رسانه‌های نوین و سنتی؛تعامل یا تقابل در مسیر فرهنگ‌سازی
| رسانه‌ها در جامعه امروز هم تریبون رسمی و هم صدای مردم هستند، حال آنکه باید به این سوال پاسخ داد که رسانه های نوین و سنتی در کدام مسیر تعامل یا تقابل در مسیر فرهنگ‌سازی هستند؟ |
به گزارش بخش استانها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از اراک، در دنیای امروز، رسانه‌ها نقش بی‌بدیلی در شکل‌دهی به افکار عمومی، اطلاع‌رسانی و سرگرمی دارند. رسانه‌های سنتی مانند رادیو، تلویزیون، روزنامه و مجله سال‌ها ابزار اصلی ارتباط جمعی بودند. این رسانه‌ها از نظر ساختار، معمولاً یک‌سویه‌اند؛ یعنی پیام از فرستنده به گیرنده بدون امکان پاسخ سریع یا تعامل مستقیم منتقل می‌شود.
اما با پیشرفت فناوری و گسترش اینترنت، رسانه‌های نوین پا به عرصه گذاشتند. شبکه‌های اجتماعی، وب‌سایت‌ها، پادکست‌ها و اپلیکیشن‌های پیام‌رسان نمونه‌هایی از رسانه‌های نوین هستند که ویژگی بارز آنها تعاملی بودن، سرعت بالا و دسترسی گسترده است. در این رسانه‌ها کاربر نه‌تنها مصرف‌کننده، بلکه تولیدکننده محتوا نیز هست.
برخی بر این باورند که رسانه‌های نوین جای رسانه‌های سنتی را گرفته‌اند، اما واقعیت این است که این دو نوع رسانه می‌توانند مکمل یکدیگر باشند. تلویزیون هنوز مرجع اصلی بسیاری از مردم برای دریافت اخبار است و روزنامه‌ها همچنان جایگاه خود را در میان اقشار خاصی حفظ کرده‌اند. در عین حال، رسانه‌های نوین به دلیل سرعت، گستردگی و انعطاف‌پذیری بالا، انتخاب نسل جدید هستند.
در نهایت، انتخاب بین رسانه‌های نوین و سنتی به نیاز، سلیقه و هدف مخاطب بستگی دارد. آنچه اهمیت دارد، سواد رسانه‌ای ماست؛ اینکه بتوانیم در میان انبوه اطلاعات، حقیقت را از دروغ تشخیص دهیم و آگاهانه انتخاب کنیم چراکه با ظهور فناوری‌های دیجیتال و گسترش اینترنت، رسانه‌های نوین به سرعت جایگاه خود را در میان مردم تثبیت کرده‌اند، این تحول باعث شده است که رسانه‌های سنتی مانند تلویزیون، رادیو و مطبوعات با چالش‌های جدی مواجه شوند به طوریکه امروزه، دسترسی سریع به اطلاعات، انتشار محتوا در لحظه و تعامل دوطرفه با مخاطبان از ویژگی‌های اصلی رسانه‌های نوین محسوب می‌شوند.
رسانه‌های نوین، دگرگونی در دنیای ارتباطات
رسانه‌های نوین شامل شبکه‌های اجتماعی، وب‌سایت‌های خبری، پادکست‌ها، ویدئوهای آنلاین و سایر پلتفرم‌های دیجیتالی هستند که با سرعت بالایی اطلاعات را در اختیار کاربران قرار می‌دهند، این رسانه‌ها ویژگی‌هایی دارند که آنها را از رسانه‌های سنتی متمایز میکند.
سرعت و دسترسی آسان به طوری که کاربران می‌توانند در هر لحظه و از هر مکان به اخبار و اطلاعات دسترسی داشته باشند، تعامل و مشارکت مخاطبان که امکان ارسال نظرات، لایک کردن و به اشتراک‌گذاری محتوا باعث ایجاد ارتباط دوطرفه شده است، شخصی‌سازی محتوا برای الگوریتم‌های هوشمند به کاربران محتوایی را پیشنهاد می‌کنند که بر اساس علایق و سوابق آنها تنظیم شده و هزینه‌های پایین تولید و انتشار به طوری که برخلاف رسانه‌های سنتی که نیازمند هزینه‌های بالا برای تولید و توزیع محتوا هستند، رسانه‌های دیجیتال با هزینه‌های کمتر امکان انتشار گسترده دارند، از مهمترین ویژگی‌های رسانه های نوین به شمار می روند.
رسانه‌های نوین، فیلترینگ حبابی و ایجاد مارپیچ سکوت در مخاطب
البته به گفته «جواد اکرمی» رئیس سازمان بسیج رسانه استان مرکزی رسانه های نوین با چالش‌ها و تهدیداتی هم همراه است به طوری که درکنار بهبود اطلاع رسانی توسط این رسانه ها، چالش ها و آسیب های مختلفی در این نوع رسانه ها وجود دارد.
