آداب و رسوم مردم مازندران در روز سیزده فروردین

به گزارش بخش استان‌ها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از سوادکوه، بهار طبیعت زمین را دستخوش تحولات شگفت‌انگیزی کرده و هوا را مطبوع و دلربا ساخته است، گام‌های نوروز بر جان زمین ریسه بسته و بوی خوش بهار در چلچراغ شکوفه‌های بهاری دل و ذهن را مدهوش رستاخیز طبیعت می‌کند، در لابه لای دلبری بهاری زمین و آسمان مردمان فرصت را غنیمت شمرده و دید و بازدید‌های نوروزی این سنت باستانی را به اتمام رسانیدند تا برای لحظات در دامان طبیعت بودن آماده و سیزده را در آغوش بهار به در می‌کنند، راهی دشت و جنگل، کوه و صحرا شده و پایان تعطیلات را به میزبانی طبیعت به خوشی به اتمام می‌رسانند.

سیزده فروردین سبزه‌های نوروزی به خوشبختی و برآورده شدن آرزوها گره زده می‌شود و با اطمینان به آب سپرده می‌شود تا بخت بلند و روشن آب بختی را باز و آرزویی را برآورده سازد و طبیعت میزبان سرگرم مهمان‌نوازی است، مهمانانی که این سال‌ها سیزده را متفاوت از گذشته به در و دشت می‌گذرانند و برخی طبیعت را آزرده خوشی‌های خود می‌کنند اگرچه توجه به حفظ طبیعت نیز وجود دارد با همه این خوشی‌ها و ناخوشی‌ها 13 فروردین و روز طبیعت همه جا مملو از کسانی است که آخرین روز تعطیلات نوروزی را در دامن محیط طبیعی و زیست زیبا سپری می‌کنند.

مردم مازندران که روح و جانشان با طبیعت و سرسبزی درآمیخته، آداب‌های جذابی در این روز دارند و سیزده بدر را در هوای خوش بهاری، درختان تازه سبز شده و در بستر زمینی که حیات در آن جریان یافته می‌گذرانند و تلاش می‌کنند در کنار این گذران خوش مهمان خوبی برای طبیعت میزبان باشند و دل زمین و درختان را آزرده نسازند تا محیط پاک زیست حفظ بماند.

نحس دانستن عدد 13 هیچ پایه علمی و تحلیلی ندارد

علی حسن‌نژاد در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در سوادکوه با بیان اینکه یکی از اعجاب‌انگیز‌ترین اعداد در بین مردم دنیا عدد 13 است، گفت: این عدد در شرق بویژه ایران از نحوست بدون دلیل برخوردار است و هیچ پایه علمی و تحلیلی بر این موضوع وجود ندارد، اما سیزدهمین روز از شروع سال برای ایرانیان و چند کشور دیگر رنگ و بوی دیگری دارد، سیزده بدر روز 13 فروردین از جشن‌های نوروزی که پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در تقویم رسمی کشور روز طبیعت نامگذاری و تعطیل است. 

وی خاطرنشان کرد: به جزء کشورهای دارای نوروز که عدد 13 در آنها معروف است اروپایی‌ها، غربی‌ها، یونانی‌ها، انگلیسی‌ها و کشورهایی که دین مسیحیت دارند عدد 13 را نفرین شده می‌دانند و می‌گویند شام آخر مسیح سر سفره 13 نفر بودند که یک نفر خیانت کرد یا در یونان معتقدند که 12 خدا بود و یک خدای دیگر وارد شد و همه آنها را کشت، برخی عدد 13 را تمثیلی از هزاره 13 عمر جهان به حساب می‌آورند و برخی  می‌گویند جهان هستی 12 هزار سال است و عدد 12 از بروج 12 گانه گرفته شده و اهریمن وقتی وارد این جهان می‌شود نفر سیزدهم و این اهریمن نحس است.

این کارشناس و محقق فرهنگ بومی مازندران، تصریح کرد: با نگاهی به اعداد می‌توانیم حدس بزنیم که اعداد یک قرارداد برای راحت شمرده شدن روزهاست که در یک مسیر طولانی به دست آمده و به یقین هیچ عددی نحس نیست چراکه نماینده یک روز است.

حسن‌نژاد افزود: اگر سیزده فروردین نحس باشد می‌توان بر این موضوع اجماع داشت که به طبیعت برویم، شادمانه باشیم، فردا روز دیگری است، روز شروع کار ، روز دامداری، شخم‌زدن زمین است و این باورپذیری بیشتری دارد. 

طبق منابع کهن روز سیزدهم فروردین نقطه پایانی جشن‌های نوروزی 

وی اظهار کرد: بررسی اسناد مختلف از ابهام جشن سیزده بدر خبر می‌دهد زیرا مبنا و اساس جشن‌های دیگر را ندارد در کتاب‌های تاریخی که به نوروز اشاره شده اشاره مستقیمی به چنین رسم و رسومی نشده است ولی در منابع کهن به 13 فروردین اشاره و چنین روایت شده که ایرانی‌ها پس از سال نو 12 روز جشن می‌گیرند و روز سیزدهم به باغ و صحرا می‌رفتند و شادی می‌کردند در حقیقت نقطه پایانی جشن‌های نوروزی است.

