زاگرس در آستانه خزان؛ آیا فریاد بلوط‌ها را می‌شنویم؟
| جنگل‌های بلوط زاگرس، میراثی کهن و حیاتی، زیر تیغ بی‌توجهی و بحران‌های زیست‌محیطی رو به نابودی می‌رود. آیا عزمی ملی برای نجات این شریان سبز وجود دارد؟ |
به گزارش بخش استانها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از یاسوج، در روزگاری که زمین زخمی بحران‌های زیست‌محیطی و تغییرات اقلیمی است، جنگل‌های بلوط زاگرس، این قلب تپنده اکوسیستم ایران با شتابی فزاینده رو به زوال می‌روند، گویی زمان به سان ساعتی شنی آخرین دانه‌های امید را از کف این پهنه سبز می‌رباید.
این بار اما تهدید نه تنها از آسمان می‌بارد (باران‌های اسیدی و خشکسالی‌های پی‌درپی)، بلکه از زمین نیز می‌روید، هجوم آفات، سودجویی قاچاقچیان چوب، و کمبود اعتبارات تخصیص یافته، همگی دست در دست هم، به نابودی این میراث ملی شتافته‌اند، آیا در این میان، صدایی برای شنیدن ناله‌های بلوط‌های زخمی وجود دارد؟ آیا عزمی برای نجات زاگرس، پیش از آنکه خیلی دیر شود، شکل خواهد گرفت؟
در قلب این بحران خاموش، استان کهگیلویه و بویراحمد به عنوان نگین سبز زاگرس، با دو چالش متفاوت دست‌وپنجه نرم می‌کند؛ در سردسیر پروانه‌‌ای جوانه‌خوار، آرامش بلوط‌های جوان را برهم زده و در دشت‌های گرمسیری، پروانه‌ی برگ‌خوار سایه مرگ را بر درختان کهنسال گسترانده است، این دو آفت کوچک، اما قدرتمند، به مثابه نمادی از بی‌مهری انسان به طبیعت، به ریشه حیات در این منطقه حمله‌ور شده‌اند.
از امید تا ناامیدی؛ حکایت مهار برگ‌خوار و غفلت از جوانه‌خوار
صدارتی‌نیا، عضو هیئت علمی دانشگاه یاسوج، با نگاهی همزمان امیدوارانه و نگران به تشریح وضعیت جنگل‌های استان پرداخت، او با اشاره به موفقیت پروژه‌های تحقیقاتی در کنترل آفت پروانه برگ‌خوار در مناطق گرمسیری، این دستاورد را حاصل همکاری تنگاتنگ دانشگاه و مرکز تحقیقات و استفاده‌ی هدفمند از اعتبارات یک درصد پژوهش دستگاه‌های اجرایی دانست، اجرای این طرح در سطحی بالغ بر 30 هزار هکتار از جنگل‌های شهرستان باشت، گواهی بر توانمندی علمی و عملیاتی متخصصان داخلی است.
با این حال وی با ابراز نگرانی از وضعیت بحرانی مناطق سردسیر و گسترش آفت پروانه جوانه‌خوار، خواستار توجه فوری و تخصیص منابع کافی برای مقابله با این تهدید جدی شد. وی با تاکید بر اهمیت تبادل تجربیات با سایر استان‌های حوزه زاگرس، اظهار امیدواری کرد که نتایج تحقیقات و اقدامات انجام شده در کهگیلویه و بویراحمد، بتواند در صیانت از جنگل‌های سایر مناطق نیز موثر واقع شود.
این عضو هیئت علمی دانشگاه یاسوج به عنوان دانشگاه مادر کهگیلویه و بویراحمد با یادآوری شیوع آفت برگ‌خوار در ایران، ترکیه و عراق، خاطرنشان کرد که کانون آلودگی در ایران، استان کهگیلویه و بویراحمد بوده است، این امر اهمیت تلاش‌های صورت گرفته در این استان را دوچندان می‌کند.
کهگیلویه و بویراحمد؛ میراث‌دار تاریخی زاگرس
سیدعلی معتمدی‌پور، رئیس سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد با ارائه آماری تکان‌دهنده، از پوشش 89 درصدی جنگل و مرتع در این استان خبر داد. او با اشاره به سرانه بالای جنگل در استان (1.2 هکتار به ازای هر نفر) در مقایسه با میانگین کشوری (کمتر از 0.2 هکتار) و جهانی (0.6 هکتار)، این استان را یک گنجینه ارزشمند توصیف کرد که متاسفانه، به درستی از آن پاسداری نشده است.
