛ صاحبان اندیشه تولید فکر و اندیشه کنند و با این کار خودشان در مقابل دشمن بِایستند؛ امروز این [کار] از دفاع سخت‌افزاری مهم‌تر است. در دفاع سخت‌افزاری اگر نقصی ایجاد بشود، با حرکت نرم‌افزاری می‌شود آن نقص را جبران کرد، آن ضعف را برطرف کرد ــ که بارها این کار انجام گرفته ــ امّا اگر چنانچه در دفاع نرم‌افزاری مشکل داشته باشیم، مشکل را ابزارهای سخت‌افزاری برطرف نمی‌کنند؛ به این توجّه باید کرد.»
بر همین اساس و به منظور تبیین فرمایشات اخیر رهبر فرزانه انقلاب اسلامی به سراغ بیژن مقدم، فعال رسانه‌ای، مدیر مسئول و سردبیر پایگاه «الف» رفتیم و با او حول این محور که در برابر تهدید نرم‌افزاری دشمن چه باید کرد و دستگاه‌های تبلیغاتی و رسانه‌ای در میدان جنگ نرم، چگونه باید عمل کنند، به گفت‌وگو نشستیم.
در ادامه، مشروح این گفت‌وگو را از نظر می‌گذرانید:
اهمیت تجهیز به لوازم و ابزارهای جنگ نرم
تسنیم: از منظر شما تهدید نرم‌افزاری دشمن مشتمل بر چه ابعاد و مختصاتی است؟ چگونه و مبتنی بر چه راهبردهایی باید با این قسم تهدیدها مواجه شد؟
مقدم: بسم الله الرحمن الرحیم. به نظر من اولین نکته‌ای که باید به آن توجه داشت، این است که هر جنگی لوازم، امکانات و تجهیزات خاص خود را نیاز دارد. ما برای اینکه بتوانیم در یک جنگ پیروز باشیم، باید از بهترین امکانات و تجهیزات بهره ببریم. وقتی درباره جنگ نرم صحبت می‌کنیم، در مقابل آن جنگ سخت را داریم؛ در جنگ سخت با سخت‌افزارهایی چون توپ، تانک، موشک، هواپیما و… سر و کار داریم اما در جنگ نرم، سخت‌افزارهای مهم و متفاوت دیگری وجود دارد و بدون بهره‌مندی مناسب از ابزارها، وسایل و تکنیک‌های لازم نمی‌توان در این جنگ پیروز شد. بنابراین مسئله مجهز شدن به تکنیک‌های مقتضی و حسن بهره‌گیری از ابزارهای مربوط به جنگ نرم، نخستین نکته مهمی است که باید به آن اهتمام داشت.
نکته دیگری که باید به آن توجه داشت این است که ابزارهای جنگ نرم، هر روز دچار تغییر و تحول می‌شود. بنابراین ما نمی‌توانیم از این فضای متغیر جا بمانیم و بعد، ادعا کنیم که پیروز جنگ نرم خواهیم بود. پس لازم است که مدام خود را به‌روز کنیم. کسانی که در خط مقدم مقابله با امواج جنگ نرم می‌ایستند، عملا مقدمات پیروزی یا شکست احتمالی ما در این جنگ را فراهم می‌کنند. پس حتما باید توجه داشته باشیم که ما نیازمند تجهیز به ابزارهای نوین جنگ نرم هستیم. مقصود از ابزارهای نوین، چیزهایی هستند که ریشه آنها به اینترنت و فضای مجازی بازمی‌گردد و مواردی چون شبکه‌های اجتماعی، هوش مصنوعی و… را دربرمی‌گیرد.