پژوهشگر فرهنگ، ادبیات و موسیقی مازندران با اشاره به اینکه در بررسی گاهشماری ایرانی روز 13 فروردین متعلق به ایزد تیر که در حقیقت ایزد باران است، گفت: بررسی نقل قول‌های مختلف حکایت از این دارد که پس از تمام شدن نوروز مردم در روز ایزد باران به دشت و صحرا می‌رفتند و بنابر نیاز کشاورزی، دامداری و آبیاری از خدا آرزوی بارش باران داشتند امروزه مردم خوردنی‌های باقی مانده از سفره نوروز را در روز سیزده فروردین به طبیعت می‌برند و تلاش می‌کنند تا روز شادی را سپری کنند.

سیزده بدر خلاصه‌ای از کلمه سیزده به در و دشت شدن است

حسن‌نژاد با بیان اینکه در بررسی واژه سیزده بدر که اکثراً از نحوست آن سخن می‌گویند که باید سیزده را بدر کرد اما در بررسی‌ها برداشت دیگری از این واژه وجود دارد، اظهار داشت: در یعنی دره و معنی دشت هم می‌دهد در کتاب علامه دهخدا نیز در و دشت را دره و دشت نام‌گذاری می‌کنند در حقیقت باید خلاصه‌‌ای از کلمه سیزده به در و دشت باشد و سیزده به در شدن نشانه سیزده به در و دشت شدن در دامنه طبیعت به سر بردن است.

وی خاطرنشان کرد: در کتاب‌های تاریخی قبل از دوره قاجار اشاره مستقیمی به 13 بدر نشده اما در کتاب از اسطوره تا تاریخ مهرداد بهار، اشاره کوتاهی به جشن و پایکوبی مردم در اماکن عمومی در دوره صفویه دارد که نزدیک به آیین سیزده بدر است، در کتاب معروف شرح زندگانی من عبدالله مستوفی به این ماجرا می‌پردازد در هر حال این آیین به شکل سنت فراگیر شده است.

آداب و رسوم مردم مازندران در روز سیزده فروردین

محقق و پژوهشگر فرهنگ بومی مازندران با توضیح آداب و رسوم مردم مازندران در روز سیزده بدر، اظهار داشت: موضوعاتی از قبیل سبزه گره زدن، سبزه به رود سپردن، خوردن کاهو و سکنجبین، پختن خوراکی‌های گوناگون بویژه آش رشته از جمله مواردی که عمومیت دارد.

حسن‌نژاد افزود: در مازندران پرتاب سیزده عدد سنگ، طناب‌بازی، بازی محلی، دور دورِ کا، تو بَخِردِن ( تاب خوردن) و بازی شادمانه نومزِکی یا نومزه نوم از آیین‌های ویژه مردم مازندران در این روز به شمار می‌آید.

بازی ” نومزه‌نوم” یکی از بازی‌های روز سیزده‌بدر در مازندران

وی بازی “نومزه نوم” را نوعی چالش اعتراف‌گیری جوان‌های در شُرف ازدواج معرفی و گفت: این بازی به شکل‌های مختلفی برگزار می‌شود بدین صورت که شخص را سوار تاب می‌کنند و به شدت تاب می‌دهند و با شتاب دستوری از او می‌خواهند که اسم نامزد خود را بگوید.

حسن‌نژاد ادامه داد: در برخی نقاط تَرکه به دست می‌گیرند و بر کف پای کسی که سوار بر تاب است می‌زنند و از او اعتراف می‌گیرند که چه کسی را می‌خواهد یا دیگری بگوید شخص مورد نظر این فرد چه کسی است، یکی از پر رنگ‌ترین بازی‌های که در بازی نومزه‌کی یا نومزه نوم وجود دارد.

به طبیعت زخم نزنیم

این پژوهشگر فرهنگ بومی مازندران با بیان اینکه در طی این سال‌ها سیزده بدر رنگ و بوی دیگری گرفته و هم نشان از احترام به طبیعت و هم نشان از هجوم به طبیعت است، اظهار داشت: آدم‌ها با ماشین‌های مختلف با انواع وسائل یکبار مصرف، ظروف آب و نوشابه، سفره‌ها و بشقاب‌های یکبار مصرف به طبیعت می‌روند و شادمانه‌اند آن هم با باند موسیقی، در جای جای طبیعت ردپای انسان با قوطی کنسرو، پلاستیک، شیشه، زباله و آتش به جای می‌ماند و به یقین چنین روندی فقط خراش به چهره طبیعت است.

حسن‌نژاد تصریح کرد: چنین شادمانه‌ای به زخم منجر می‌شود، چنین جشنی با گریه طبیعت ختم می‌شود، چنین موسیقی به گریه بلبل، گنجشک و تیکا ختم می‌شود، اگر هوای طبیعت را نداشته باشیم اگر شادمانه بهانه‌‌ای برای خراش باشد به یقین این آیین، آیینی نیست که ویژه انسان‌های طبیعت دوست باشد و روز طبیعت گفته شود.

مهربانی با طبیعت در روز طبیعت

این محقق و پژوهشگر فرهنگ بومی مازندران با بیان اینکه با این حال پویش‌های مختلف جمع‌آوری زباله از طبیعت در روزهای مختلف سال بویژه روز سیزده‌بدر نشان از انسان‌های مهربان با طبیعت دارد، اظهار داشت: انسان‌های باور به مهربانی با طبیعت باورمند به پاک نگاه داشتن طبیعت را می‌بینیم که در سقف ماشین‌هایشان پلاستیک زباله‌های به جای مانده از دیگران را می‌برند.

حسن‌نژاد افزود: این نشان می‌دهد که انسان‌هایی هستند که بگویند ما با طبیعت، درخت، نوروز، دریا هستیم اگر قرار است سیزده نحوستی داشته باشد این نحسی خراش زدن به چهره طبیعت است که به یقین قابل پذیرش نیست.

انتهای پیام /