رئیس سازمان بسیج رسانه استان مرکزی در گفت‌و‌گو با خبرنگار تسنیم با اشاره به ظهور و بروز رسانه های نوین اظهار داشت: اختراع رادیو و تلویزیون انقلاب بزرگی در اطلاع رسانی ایجاد کرد ولی بزرگترین چالش انها یکطرفه بودن و عدم توانایی در ارتباط با مخاطب بود که بعداز مدتی مرجعیت خودرا تاحدودی ازدست دادند.
وی افزود: هرچند این رسانه ها برای ارتباط بامخاطب دست به اقداماتی زدند ولی ماهیت یکطرفه بودن آنها و دروازه بانی خبر نتوانست این نقیصه را جبران کند. در ادامه با روی کار آمدن اینترنت فضای اطلاع رسانی بطور کلی متحول شد و سپس با ایجاد شبکه های اجتماعی انقلاب بسیار بزرگتری در اطلاع رسانی ایجاد شد که بروزرسانی لحظه ایِ شبکه های اجتماعی با جذابیت ها و کارایی های مختلف هرلحظه اطلاع رسانی را نیز جذاب‌تر میکند.
اکرمی بیان کرد: ازخصوصیات مهم این شبکه های اجتماعی که با جذابیت در اطلاع‌رسانی همراه است، ایجاد فضای دوطرفه بین فرستنده و گیرنده خبر است، امکاناتی چون به اشتراک گذاشتن تصویر ،فیلم و ایجاد شرایطی برای بیان نظر ازسوی گیرنده خبر (کامنت، لایک، ایموجی و…)باعث مشارکت در اطلاع رسانی شده است ،ضمن آنکه دراین رسانه های نوین، دروازه بانی خبر کاهش پیدا میکند و می تواند به چرخش آزاد اطلاع رسانی کمک نماید. از دیگر خصوصیات رسانه های نوین، سرعت در اطلاع رسانی است که دقیقا مصداق دهکده جهانی است و اخبار از دورترین نقاط جهان در کسری از ثانیه به نقطه دیگر انتقال می یابد.
رئیس سازمان بسیج رسانه استان مرکزی با اشاره به چالش ها و آسیب‌ها و با بیان اینکه «درکنار بهبود اطلاع رسانی توسط این رسانه ها، چالش ها و آسیب هایی نیز در این نوع رسانه ها وجود دارد» گفت: افزایش فیک نیوزها و به طبع افزایش اخبار فیک یکی از این چالش‌هاست به طوری که باتوجه به اینکه هرفرد یک رسانه محسوب می‌شود و خود را ملزم به اطلاع رسانیِ دقیق ننی داند و همچنین درمقابلِ هیچ مسئولی پاسخگو نیست ،اخبار فیک را به راحتی منتشر می‌کنند.
وی افزود: از سویی جهانی شدن فرهنگ یک چالش جدی است به طوریکه این نوع شیوه اطلاع رسانی باعث رسوخ فرهنگ های نامرتبط به فرهنگ های دیگر می‌شود که گسترش جشن های ولنتاین و هالووین که با فرهنگ عمومی مردم ایران تفاوت دارد، نمونه هایی از این تداخل فرهنگی محسوب می‌شود.
اکرمی عنوان کرد: جلوگیری از بسط و گسترش فرهنگ شهادت را باید از دیگر چالش ها و آسیب های رسانه های نوین دانست چراکه این رسانه های نوظهور با بهانه هایی چون فرهنگ خشونت(شهادت) مانع گسترش ایده و متون مرتبط با شهادت می‌شوند که سانسور شهید قاسم سلیمانی -سید حسن نصرالله و…از این دست موارد است که به نوعی فیلترینگ هوشمند محسوب می‌شود.
رئیس سازمان بسیج رسانه استان مرکزی خاطرنشان کرد: فیلترینگ حبابی و ایجاد مارپیچ سکوت در مخاطب از دیگر این چالش ها به شمار می رود به طوریکه به واسطه فیلترینگ حبابی و افزایش اخبار مخالف، اغلب مخاطبین فکر می‌کنند که نظرات آنها در اقلیت است؛ لذا دچار مارپیچ سکوت و در ادامه باعث تغییر نظر مخاطبین می‌شود، درنتیجه این مارپیچ سکوت و فیلترینگ حبابی در رویداد هایی چون انتخابات می‌توانند تاثیر بسزایی در نتیجه آن داشته باشند.
چالش‌های پیش روی رسانه‌های سنتی؛ سنتی‌ها باید دست بجنبانند
«مجید طبیب‌زاده» کارشناس رسانه و مطبوعات اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی در گفت‌و‌گو با خبرنگار تسنیم با اشاره به وضعیت رسانه‌های سنتی اظهار داشت: رسانه‌های سنتی نسبت به سال های پیش وضعیت خوبی ندارند، مخاطبان آن ها کاهش چشمگیری داشته و از منابع مالی و گردش اقتصادی آنها نیز به شدت کاسته شده و کارکرد و کارایی آنها نیز افول بسیار به خود دیده است.
