امام خمینی(ره)؛ معمار هویت ملی از ترس به اراده و کنشگری

خبرگزاری تسنیم در یزد – سمانه حسینی فهرجی –  امام خمینی(ره) یکی از تاثیرگذارترین شخصیت‌های تاریخ معاصر ایران و جهان اسلام است که توانست با گفتمانی فراگیر و امیدآفرین، ملت ایران را از فضای سرخوردگی و یأس به سوی عزت، استقلال و اراده‌ای قوی هدایت کند. در دورانی که مردم با فشارهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی دشمن مواجه بودند، بازگشت به باورهای عمیق دینی و ایمان به توانمندی‌های خود، نقطه اتکای اصلی برای مقابله با چالش‌ها و رسیدن به استقلال واقعی شد.

گفتمان امام خمینی(ره) نه تنها سیاسی بود بلکه سبکی از زندگی و نگرش بود که بر پایه عدالت، مسئولیت‌پذیری و خودباوری شکل گرفت. این گفتمان، مردم را از حالت تماشاگر منفعل به کنشگر فعال تبدیل کرد و نسلی را تربیت نمود که آماده ایستادگی در برابر استکبار و تحقق آرمان‌های انقلاب اسلامی است. در این یادداشت، به بررسی نقش گفتمان امام در بازسازی هویت ملی و امید به آینده پرداخته خواهد شد.

بازسازی روان ملی – آغاز یک بیداری

پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، شرایط روانی و اجتماعی ملت ایران در وضعیت دشواری قرار داشت؛ سرخوردگی گسترده، ناامیدی از تغییر وضع موجود و احساس بی‌قدرتی، فضای عمومی جامعه را دربر گرفته بود. فساد سیاسی، نابرابری‌های اجتماعی و وابستگی به قدرت‌های خارجی باعث شده بود تا بسیاری از مردم، نه تنها از حکومت بلکه از آینده کشور مأیوس شوند؛ این وضعیت، نیاز مبرمی به یک تحول عمیق در باورها و روحیات مردم را آشکار می‌کرد.

امام خمینی(ره) با درک دقیق این شرایط، توانست بسترهای احیای روحیه امید، عزت و ایمان را در میان مردم فراهم کند. وی با تکیه بر آموزه‌های دینی و باور به وعده‌های الهی، به مردم نشان داد که امکان تغییر و ایستادگی در برابر فشارهای استکباری وجود دارد. امام، ایمان دینی را نه تنها به عنوان یک عنصر اعتقادی، بلکه به عنوان موتوری قدرتمند برای حرکت اجتماعی و تغییر ساختاری معرفی نمود که در نهایت باعث بازسازی روان ملی و شکل‌گیری یک بیداری گسترده در جامعه شد.

از تماشاگر به کنشگر – مردم‌سازی در گفتمان امام

یکی از ویژگی‌های برجسته گفتمان امام خمینی(ره)، باور عمیق به نقش مردم در تعیین سرنوشت خود و جامعه بود. امام با طرح مفهوم مردم‌سالاری دینی، نه تنها به مردم اعتماد کرد بلکه آنان را به عنوان صاحبان اصلی انقلاب معرفی نمود. این نگرش نوآورانه توانست مشارکت فعال مردم را در عرصه‌های مختلف سیاسی و اجتماعی به دنبال داشته باشد و به جای تماشاگران منفعل، کنشگرانی فعال و مسئول تربیت کند.

در گفتمان امام، مردم از جایگاه رعیت یا متفرج به جایگاه صاحبان انقلاب و تصمیم‌گیرندگان اصلی تغییر ارتقا یافتند. این تحول بنیادین در نگرش به مردم، نه تنها در شعار بلکه در عمل نیز مشاهده شد؛ جایی که مردم در جریان نهضت اسلامی با حضور گسترده خود، به شکل‌گیری انقلاب کمک کردند و پس از آن نیز در دفاع مقدس و بازسازی کشور حضوری بی‌نظیر داشتند.

