از خاور تا باختر/ شاهنامه چگونه جهان را فتح کرد؟
به گزارش بخش استانها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از مشهد، نشست‌های علمی همایش ملی بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی، روز چهارشنبه 24 اردیبهشت‌ماه، به همت انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و با همکاری اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی و دانشگاه فردوسی مشهد در دو نوبت صبح و عصر برگزار شد.
این همایش با حضور پرشمار استادان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به فردوسی و شاهنامه، محملی برای تبادل اندیشه در حوزه‌های میان‌رشته‌ای شاهنامه‌پژوهی بود.
فردوسی، ستون هویت ملی ایران است
جعفر یاحقی، استاد برجسته زبان و ادب فارسی و رئیس علمی همایش، با تأکید بر نقش محوری شاهنامه در حافظه فرهنگی ایران گفت:
«برگزاری این نشست‌های علمی فرصتی ارزشمند برای پیوند میان سنت فرهنگی ایران و نگاه‌های نو به شاهنامه است. فردوسی را نمی‌توان تنها در چارچوب ادب فارسی محدود کرد؛ او ستون هویت ملی و حافظ وجدان تاریخی ملت ایران است.»
او افزود: «این همایش نشان داد شاهنامه همچنان زنده است، چون می‌توان پرسش‌های نو از آن مطرح کرد و پاسخ‌های تازه گرفت.»
یاحقی با اشاره به تنوع مباحث مطرح‌شده، از جمله بازتاب اسطوره‌ها در ادبیات معاصر، زیبایی‌شناسی نگاره‌ها، و اثرگذاری فرامرزی شاهنامه، تأکید کرد که ظرفیت‌های شاهنامه برای تفسیرهای نو همچنان گشوده است. او خواستار استمرار این قبیل نشست‌ها به‌منظور تقویت زبان فارسی در سطح ملی و جهانی شد.
از شاهنامه‌خوانی تا فلسفه نفرین‌ها
در نوبت صبح، مجموعه‌ای از سخنرانی‌های علمی با محور شاهنامه و روایت‌های اسطوره‌ای، هنر سنتی و ادبیات معاصر ارائه شد. از جمله موضوعات مطرح‌شده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بررسی پیرامتنیت ژنت در دیباچۀ نوین شاهنامه بهرام بیضایی – زهرا یزدان‌نژاد
رستم و سهراب به روایت نقاشی قهوه‌خانه‌ای – نفیسه زمانی
جایگاه پادشاهان ایران باستان در شعر شهریار – سعید طرزمی
حذف پهلوان از کتب درسی پهلوی اول – الناز صحراییان
تطبیق سفر قهرمان در «زیغون‌نامه» با هفت‌خوان رستم – زهرا اختیاری
تحلیل نگاره بهرام و آزاده در ظروف مینایی سلجوقی – مریم کیان‌اصل
زیبایی‌شناسی نبرد رستم و دیو سپید – مهنوش غفوریان
بازتاب‌های فرهنگی شاهنامه از ایران تا اسپانیا
در ادامه نوبت پیش‌ازظهر، سخنرانی‌هایی با محور اسطوره و فرهنگ شاهنامه برگزار شد:
بازتاب فردوسی در شعر لایق شیرعلی، شاعر ملی تاجیک – پرستو یمینی
فلسفه نفرین‌های لری با تکیه بر شاهنامه – نجم‌الدین گیلانی
وجه تسمیه زرین‌پاشنگی، اژدهای گندرو – جلال‌الدین گرگیج
تأثیر سنت شفاهی هخامنشی بر داستان بهمن – آرمان فاتح دولت‌آبادی
شاهنامه در متون الخمیادو-موریسکو اسپانیا – سعید فیض‌آبادی
تحلیل اسطوره، سیاست و جنسیت در شاهنامه
در نوبت عصر، سخنرانی‌هایی با تمرکز بر خوانش‌های نوین از شاهنامه برگزار شد:
مفهوم خدای صانع در شاهنامه – حسن اکبری بیرق
تحلیل گفتمانی داستان شغاد و هژمونی قدرت – محمود فیروزی مقدم
شاهنامه به مثابه نخستین متن ملت‌ساز ایرانی – حسین اکبری
ژئوپلیتیک فرهنگی شاهنامه – سید هادی زرقانی
کنشگری اجتماعی زنان شاهنامه – علی باغدار دلگشا
تمایز دو سلسله اساطیری ایران – علیرضا مظفری
پایان‌بخش: شاهنامه به‌مثابه ادبیات جهانی
در بخش پایانی، چهره‌های سرشناس شاهنامه‌پژوهی به تحلیل‌های نو و مقایسه‌ای از شاهنامه پرداختند:
تجربه زیبایی‌شناسی مرگ اسطوره‌ای در انیمیشن سهراب و رستم – ابوالفضل حری
تبارشناسی ضحاک ماردوش – محمود رضایی دشت ارژنه
رستم در آیینه پیکره‌سازی – محمدرضا صرفی
امتزاج افق‌ها در خوانش معاصر شاهنامه – مسعود آل‌گونه جونقانی
مقایسه ضحاک با آشوکا – حمیدرضا اردستانی رستمی
آیین شاهنامه‌خوانی در شهرستان بافت – حمیدرضا خوارزمی
مرگ رستم و بازتاب هویتی آن در دوران اسلامی – محمود حسن‌آبادی
انتهای پیام/282
