تحلیل بیانات 1403| تولید و مردمی‌سازی اقتصاد
به گزارش بخش سیاسی وبانگاه به نقل از گروه امام و رهبری خبرگزاری تسنیم، در سال 1403، رهبر معظم انقلاب در بیانات متعددی به مسائل بنیادین اقتصاد کشور پرداخته‌اند. این بیانات، که راهبردها و خطوط کلان اقتصاد ایران را ترسیم می‌کند، چارچوبی را فراروی مسئولان و مردم قرار می‌دهد تا بتوانند بر اساس آن، نقش خود را در شکوفایی هرچه بیشتر اقتصاد ایفا کنند.
ایشان در ابتدای سال 1403 با تأکید بر این که «مسئله عمده کشور عبارت است از اقتصاد»، مسئله تولید را به عنوان یکی از کلید‌های اساسی حل مشکلات اقتصادی مورد توجه قرار دادند و بر همین اساس «جهش تولید با مشارکت مردم» را به عنوان شعار سال مطرح و در بیانات مختلفی به تشریح ابعاد و چگونگی تحقق این شعار با توصیه به هموار‌سازی راه مشارکت مردم در عرصه اقتصاد از سوی متولیان امر پرداختند. از سوی دیگر سال گذشته سالی پرماجرا در منطقه بود. جنایات وحشیانه رژیم غاصب و کودک‌کش صهیونیستی باعث شد که در بعد سیاسی با بیداری وجدان‌های آگاه موج‌هایی غرور‌آمیز از تظاهرات و اعتراضات به جنایات صهیونیست‌ها در کشورهای غربی خصوصا در دانشگاه‌های آمریکا شکل بگیرید در چنین شرایطی یکی از مهم‌ترین رهنمودهای رهبر معظم انقلاب اسلامی جهت‌دهی به این اعتراضات به سمت مسائل اقتصادی و توصیه به ملت‌ها برای فشار به دولت‌هایشان برای قطع ارتباط و همکاری اقتصادی با رژیم خبیث صهیونیستی بود.
در این گزارش تلاش شده است تحلیلی از محتوای بیانات و مواضع اقتصادی رهبر معظم انقلاب در سال 1403 در چهار محور مهم به شرح زیر ارائه شود.
- گسترش روابط اقتصادی کشورهای مسلمان و تحریم اقصادی رژیم صهیونیستی (22/01/1403، 14/03/1403، 31 /06/1403)
یکی از مهم‌ترین تاکیدات آیت‌الله خامنه‌ای، مسئله ضرورت تحکیم روابط اقتصادی بین کشورهای مسلمان و اتحاد آنها در تحریم اقتصادی رژیم صهیونیستی بوده است. ایشان با اشاره به ظرفیت‌های گسترده جهان اسلام، از مجامع اسلامی خواسته‌اند تا در عرصه اقتصادی همکاری‌های خود را عمیق‌تر و عملیاتی‌تر کنند. تحقق این امر، مستلزم بهره‌گیری از ظرفیت کشورهای اسلامی در حوزه‌های مختلفی مانند انرژی، حمل‌ونقل، صنایع تبدیلی، و بازارهای مشترک مالی و کالایی است. آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به سیاست‌های اشغالگرانه و ضدانسانی رژیم صهیونیستی، اقدام عملی جهان اسلام برای فشار اقتصادی بر این رژیم را به عنوان یکی از ابزارهای مهم و ضروری مقابله با ظلم و جنایت رژیم صهیونی تلقی می‌کنند.
- مردمی‌سازی اقتصاد (01/01/1403)
مردم محوری و تحقق مردم سالاری دینی در عرصه‌های مختلف همواره مورد تأکید رهبر معظم انقلاب قرار داشته است. ایشان نه تنها در عرصه سیاسی و فرهنگی بلکه در عرصه اقتصادی نیز معتقدند باید نقش مردم به رسمیت شناخته شود و بستر لازم از سوی دولت برای نقش‌آفرینی آنها فراهم شود. با توجه به همین رویکرد، شعار سال 1403 را «جهش تولید با مشارکت مردم» انتخاب کردند و در توصیه‌های مکرر از قوای سه‌گانه خواستند که راه‌های مشارکت مردم در اقتصاد را فراهم و هموار نمایند. ایشان یکی از راهکارهای افزایش مشارکت مردم را کاهش تصدی‌گری دولت و تقویت بخش خصوصی معرفی کرده‌اند. راهکاری که سال‌هاست از سوی کارشناسان به عنوان راهکاری مؤثر برای افزایش کارآمدی اقتصاد ایران مطرح شده است.
