حکومت اسلامی از دیدگاه قرآن کریم

نقد عملکرد دولت‌های عربی مدعی اسلام

متأسفانه شاهدیم برخی دولت‌های منطقه که خود را اسلامی می‌نامند، نه تنها به دفاع از مظلومان نمی‌پردازند، بلکه با عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی، به نقض آشکار آیه ۲۲ سوره مجادله اقدام می‌کنند: لَا تَجِدُ قَوْمًا یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ یُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ

سکوت این دولت‌ها در برابر جنایات روزانه علیه مردم غزه، با هیچ توجیه شرعی قابل قبول نیست. قرآن درباره چنین سکوت‌هایی هشدار می‌دهد: وَإِذَ أَخَذَ اللّهُ مِیثَاقَ الَّذِینَ أُوتُواْ الْکِتَابَ لَتُبَیِّنُنَّهُ لِلنَّاسِ وَلاَ تَکْتُمُونَهُ (آل عمران:۱۸۷). کتمان حق و سکوت در برابر ظلم، خیانت به ارزش‌های اسلامی است.

وظایف حاکمان در نظام اسلامی

قرآن کریم در آیه ۵۸ سوره نساء خطاب به حاکمان می‌فرماید: إِنَّ اللّهَ یَأْمُرُکُمْ أَن تُؤدُّواْ الأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا وَإِذَا حَکَمْتُم بَیْنَ النَّاسِ أَن تَحْکُمُواْ بِالْعَدْلِ. این آیه دو مسئولیت اصلی را بیان می‌کند:

1. ادای امانت (که شامل تمامی مسئولیت‌های حکومتی می‌شود)
2. حکم به عدل (در تمامی عرصه‌های داخلی و بین‌المللی)

حاکم اسلامی موظف است در برابر هر ظلمی موضع بگیرد، حتی اگر به ضرر منافع مادی باشد. امام علی(ع) در نامه‌ای به مالک اشتر تأکید می‌کنند: «و اکرم نفسک عن کلّ دنیة» – نفس خود را از هر پستی دور دار.

مسئولیت‌های مردم در حکومت‌های منحرف

قرآن کریم مردم را نیز در قبال عملکرد حاکمان مسئول می‌داند. در آیه ۱۰۴ سوره آل عمران می‌خوانیم: وَلْتَکُن مِّنکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَى الْخَیْرِ وَیَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ. این امر به معروف و نهی از منکر شامل نقد حکومت‌های منحرف نیز می‌شود.

مردم مسلمان باید با روش‌های شرعی و مدنی، حاکمان را به بازگشت به اصول قرآنی دعوت کنند. سکوت عمومی در برابر انحرافات حکومتی، نوعی همراهی با ظلم محسوب می‌شود.