وی افزود: امروزه از صف خرید روزنامه‌ها خبری نیست که نشان از عدم استقبال عامه مردم دارد. این وضعیت را در نشریات استان مرکزی نیز شاهدیم. با اینکه تعداد نشریات چاپی استان کاهش نداشته اند اما به لحاظ شمارگان، با کمترین ظرفیت ممکن به فعالیت ادامه می‌دهند و بدون اغراق حتی کمتر از یک چهارم قبل منتشر می‌شوند که این امر، تغییر نگرش مدیران رسانه‌ها با نگاه به تحولات تکنولوژیک و اجتماعی را الزامی می‌سازد.
طبیب زاده بیان کرد: در مواجهه رسانه‌های سنتی با رسانه‌های نوین و شبکه‌های اجتماعی نوظهور ادامه حیات رسانه‌های سنتی به شیوه تعامل و نوع انطباق آنها با محیط نوین بستگی پیدا کرده است. رسانه‌های نوین می‌توانند فرصتی برای گسترش اطلاع رسانی محسوب شوند.
کارشناس رسانه و مطبوعات اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی اضافه کرد: ماهیت تعاملی رسانه‌های نوین فرصتی بی‌نظیر برای مطبوعات ایجاد کرده است. پیش از این دریافت بازخورد اخبار و اطلاعات، وقت گیر و سخت بود، عموم مخاطبان حوصله یا امکان اظهار نظرات خود را نمی‌یافتند در فضای ایجاد شده توسط رسانه‌های نوین دریافت چنین بازخوردی بسیار آسان است.
وی بیان کرد: البته کاملا درست است که ماهیت و شکل این رسانه ها آسیب‌های فراوانی همچون مخاطبان اصطلاحا فیک را نیز با خود به همراه دارد اما آنچه به عنوان نقطه ضعف برای رسانه‌های سنتی ذکر می‌شد با این شیوه تعاملی پوشش داده شده است.
طبیب زاده خاطرنشان کرد: البته این نکته لازم است که اصول اطلاع رسانی که حاصل تجربه چند صد ساله آدمی است تغییری پیدا نکرده بر این اساس مطبوعات چاپی می‌بایست رویکرد خود را تغییر دهند و از فرصت کاهش هزینه‌های نشر خبر استفاده کنند. بدیهی است که دیگر نمی‌توان انتظار صف‌های طولانی مقابل کیوسک‌های مطبوعاتی را داشت، امروزه رسالت روزنامه‌ها را صفحات خبری در سکوهای برخط به عهده گرفته‌اند. در عین حال کسانی که نیاز به مقالات علمی، تحلیل و گزارش‌های تخصصی دارند همچنان وابسته به مطبوعات سنتی هستند.
کارشناس رسانه و مطبوعات اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی با اشاره به حیات مطبوعات و رسانه های سنتی بیان کرد: بر این اساس دیگر نمی‌توان انتظار داشت حیات پرشور روزنامه‌ها و هفته نامه‌ها چنانکه در دهه‌های 80 و 90 در استان مرکزی فعال بودند را شاهد باشیم و البته تطبیق یافتن روزنامه نگاران با فضای نوین رسانه ای به گذشت زمان نیاز دارد. همچنین نهادهای حمایتی باید آموزش لازم را برای آشنایی بیشتر خبرنگاران با این فرصت فراهم کنند.
به گزارش تسنیم، اما در سوی دیگر، رسانه‌های سنتی که زمانی منبع اصلی اطلاعات و اخبار بودند، اکنون با چندین چالش عمده روبه‌رو هستند به طوری که کاهش مخاطبان و درآمد یکی از این چالش هاست چراکه با توجه به دسترسی آسان به اخبار از طریق رسانه‌های نوین، بسیاری از مردم دیگر نیازی به خرید روزنامه یا تماشای اخبار تلویزیونی در ساعت‌های مشخص احساس نمی‌کنند.
این امر موجب کاهش فروش نسخه‌های چاپی روزنامه‌ها و کاهش بینندگان تلویزیونی شده و در نتیجه، درآمد این رسانه‌ها از تبلیغات نیز کاهش یافته، از سوی دیگر تغییر مدل‌های تبلیغاتی به مشکلی برای این رسانه ها تبدیل شده به طوری که تبلیغات در رسانه‌های دیجیتال با روش‌هایی مانند تبلیغات هدفمند و محتوای سفارشی‌شده، عملکرد بهتری نسبت به تبلیغات سنتی دارند. کسب‌وکارها به دلیل قابلیت ردیابی و تحلیل رفتار کاربران، بودجه تبلیغاتی خود را بیشتر به سمت پلتفرم‌های دیجیتال سوق داده‌اند.
نبود تعامل با مخاطبان در این رسانه به گونه است که برخلاف رسانه‌های دیجیتال که امکان ارتباط دوطرفه با کاربران را فراهم می‌کنند، رسانه‌های سنتی معمولاً مدل ارتباط یکطرفه دارند که باعث کاهش جذابیت آنها برای نسل جدید شده است.