رسانه‌ای موفق است که به خوبی از ابزارهای جنگ نرم بهره ببرد
در شرایط کنونی، رسانه‌ای موفق است که بتواند از ابزارها و ادوات جنگ نرم، به خوبی بهره ببرد. برای مثال، اگر صدا و سیمای ما نتواند خود را با این فضای جدید تطبیق دهد، به زودی از بین خواهد رفت. اکنون همه چیز در چارچوب یک تلفن همراه خلاصه شده و این گوشی‌های همراه به‌تنهایی پاسخگوی همه نیازها هستند. حتی افرادی که می‌گویند تلویزیون نمی‌بینند هم از طریق تلفن‌های همراه خود تلویزیون را تماشا می‌کنند؛ چگونه؟ با دروازه‌بانی و برش تقطیع‌شده‌ای که فرد دیگری از یک برنامه تلویزیونی فراهم کرده و آن را به صورت گسترده در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی توزیع می‌کند. احتمالا چنین افرادی بر اساس همین برش‌های تقطیع‌شده دست به قضاوت می‌زنند.
تسنیم: دشمن از قِبل راه‌اندازی جنگ نرم به دنبال تحقق چه هدف یا مقاصدی است؟
مقدم: هدف جنگ نرم، تسخیر و تاثیرگذاری بر افکار عمومی است؛ البته ممکن است هدف و راهبرد این جنگ با جنگ سخت یکسان باشد؛ این امکان وجود دارد که هر دو جنگ به دنبال براندازی باشند. اما در جنگ نرم، تمرکز بر تغییر افکار عمومی است. به همین خاطر طرف مقابل، مسئله‌ای مانند براندازی را در افکار مردم جا می‌اندازد تا بتواند روی آنها تاثیر بگذارد و به سمت کنشی سوق‌شان دهد که خود، می‌خواهد. این رفتار به شکل دیگری در جنگ‌های قدیمی هم وجود داشته است. اگر فیلم‌های مربوط به این جنگ‌ها را بررسی کنید، می‌بینید که هواپیمای یک طرف در پشت سنگرهای طرف مقابل اعلامیه می‌ریخت. محتوای آن اعلامیه‌ها، دعوت سربازان جبهه رقیب به تسلیم، پذیرش شکست و باور به پیروزی طرف مقابل بود. این شکلی از جنگ روانی محسوب می‌شد و ممکن بود هیچ‌یک از مواردی که در آن اعلامیه‌ها اعلام شده، واقعی نباشد، اما آن طرف به‌واسطه این اقدام تبلیغاتی، جنگ روانی می‌ساخت و سلاحش داشت به شکل دیگری کار می‌کرد. بنابراین چنین چیزی از گذشته وجود داشته اما اکنون ابعاد و دامنه‌هایش بسیار وسیع و گسترده‌تر شده است.
ابراز تمایل ترامپ به مذاکره، بخشی از پازل جنگ نرم آمریکا علیه ایران است
یکی از مباحثی که از حدود یک ماه گذشته تاکنون با آن درگیر شده‌ایم، بحث مذاکره میان ایران و آمریکاست. کسی (دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا) درباره مذاکره حرف می‌زند که اصلا اعتقاد و التزامی به این مفهوم ندارد. پس چرا دارد از مذاکره حرف می‌زند و می‌گوید من آمادگی دارم با رئیس جمهور ایران مذاکره کنم؟ به این دلیل که دارد بخشی از پازل جنگ نرمی که آمریکا طراحی کرده است را پیاده‌سازی می‌کند. ترامپ می‌داند که وقتی چنین حرفی را بزند، در داخل کشور ما اختلاف و دودستگی به وجود می‌آید و عده‌ای اصرار می‌کنند که باید از دعوت رئیس جمهور آمریکا استقبال کنیم و پای میز مذاکره بنشینیم. این همان چیزی است که برای آمریکا مطلوبیت دارد و بخشی از عملیات جنگ نرم آنها علیه جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شود. و گرنه کیست که از سوابق سوء ترامپ در عدم پایبندی به معاهدات و توافقات بین‌المللی اطلاعی نداشته باشد؟ از برجام گرفته تا توافق با دیگر کشورها که به‌راحتی توسط این فرد نقض شد. اگر دقت کنید، می‌بینید که هیچ‌یک از این‌ها مذاکره نبوده، بلکه قلدری بوده است. پس همه این مجموعه ابزارهای پیچیده از سوی دشمن به کار گرفته می‌شود تا بتواند روی افکار عمومی مردم ما تاثیر بگذارد و از این رهگذر، بهره و نفع خود را ببرد؛ این همان چیزی است که امروز در ماجرای مذاکره شاهد آن هستیم.