رهبر معظم انقلاب اسلامی برای معنابخشی به مشارکت مردم در اقتصاد توصیه‌هایی ارائه کرده‌اند که در زیر به بخشی از آنها اشاره می‌شود.
- حمایت از کسب‌وکارهای بزرگ و کوچک (01/01/1403)
رهبر انقلاب همواره بر رفع موانع کسب‌وکارهای کوچک، ساده‌سازی مقررات دست‌وپاگیر اداری، و ایجاد زیرساخت‌های تسهیل‌کننده برای آنها تأکید می‌کنند.
- حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان (15/01/1403)
حوزه دیگری که در بیانات مقام معظم رهبری برجسته است، حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و نخبگان علمی است. در سال‌های اخیر، ایشان بارها بر استفاده از ظرفیت جوانان متخصص و خلاق به عنوان موتور محرک اقتصاد تأکید کرده‌اند.
- خصوصی‌سازی و عدم ورود دولت به بخش‌های غیرضروری (15/01/1403)
رهبر انقلاب بر اهمیت دوری دولت از فعالیت‌های اقتصادی غیرضروری تأکید بسیاری داشته‌اند. از دیدگاه ایشان، دولت باید نقش ناظر و هدایتگر داشته باشد و ضمن سیاست‌گذاری‌های کلان و حمایت از بخش‌های راهبردی، از رقابت با بخش خصوصی اجتناب ورزد.
- عدالت اقتصادی (19/01/1403)
در نظر آیت‌الله خامنه‌ای عدالت اقتصادی نه فقط یک ارزش اخلاقی، بلکه ضرورتی ساختاری برای ثبات بلندمدت جامعه اسلامی است. تأکید مکرر ایشان بر حمایت از مستضعفان و توزیع عادلانه منابع، در واقع بخشی از سیاستی است که در اندیشه اسلامی ریشه دارد. ایشان عدالت اقتصادی را در سه محور زیر دنبال نموده‌اند:
- برابری فرصت‌ها (15/01/1403)
یعنی دولت و ساختار اقتصادی باید زمینه را به گونه‌ای فراهم کنند که همه اقشار جامعه بتوانند از امکانات و ظرفیت‌ها بهره‌مند شوند. نکته‌ای که ایشان اغلب بر آن تأکید می‌کنند، این است که رشد 8 درصدی یا هر هدف رشد اقتصادی دیگر، تنها زمانی به معنای واقعی کلمه سودمند خواهد بود که همه طبقات جامعه از فرصت‌های شکوفایی استفاده کنند.
- حمایت از محرومان (22/01/1403)
در نگاه رهبر انقلاب، حمایت از محرومان صرفا به معنای کمک‌های معیشتی صرف نیست، بلکه شاملتوانمندسازی، ایجاد اشتغال، و توجه به رونق تولید برای رفع ریشه‌ای فقرنیز می‌شود. ایشان بر لزومشناسایی دقیق نیازمندانورساندن کمک‌ها به دست آنان به شکلی کریمانهتاکید دارند و معتقدند کهمشارکت‌های مردمی و گروه‌های جهادیدر کنار اقدامات دولتی، نقشی کلیدی در تحقق این هدف ایفا می‌کنند. هدف از این رویکرد،کاهش فاصله طبقاتی، تحقق عدالت اجتماعی و کرامت‌بخشی به اقشار ضعیف جامعهاست.
- امر «تولید» و محوریت آن در شعارهای سال (01/01/1403)
رهبر معظم انقلاب طی بیش از یک دهه اخیر همواره شعارهای سال را با تأکید بر تولید و حرکت‌های تولیدمحور تعیین کرده‌اند. این امر نشان‌دهنده جایگاه ویژه تولید در اندیشه راهبردی ایشان است. در سال 1403 نیز استمرار همین خط مشی را شاهد هستیم و تاکید می‌شود که تولید، بدون حضور مردم ممکن نیست و موتور محرکه اقتصاد، سرمایه‌های مردمی و مشارکت آنان است. از این حیث، ایشان برای امر تولید شاخصه‌ها و راهبردهایی را مدنظر دارند که در ادامه آورده شده است:
- کنترل تورم و تقویت معیشت (01/01/1403)
- تقویت ارزش پول ملی (01/01/1403)
- ضعف‌های ساختاری (بهره‌وری پایین، اصلاحات بودجه، اصلاح نظام مالیاتی) (01/01/1403)
ضعف‌های ساختاری در نگاه رهبر انقلاب مانع اصلی رشد تولید محسوب می‌شود. این ضعف‌ها که بخشی از آنها به دلیل وابستگی اقتصاد به نفتی، بخشی دیگر به ساختار ناکارآمد اداری، و بخشی نیز به عوامل فرهنگی و مدیریتی بازمی‌گردد، در عمل مانع از تحقق تولید پویا می‌شود. سه حوزه اصلی که در مسئله اصلاحات ساختاری مورد اشاره مستقیم مقام معظم رهبری بوده است، عبارت‌اند از بهره‌وری پایین، اصلاحات بودجه و اصلاح نظام مالیاتی.