از سوی دیگر چالش در تولید محتوای رقابتی از جمله چالش پیش پای رسانه های سنتی است به طوری که تولید محتوا در رسانه‌های سنتی معمولاً فرآیندی زمان‌بر و پرهزینه است، در حالی که رسانه‌های دیجیتال با استفاده از فناوری‌های جدید می‌توانند محتوای متنوع و به‌روزی را با هزینه‌های کمتر منتشر کنند.
با این حال، تهدید فیک‌نیوز و کاهش اعتماد مخاطبان به اخبار رسانه های نوین را باید فرصتی برای رسانه های سنتی دانست چراکه یکی از نقاط ضعف رسانه‌های نوین، انتشار سریع اخبار جعلی یا تحریف‌شده است که در برخی موارد باعث سردرگمی مخاطبان می‌شود، این امر باعث شده که برخی کاربران هنوز به رسانه‌های سنتی به‌عنوان منابع معتبرتر اطلاعات اعتماد کنند، اما این اعتماد نیز به‌تدریج در حال کاهش است.
مخاطبان به جای مصرف منفعل، اکنون کنش‌گر و مشارکت‌جو شده‌اند
«محمدهادی بیات» روزنامه نگار و پژوهشگر حوزه مطالعات فرهنگی و رسانه در استان مرکزی در گفت‌و‌گو با خبرنگار تسنیم با اشاره به تعریف و کارکردهای رسانه‌های نوپدید و سنتی اظهار داشت: رسانه‌ها ابزارهایی برای ارتباط، انتقال اطلاعات و شکل‌دهی به افکار عمومی هستند که با توسعه فناوری‌های ارتباطی، رسانه‌ها به دو دسته‌ی سنتی و نوپدید تقسیم می‌شوند که رسانه‌های سنتی شامل تلویزیون، رادیو، مطبوعات و سینما هستند که این رسانه‌ها ساختار سلسله‌مراتبی دارند و محتوا از بالا به پایین، به‌صورت یک‌سویه به مخاطبان منتقل می‌شود که کارکردهای آنها شامل اطلاع‌رسانی، آموزش، تبلیغات، سرگرمی و هدایت افکار عمومی بوده است.
وی افزود: از سوی دیگر، رسانه‌های نوپدید به رسانه‌هایی اطلاق می‌شود که بر بستر فناوری دیجیتال و اینترنت فعالیت می‌کنند، این رسانه‌ها شامل شبکه‌های اجتماعی، وب‌سایت‌های خبری، پلتفرم‌های اشتراک ویدیو، پادکست‌ها، اپلیکیشن‌های ارتباطی، فناوری‌های واقعیت مجازی و افزوده هستند که کارکردهای اصلی آنها تعامل‌پذیری، انتشار لحظه‌ای، مشارکت عمومی، شخصی‌سازی محتوا و دسترسی جهانی است.
«محمدهادی بیات» روزنامه نگار و پژوهشگر حوزه مطالعات فرهنگی و رسانه در استان مرکزی معتقد است: مدل‌های ارتباطی رسانه‌های نوپدید مشارکتی و از پایین به بالا هستند و کاربران می‌توانند تولیدکننده محتوا، ناشر و تحلیلگر باشند که این امر موجب دموکراتیزه شدن فضای رسانه‌ای شده، در مقابل، رسانه‌های سنتی محدود به تولیدکنندگان حرفه‌ای و فرایندهای کنترل‌شده هستند…
بیات با اشاره به تأثیرات رسانه‌های نوپدید در جهان کنونی و تفاوت آنها با رسانه‌های سنتی گفت: رسانه‌های نوپدید تأثیراتی فراتر از حوزه ارتباطات گذاشته‌اند و جنبه‌های مختلف جوامع را تحت تأثیر قرار داده‌اند کما اینکه در ابعاد فرهنگی تسریع در تبادل فرهنگی، ایجاد بحران هویت بومی، گسترش فرهنگ مصرف‌گرایی، افزایش آگاهی فرهنگی و در ابعاد اجتماعی تقویت سرمایه اجتماعی، تسهیل شکل‌گیری جنبش‌های اجتماعی، تغییر سبک زندگی و ارتباطات انسانی و در ابعاد اقتصادی ظهور اقتصاد دیجیتال، کاهش درآمد رسانه‌های سنتی، ایجاد مشاغل نوین دیجیتال و در ابعاد علمی تسهیل دسترسی به دانش، ارتقای آموزش غیرحضوری، گسترش تولید محتوای علمی توسط کاربران و در ابعاد سیاسی افزایش مشارکت سیاسی، شفافیت اطلاعات، تهدید به انتشار اطلاعات نادرست و افراط‌گرایی و همچنین در ابعاد امنیتی تهدید امنیت اطلاعات، گسترش جاسوسی سایبری، افزایش قدرت جنگ‌های روانی از تاثیرات رسانه های نوپدیدار محسوب می‌شوند.