معتمدی‌پور با اشاره به تنوع بالای گیاهان دارویی در استان (470 گونه، که 45 گونه آن خاص منطقه هستند)، بر نقش حیاتی جنگل‌ها در حوزه‌های مختلف از جمله گردشگری، تامین آب، تولید اکسیژن و تعدیل آب و هوا تاکید کرد. او با بیان اینکه 8 درصد جنگل‌های کشور و 16.9 درصد جنگل‌های زاگرس در این استان قرار دارد، خواستار توجه بیشتر به حفظ این منابع ارزشمند و افزایش مطالبات عمومی در این زمینه شد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی، با ابراز نگرانی عمیق از نابودی تدریجی جنگل‌های زاگرس، خشکسالی، زوال بلوط، و سوء استفاده از منابع جنگلی را از جمله چالش‌های جدی پیش‌روی این جنگل‌ها دانست و با اشاره به کاهش سطح جنگل‌های کشور از 20 میلیون هکتار به 14 میلیون هکتار در نیم قرن گذشته، خواستار راه‌اندازی فوری یک مرکز تحقیقات تخصصی بر اساس اولویت‌ها و ظرفیت‌های استان شد که البته این امر نیازمند یک عزم ملی، بسیج همگانی و تغییر نگرش در برخورد با طبیعت است.
معتمدی‌پور همچنین به تفاهم‌نامه‌ی منعقد شده با مرکز هسته‌ای کشاورزی در راستای مقاوم‌سازی بلوط در زمان بحران و خشکسالی اشاره کرد و خواستار تخصیص ردیف اعتباری ویژه و پایدار برای حفاظت از جنگل‌های زاگرس و اجرای طرح‌ها و پژوهش‌های مرتبط شد.
صدای زاگرس در گوش مسئولان؛ آیا پژواکی خواهد داشت؟
شعبانی، مشاور رئیس سازمان منابع طبیعی کشور با تاکید بر اهمیت حیاتی جنگل‌های زاگرس برای بقای ایران، جای خالی مرکز تحقیقات تخصصی بلوط در زاگرس را به شدت احساس کرد و گفت: استان کهگیلویه و بویراحمد را به دلیل دارا بودن شرایط اقلیمی و ژنتیکی خاص، بهترین موقعیت برای ایجاد این مرکز دانست و خواستار اقدامات و تصمیمات ملی برای نجات جنگل‌های زاگرس شد.
وی با اشاره به افزایش اعتبارات حوزه زاگرس در سال جاری، از تدابیر دولت برای تخصیص منابع مالی بیشتر به این حوزه خبر داد و طرح جنگل‌داری اجتماعی را به عنوان یک طرح جامع و کارآمد معرفی کرد که با مشارکت جوامع محلی، می‌تواند به احیای جنگل‌ها کمک کند.
مشاور رئیس سازمان منابع طبیعی بر لزوم آموزش و توانمندسازی مردم محلی، ترویج فرهنگ حفظ محیط زیست و ایجاد فرصت‌های شغلی جایگزین برای کاهش فشار بر جنگل‌ها تاکید کرد و یادآور شد: برای عملیاتی کردن مرکز تحقیقات بلوط، باید این موضوع در مراکز مختلف از جمله سازمان جنگل‌ها، وزارت جهادکشاورزی و وزارت علوم به تصویب برسد.
آینده‌ی بلوط در دستان کیست؟
آینده جنگل‌های بلوط زاگرس بیش از آنکه به اعتبارات دولتی و طرح‌های تحقیقاتی وابسته باشد، به اراده جمعی، تغییر نگرش و احساس مسئولیت در قبال این میراث ارزشمند بستگی دارد، اگر امروز برای نجات زاگرس اقدامی جدی صورت نگیرد، فردا، تنها خاکستری از خاطرات سبز در ذهن‌ها باقی خواهد ماند. آیا ما نسلی که شاهد نابودی این جنگل‌ها هستیم، می‌توانیم در برابر آیندگان پاسخگو باشیم؟ آیا صدای زاگرس، سرانجام به گوش شنوایی خواهد رسید؟
انتهای پیام/
| © | خبرگزاری تسنیم |