- مبارزه با تبعیض، فساد و انحراف در به‌کارگیری سرمایه‌های مردمی (01/01/1403)
در نگاه رهبری، صرفا شناسایی و مجازات مفسدان کافی نیست، بلکهایجاد شفافیت، اصلاح ساختارها و فرآیندهای فسادزا و خشکاندن ریشه‌های فساداهمیت بنیادین دارد. ایشان همچنین برقراری عدالت و رفع هرگونه تبعیض را برای جلب رضایت عمومی و تقویت پایه‌های نظام ضروری می‌دانند. تاکید ایشان بر این است که مبارزه با فساد و تبعیض بایدمستمر و نهادینهشود و به شعار اکتفا نگردد.
- نکات تکمیلی و چشم‌انداز آینده
علاوه بر چهار حوزه اصلی یادشده، در بیانات مقام معظم رهبری در سال 1403 به نکات مهم دیگری نیز اشاره شده که در ادامه به آنها پرداخته می‌شود:
- نقش دولت در تسهیل‌گری و هدایت سرمایه‌های مردمی (15/01/1403): دولت در اندیشه رهبری، وظیفه هدایت نیروی انسانی، سرمایه اقتصادی و حرکت مردم به سمت فعالیت‌های مولد اقتصادی را دارد. به همین جهت اصلاح قوانین کسب و کار و کاهش بروکراسی اداری جهت تسریع در تولید و مواردی نظیر آن مورد تاکید ایشان است.
- فرصت‌های خالی‌مانده در اقتصاد ایران (01/01/1403): رهبر انقلاب یادآور شده‌اند که ایران از منابع و ظرفیت‌های اقتصادی ویژه‌ای بهره میبرد که هنوز به‌طور کامل به کار گرفته نشده‌اند. از جمله این ظرفیت‌ها می‌توان به مناطق آزاد تجاری، صنعت معدن و پتروشیمی، انرژی‌های تجدیدپذیر، و گردشگری اشاره کرد.
- ضرورت پیگیری جدی اسناد و برنامه‌های بالادستی (15/01/1403): سال‌هاست که اسناد توسعه‌ای متعددی در کشور تدوین شده است، از جمله برنامه‌های پنج‌ساله توسعه و سیاست‌های کلی ابلاغی از سوی رهبر انقلاب. نکته‌ای که در بیانات ایشان بر آن تأکید می‌شود، اجرای کامل و صحیح این اسناد است. به‌ویژه اگر بخشی از مفاد این اسناد معطل مانده یا به‌درستی اجرا نشده است، باید با اهتمام جدی‌تر پیگیری شود تا اهداف بلندمدت کشور در حوزه اقتصاد محقق گردد.
جمع‌بندی
مروری بر بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در سال 1403 نشان می‌دهد که ایشان با رویکردی راهبردی و آینده‌نگر، سه محور کلیدی را به عنوان ستون‌های اصلی مسیر سیاست اقتصادی کشور مطرح کرده‌اند:
- نخست، تحریم اقتصادی رژیم صهیونیستی و گسترش همکاری‌های اقتصادی در جهان اسلام، که به‌عنوان ابزاری برای مقابله با ظلم و توسعه قدرت نرم امت اسلامی معرفی شده است؛
- دوم، مردمی‌سازی اقتصاد از طریق کاهش تصدی‌گری دولت، حمایت از کسب‌وکارهای خصوصی و دانش‌بنیان، و فراهم‌سازی بستر مشارکت فعال مردم در اقتصاد؛
- سوم، تولید ملی به‌مثابه قلب تپنده اقتصاد، که بدون بهره‌گیری از ظرفیت‌های داخلی و نیروی انسانی توانمند و خلاق ایرانی، قابل تحقق نخواهد بود.
رهبر انقلاب با تأکید بر عدالت اقتصادی، مبارزه با فساد، بهره‌برداری هوشمندانه از منابع کشور و اصلاح ساختارها، افق روشنی برای تحول اقتصادی کشور ترسیم کرده‌اند. تحقق این چشم‌انداز در گرو باور به توان داخلی، اعتماد به مردم، و پیگیری جدی اسناد بالادستی است؛ امری که می‌تواند ایران را در برابر چالش‌های اقتصادی مقاوم ساخته و به سمت رشد پایدار و عادلانه هدایت کند.
انتهای پیام/