وی عنوان کرد: از نظر شکل و محتوا نیز رسانه‌های نوپدید با سنتی تفاوت بنیادین دارند بدین شکل که رسانه‌های نوپدید غیرمتمرکز، سیال، تعاملی و چندرسانه‌ای بوده و محتوای آنها متنوع، سریع، کوتاه‌مدت و اغلب غیررسمی است، در حالی که رسانه‌های سنتی ساختاریافته، رسمی و کندتر هستند.
روزنامه نگار و پژوهشگر حوزه مطالعات فرهنگی و رسانه در استان مرکزی با مقایسه رسانه‌های نوپدید با رسانه‌های سنتی و بررسی ابعاد مشارکت و تأثیرگذاری گفت: مدل‌های ارتباطی رسانه‌های نوپدید مشارکتی و از پایین به بالا هستند و کاربران می‌توانند تولیدکننده محتوا، ناشر و تحلیلگر باشند که این امر موجب دموکراتیزه شدن فضای رسانه‌ای شده، در مقابل، رسانه‌های سنتی محدود به تولیدکنندگان حرفه‌ای و فرایندهای کنترل‌شده هستند.
وی ادامه داد: رسانه‌های نوپدید امکان تعامل دوطرفه بین مخاطب و رسانه را فراهم کرده‌اند بطوریکه تسهیل در شکل‌گیری «شهروند خبرنگار»، کاهش فاصله مخاطب و منبع و همچنین ایجاد اکوسیستم رسانه‌ای باز و قابل مشارکت نیز مرهون حضور موثر این شکل از رسانه در فضای رسانه ای جهان امروز محسوب می‌شود.
بیات بااشاره به تأثیر رسانه‌های نوپدید بر زیست‌بوم رسانه‌ای، رسانه‌های سنتی و فعالان رسانه‌ای بیان کرد: زیست‌بوم رسانه‌ای امروز به سمت دیجیتالی‌شدن کامل حرکت کرده است، بطوریکه رسانه‌های سنتی برای بقا وارد فضای آنلاین شده‌اند، روزنامه‌نگاران سنتی نیازمند یادگیری مهارتهای دیجیتال و چندرسانه‌ای هستند، مخاطبان به جای مصرف منفعل، اکنون کنش‌گر و مشارکت‌جو شده‌اند و مرز بین تولیدکننده و مصرف‌کننده محتوا کمرنگ شده است.
وی افزود: مطالعات آینده‌پژوهی نشان می‌دهد که فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی، بلاک‌چین، اینترنت اشیا، واقعیت مجازی و افزوده آینده رسانه‌ها را شکل خواهند داد، مرز میان رسانه، سرگرمی و آموزش از بین می‌رود، رسانه‌های مبتنی بر داده و الگوریتم‌ها، قدرت بالایی در جهت‌دهی به افکار خواهند داشت و نهایتا افرادی که توان تحلیل داده، مدیریت محتوا، تولید محتوای چندرسانه‌ای و تعامل با فناوری دارند، بیش از پیش تأثیرگذار خواهند بود و البته اشکال قدیمی رسانه های سنتی نیز که از درک و تطابق با شرایط جدید ناتوان هستند منسوخ خواهد شد.
روزنامه نگار و پژوهشگر حوزه مطالعات فرهنگی و رسانه در استان مرکزی با اشاره به سرنوشت رسانه‌های سنتی در مواجهه با رسانه‌های نوپدید گفت: رسانه‌های سنتی بدون شک برای بقا سه مسیر را دنبال خواهند کرد: همگرایی با رسانه‌های نوپدید که به پذیرش فناوری‌های جدید و حضور فعال در بسترهای دیجیتال منتج خواهد شد.
وی عنوان کرد: از طرفی تخصصی شدن و تمرکز بر تحلیل عمیق که به ارائه محتوای پژوهشی، تحقیقی و عمیق به جای اخبار سطحی خواهد انجامید و نهایتا تغییر مدل اقتصادی که به حرکت از تبلیغات سنتی به سوی مدل‌های اشتراکی و تأمین مالی جمعی ختم خواهد شد.
بیات خاطرنشان کرد: بنابراین، شهروندان جهان امروز باید مهارتهای نوین استفاده و تعامل با رسانه های نوپدید را کسب و به شکل ویژه ای تقویت کنند. کسب مهارتهای دیجیتال و فناوری‌های نوین، تمرکز بر تحلیل داده و تولید محتوای کیفی، حفظ اصول اخلاقی رسانه‌ای در فضای پرآشوب نوپدید، استفاده از رسانه‌های نوپدید برای گفت‌وگوی بین‌فرهنگی، خلاقیت و نوآوری در روایت‌گری و داستان‌گویی دیجیتال و همچنین مدیریت زمان و سواد رسانه‌ای برای جلوگیری از اعتیاد دیجیتال از مهمترین مهارتهای پیشنهادی برای یادگیری در عصر رسانه های نوپدید برای بقا در حوزه رسانه محسوب می‌شود.