سه اولویت مهم برای مقابله با تهدیدهای نرم‌افزاری دشمن
تسنیم: از نگاه شما اولویت‌های تولید محتوا و اندیشه برای مقابله با تهدیدات نرم‌افزاری دشمن چه باید باشد؟
مقدم: برای مقابله با تهدید نرم‌افزاری دشمن، اولین نکته‌ای که باید به آن توجه کنیم این است که فهم درستی از برنامه‌های طرف مقابل داشته باشیم؛ یعنی اولا بدانیم که آنها هم‌اکنون در حال انجام چه کارهایی هستند و ثانیا در آینده قصد انجام چه اقداماتی را خواهند داشت. گاهی اوقات متوجه این مسئله نمی‌شویم و طبعا در چنین شرایطی یا در زمین دشمن بازی می‌کنیم و یا اساسا در جایی بازی می‌کنیم که اصلا ربطی به مسئله ندارد. این قسم خطاهای محاسباتی باعث می‌شود که بازی را اشتباه اداره کنیم، درحالی که دشمن دارد به درستی اهداف از پیش‌طراحی‌شده خود را در بازی دنبال می‌کند. پس اولین گام، فهم درست سناریوی دشمن است.
اولویت دوم، پاسخگویی به شبهات است؛ آن هم پاسخ‌هایی که از ظرفیت لازم و کافی برای اقناع افکار عمومی برخوردار باشند. دستگاه تبلیغاتی و رسانه‌ای دشمن، مدام در حال شبهه‌افکنی در مسائل گوناگون است؛ او این کار را با جعل، دروغ‌گویی، شایعه‌پراکنی و… به وفور، با قدرت و جدیت در فضای مجازی انجام می‌دهد و برای این منظور، پول‌های هنگفتی هم خرج می‌کند. البته ضعف‌ها و اشتباهات زیادی هم دارند و این‌گونه نیست که بگوییم هرکاری که انجام می‌دهند، دقیق و بی‌نقص است. منتها آنها با مخاطبی سر و کار دارند که اشتباهاتشان را به رسمیت نمی‌شناسد و هرچه می‌گویند را باور می‌کند.
اولویت سوم که باید مدنظر قرار گیرد، سرعت است. ما باید بتوانیم به سرعت در برابر اقدامات دشمن واکنش نشان دهیم؛ گاهی اوقات، واکنش دیرهنگام ما باعث می‌شود که آنها روایت اول را بسازند و روایت مطلوب و دستکاری‌شده خود را به خورد افکار عمومی بدهند. این درحالی است که روایت اول در اختیار ماست اما به دلایلی مانند اینکه می‌خواهیم روایت‌مان کاملا متقن و دقیق و به نقل از منابع رسمی باشد، تاخیرهایی انجام می‌دهیم که ابتکار عمل را از دست‌مان خارج می‌کند و باعث می‌شود که دشمن از این فضا سوء استفاده کند و روایت اول را آن‌گونه که خود می‌خواهد بسازد. این مجموعه مواردی است که ما می‌توانیم در میدان جنگ نرم از آنها بهره بگیریم. البته موارد دیگری هم وجود دارد که طرح آنها مجال مقتضی خود را می‌طلبد. هرکجا که توانستیم که به موارد مذکور عامل باشیم، موفق‌‌تر بودیم. برای مثال، در بعضی فتنه‌ها عملکرد خوبی داشتیم و رسانه‌های ما با اقدامات خوب خود توانستند جلوی عملیات روانی دشمن را بگیرند و روایت‌های آنها را در هم بشکنند. امیدوارم در آینده هم به پشتوانه عملکرد خوب رسانه‌هایمان بتوانیم بیش از پیش در میدان جنگ نرم موفق باشیم.
انتهای پیام/
| © | خبرگزاری تسنیم |