کارکشتگان عامل حل ایجاد مرجعیت و تمام کننده در حوزه رسانه‌های سنتی
«حسین مهدوی» پیشکسوت مطبوعات استان مرکزی در گفت‌و‌گو با خبرنگار تسنیم با بیان چند شاخص مهم و کلیدی که محور مباحث وی در این حوزه است اظهار داشت: مرسوم بوده و هست که کارکشته های اهل رسانه می گویند روزنامه های صبح کارشان توزیع خبر است و روزنامه های عصر جمع کننده آن یعنی کارشان دسته‌بندی، رتبه بندی و قراردادن آن در مجرای ایجاد نگرش است به همین خاطر روزنامه های عصر نسبت به روزنامه های صبح تحلیلی تر و مهمتر جریان ساز ترند به عبارتی برای افکار عمومی تمام کننده اند!
وی افزود: در جامعه ما که نسبت به فرهنگ شفاهی سو گیری داشته و دارد رسانه مکتوب در حال نهادینه شدن بود وقتی رسانه تمام کننده تبدیل به توزیع کننده شد مشکل آغاز شد که در این مرحله مرجعیت رسانه مکتوب تمام کننده از دست رفت!
مهدوی ادامه داد: رسانه نو پدید و مجازی همان نقش توزیع کننده را دارد و البته با ایرادهای رسانه ای خاص خودش، این درحالیست که رسانه نو پدید و مجازی در نبود رسانه تمام کننده میدان‌داری کرد!
پیشکسوت مطبوعات استان مرکزی ادامه داد: راه حل ایجاد مرجعیت و تمام کننده در حوزه رسانه مکتوب توسط کارکشتگان این پیشه است و من قایل به این هستم بنابه دلایل فرهنگ عمومی نمی‌توان مرجعیت رسانه ای و تمام کننده را در بستر رسانه های نوپدید و مجازی ایجاد کرد و نتیجه اینکه برای احیای مرجعیت و تمام کنندگی در حوزه رسانه به شکل اعم و خاص باید نگرش حاکمیت نسبت به رسانه تغییر کند و اعتماد متقابل ایجاد شود.
ضرورت سازگارشدن رسانه‌های سنتی با تغییرات؛ چرا و چگونه؟
رسانه‌های سنتی باید برای بقا و رقابت در عصر دیجیتال، راهکارهای جدیدی را در پیش بگیرند، به طوری که دیجیتالی شدن و حضور در فضای آنلاین را باید جدی گرفته زیرا بسیاری از رسانه‌های سنتی با راه‌اندازی وب‌سایت‌های خبری، کانال‌های یوتیوب، صفحات اجتماعی و انتشار محتوای دیجیتال، توانسته‌اند بخشی از مخاطبان خود را حفظ کنند.
افزایش تعامل با مخاطبان به طوری که رسانه‌های سنتی باید امکان تعامل دوطرفه را تقویت کرده و از نظرات و بازخوردهای مخاطبان برای بهبود کیفیت محتوای خود استفاده کنند، همچنین ایجاد محتوای اختصاصی و ارزشمند به طوریکه به جای رقابت در سرعت انتشار خبر، رسانه‌های سنتی می‌توانند بر تحلیل‌های عمیق‌تر، گزارش‌های تحقیقی و تولید محتوای اختصاصی تمرکز کنند راهکار موثر دیگر در این بخش است.
رسانه های سنتی با همکاری با پلتفرم‌های دیجیتال می توانند با تغییرات رو به جلو حرکت کنند چراکه بسیاری از روزنامه‌ها و شبکه‌های تلویزیونی موفق، با همکاری با رسانه‌های نوین و انتشار محتوا روی پلتفرم‌های دیجیتالی توانسته‌اند حضور خود را در دنیای جدید رسانه‌ای تثبیت کنند.
از سوی دیگر این رسانه ها راهی جز استفاده از فناوری‌های نوین ندارند چراکه به‌کارگیری هوش مصنوعی، تحلیل داده‌ها و فناوری‌های واقعیت افزوده می‌تواند تجربه کاربری را بهبود بخشد و جذابیت رسانه‌های سنتی را افزایش دهد.
احتمالاً ترکیبی از هر دو رسانه به عنوان مدل غالب ظاهر خواهد شد
«فاطمه ساریخانی» فعال رسانه‌ای استان مرکزیبا مقایسه رسانه های نوین و سنتی اظهار داشت: در حوزه سرعت و دسترسی، باید بگوییم در رسانه‌های نوین اطلاعات به‌صورت لحظه‌ای منتشر می‌شوند و از هر نقطه‌ای از جهان قابل دسترسی هستند حال آنکه در رسانه‌های سنتی انتشار اطلاعات مثلاً چاپ روزنامه یا پخش برنامه تلویزیونی زمان‌بر است.
وی افزود: رسانه‌های نوین امکان تعامل مستقیم بین کاربران و تولیدکنندگان محتوا یعنی نظرات، لایک‌ها، اشتراک‌گذاری وجود دارد درحالیکه در رسانه‌های سنتی ارتباط یک‌سویه است و مخاطب نقش منفعل دارد، همچنین از نظر هزینه و در دسترس بودن، رسانه‌های نوین اغلب کم‌هزینه‌تر هستند و بسیاری از خدمات رایگان ارائه می‌شود ولی رسانه‌های سنتی نیاز به سرمایه‌گذاری بالا برای تولید و توزیع دارند.
خبرنگار خبرگزاری تسنیم استان مرکزی بیان کرد: از نظر اعتبار و کنترل محتوا، رسانه‌های سنتی معمولاً تحت نظارت و دقت بیشتری هستند و محتوا پیش از انتشار بررسی می‌شود، ولی در رسانه‌های نوین کنترل کمتری روی محتوا وجود دارد و احتمال انتشار اخبار جعلی بیشتر است.
ساریخانی با اشاره به معایب و محاسن رسانه های سنتی و نوین گفت: این رسانه ها به خودی خود هم مزایایی دارند و معایبی به طکری که اعتبار بالاتر نزد مخاطبان قدیمی و مناسب برای مخاطبان کم‌تجربه با فناوری از جمله مزایا و محدودیت در به‌روزرسانی اطلاعات و هزینه‌های بالای تولید و توزیع از معایب رسانه های سنتی قلمداد می‌شود.
وی ادامه داد: از سوی دیگر، دسترسی سریع و جهانی و امکان شخصی‌سازی محتوا برای کاربران مختلف از محاسن و مزایای رسانه های نوین بوده و کاهش حریم خصوصی و احتمال انتشار اطلاعات نادرست را باید از معایب این نوع رسانه‌ها بدانیم.
فعال رسانه‌ای استان مرکزی با اشاره به تأثیر رسانه های نوین و سنتی بر جامعه و آینده رسانه‌ها گفت: رسانه‌های نوین با وجود سرعت و انعطاف‌پذیری بالا، نتوانسته‌اند به‌طور کامل جایگزین رسانه‌های سنتی شوند و در آینده، احتمالاً ترکیبی از هر دو رسانه مانند روزنامه‌های آنلاین یا پلتفرم‌های پخش زنده تلویزیونی در اینستاگرام به عنوان مدل غالب ظاهر خواهد شد.
وی خاطرنشان کرد: هر یک از رسانه‌های سنتی و نوین نقاط قوت و ضعف خود را دارند. انتخاب رسانه مناسب به عواملی مانند مخاطب هدف، بودجه، سرعت انتشار و سطح تعامل مورد نیاز بستگی دارد ودر نهایت، ادغام هوشمندانه این دو نوع رسانه می‌تواند به یک استراتژی ارتباطی مؤثر منجر شود.
شایعه‌پراکنی و اخبار جعلی؛ چالش جدی نوپدیدهای رسانه
«داود فرجی» فعال فضای مجازی و رئیس کانون اصحاب رسانه های نوین در استان مرکزی در گفت‌و‌گو با خبرنگار تسنیم با اشاره به توسعه روزافزون رسانه های نوین اظهار داشت: در عصر دیجیتال، رسانه‌های نوین (مانند شبکه‌های اجتماعی، پلتفرم‌های خبری آنلاین، وبلاگ‌ها و پادکست‌ها) تحول عظیمی در شیوه‌های اطلاع‌رسانی ایجاد کرده‌اند، این رسانه‌ها با ویژگی‌هایی مانند سرعت بالا، تعاملی بودن و دسترسی آسان، به بخش جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره تبدیل شده‌اند، با این حال، گسترش آنها با چالش‌ها و تهدیدهای مهمی نیز همراه بوده است.
وی افزود: امروزه رسانه‌های نوین در اطلاع‌رسانی نقش زیادی ایفا می کنند از جمله سرعت و گستردگی انتشار اطلاعات که خبر در کمترین زمان به میلیون‌ها کاربر می‌رسد، تعاملی بودن این رسانه ها باعث شده کاربران نه‌تنها مصرف‌کننده خبر، بلکه تولیدکننده و منتشرکننده آن هستند که دسترسی آزادتر به اطلاعات کاهش انحصار رسانه‌های سنتی و امکان انتشار دیدگاه‌های متنوع را در پی داشته و شخصی‌سازی محتوا باعث شده الگوریتم‌ها محتوا را بر اساس علایق کاربران نمایش دهند.
فرجی بیان کرد: این تغییرات چالش‌ها و تهدیدهایی را هم برای جوامع از جمله شایعه‌پراکنی و اخبار جعلی سرعت انتشار، دشوار سازی کنترل صحت اطلاعات را در پی داشته، از سویی اعتیاد دیجیتال و انزوای اجتماعی گسترش یافته و استفاده بیش‌ازحد از رسانه‌های نوین بر سلامت روان تأثیر می‌گذارد.
فعال فضای مجازی و رئیس کانون اصحاب رسانه های نوین در استان مرکزی عنوان کرد: تهدید حریم خصوصی و امنیت داده‌ها نیز چالش دیگری است که سوءاستفاده از اطلاعات شخصی کاربران توسط شرکت‌ها و هکرها بصورت فزاینده رشد کرده ، با قطبی‌سازی افکار عمومی الگوریتم‌ها باعث تقویت حباب‌های فکری و کاهش گفت‌وگوی سازنده می‌شوند، از سویی وابستگی به فناوری و شکاف دیجیتال معضل جدی اقشار مختلف است و دسترسی نابرابر به اینترنت، نابرابری اطلاعاتی را افزایش داده است.
با توجه به نکات فوق می توان گفت رسانه‌های نوین با وجود مزایای فراوان، نیازمند نظارت هوشمند، سواد رسانه‌ای و قوانین کارآمد برای کاهش تهدیدها هستند. کاربران نیز با افزایش آگاهی می‌توانند از آسیب‌های این فضا در امان بمانند.
رسانه‌ها، چه سنتی و چه نوین، ستون‌های ارتباطی هر جامعه هستند که نقش بنیادینی در انتقال فرهنگ، ارزش‌ها و شکل‌دهی به نگرش‌های عمومی ایفا می‌کنند. رسانه‌های سنتی مانند رادیو، تلویزیون، روزنامه و مجله از دیرباز ابزار انتقال پیام‌های مهم دینی، اخلاقی، فرهنگی و سیاسی بوده‌اند. این رسانه‌ها معمولاً دارای نظارت رسمی‌تر و ساختارمندتری بوده‌اند که باعث می‌شده محتواها پیش از انتشار از نظر صحت، مشروعیت و انطباق با ارزش‌های اجتماعی بررسی شوند.
در نقطه مقابل، رسانه‌های نوین با ویژگی‌هایی چون سرعت، تعامل‌پذیری، دسترسی آسان و تولید محتوای مردمی، فضای ارتباطی گسترده‌تری فراهم کرده‌اند. این رسانه‌ها، ضمن آنکه ابزار توانمندی برای آگاهی‌بخشی، آموزش، همدلی و مشارکت اجتماعی‌اند، چالشی نیز در برابر انسجام فرهنگی و ارزشی جوامع محسوب می‌شوند؛ زیرا در بسیاری از موارد، محتوای تولیدشده در فضای مجازی فاقد نظارت کافی است و می‌تواند منجر به نشر شایعه، ترویج سبک زندگی نامتناسب یا حتی تضعیف باورهای دینی شود.
از منظر احکام اجتماعی، رسانه‌ها به‌عنوان ابزارهایی با قابلیت خیر یا شر، مورد توجه آموزه‌های دینی نیز قرار گرفته‌اند. محتوای رسانه‌ای اگر منجر به ترویج فساد، دروغ‌پراکنی، تهمت یا هتک حرمت افراد شود، در زمره محرمات قرار می‌گیرد، فارغ از آنکه سنتی باشد یا نوین. در مقابل، رسانه‌هایی که زمینه ترویج معارف دینی، اخلاق حسنه، عدالت‌خواهی و همبستگی اجتماعی را فراهم می‌کنند، وسیله‌ای مشروع و بلکه واجب اجتماعی تلقی می‌شوند.
از نظر تأثیرات اجتماعی، هر دو نوع رسانه توان ایجاد پویش و جنبش‌های اجتماعی، تغییر رفتار جمعی، شکل‌دهی به هویت فرهنگی و حتی تغییرات سیاسی را دارند. رسانه‌های سنتی معمولاً با اقتدار نهادهای رسمی گره خورده‌اند و می‌توانند سیاست‌های کلان فرهنگی را ترویج دهند، در حالی‌که رسانه‌های نوین بستری برای ظهور صداهای متنوع‌تر، جنبش‌های مردمی و مشارکت فعال‌تر شهروندان در تحولات اجتماعی فراهم کرده‌اند.
به گزارش تسنیم، باتوجه به پیشرفت ها و تغییرات به وجود آمده در عرصه رسانه و اطلاع رسانی، رسانه‌های سنتی با چالش‌های متعددی در عصر دیجیتال مواجه هستند، اما با پذیرش تغییرات و سازگاری با فناوری‌های جدید، همچنان می‌توانند جایگاه خود را در دنیای ارتباطات حفظ کنند.
موفقیت در این مسیر مستلزم انعطاف‌پذیری، نوآوری و سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌های مدرن است به طوریکه رسانه‌هایی که بتوانند خود را با نیازهای جدید مخاطبان هماهنگ کنند، همچنان می‌توانند تأثیرگذار باقی بمانند، در نهایت، آنچه اهمیت دارد، ارتقای سواد رسانه‌ای در جامعه است. جامعه‌ای که بتواند پیام‌ها را به‌درستی تحلیل، پالایش و انتخاب کند، می‌تواند از ظرفیت هر دو نوع رسانه به نفع رشد فرهنگی، اخلاقی و اجتماعی خود بهره ببرد.
گزارش از مبین جلیلی
انتهای پیام/711/
| © | خبرگزاری تسنیم |