نمونه‌های متعدد از نقش‌آفرینی مردم در تاریخ معاصر ایران نشان می‌دهد که چگونه این گفتمان توانسته است نیروی عظیم اجتماعی را بسیج و هدایت کند. مشارکت عمومی در انتخابات، دفاع جانانه در جنگ تحمیلی و حضور فعال در برنامه‌های اجتماعی، همه نمودهایی از تبدیل مردم به کنشگرانی خلاق و مسئول در مسیر تحقق آرمان‌های انقلاب اسلامی است.

امروز و فردای آن تحول – نگهبانی از هویت انقلابی

یکی از چالش‌های اساسی امروز جامعه ما، خطر تحریف و کمرنگ شدن گفتمان اصیل امام خمینی(ره) است. با گذشت زمان و تغییر شرایط، ممکن است برخی ارزش‌ها و اصول بنیادین انقلاب به دست فراموشی سپرده شود یا به صورت ناقص و تحریف‌شده منتقل گردد. این مسئله می‌تواند موجب ایجاد شکاف میان نسل‌های مختلف و از بین رفتن سرمایه بزرگ هویتی انقلاب شود. بنابراین، هوشیاری نسبت به تحریف‌ها و انحرافات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی ضروری است تا هویت انقلابی که با خون شهدا و عزم مردم شکل گرفته، حفظ و تقویت شود.

نقش نهادها در بازتولید هویت انقلابی

نهادهای فرهنگی، آموزشی و اجتماعی در این مسیر وظیفه خطیری دارند. آنها باید با برنامه‌ریزی دقیق و کارآمد، گفتمان امام را به شکلی مدرن، جذاب و قابل فهم برای نسل جوان بازتعریف کنند. آموزش مستمر، تولید محتوای رسانه‌ای و فرهنگی مناسب، و ایجاد بسترهای مشارکت فعالانه جوانان از مهم‌ترین راهکارهاست. همچنین لازم است تا نسل جوان نه تنها با شعارها و گفته‌های امام آشنا شود، بلکه عمق معنایی و فلسفی آن را درک کند و بتواند این گفتمان را در زندگی فردی و اجتماعی خود پیاده نماید.

تبدیل گفتمان امام به یک ابزار قدرتمند مقاومت فرهنگی امروز، نیازمند تلفیق اندیشه‌های امام با نیازها و چالش‌های معاصر است. وقتی جوانان با زبان خود و از طریق ابزارهای نوین ارتباطی، پیام امام را دریافت کنند، این گفتمان به یک نیروی محرکه برای مقابله با فشارهای فرهنگی و نفوذهای بیگانه تبدیل می‌شود. بدین ترتیب، ادامه راه امام نه تنها حفظ گذشته، بلکه ساختن آینده‌ای پویا و مقاوم است که در آن هویت انقلابی همچنان زنده و موثر باقی می‌ماند.

حفظ و تداوم گفتمان امام، ضرورت امروز و فردای ایران

امام خمینی(ره) با گفتمانی ریشه‌دار در ایمان، عدالت و استقلال، هویت جدیدی به ملت ایران بخشید که فراتر از یک انقلاب سیاسی، شکل‌دهنده سبک زندگی و مسیر تمدنی بود. این گفتمان، ملتی را از وضعیت ناامیدی و بی‌اعتمادی به شرایطی رساند که توانست در برابر قدرت‌های بزرگ بایستد و مسیر پیشرفت و عزت را طی کند. اما حفظ این دستاورد عظیم، نیازمند هوشیاری همیشگی است تا تحریف‌ها و کمرنگ شدن اصول بنیادین آن، باعث تضعیف روحیه انقلابی نشود.

نهادهای فرهنگی، آموزشی و رسانه‌ای امروز مسئولیتی بزرگ در بازتولید این هویت انقلابی و انتقال آن به نسل جوان بر عهده دارند. با استفاده از ابزارهای نوین و زبانی متناسب با جوانان، باید این گفتمان به صورت زنده و اثرگذار حفظ شود و به نیرویی برای مقاومت فرهنگی تبدیل گردد. در نهایت، ادامه راه امام یعنی تلاش مستمر برای حفظ استقلال، عدالت و کرامت انسانی با پایبندی به اصول انقلاب و امید به آینده‌ای روشن، که این وظیفه‌ای است خطیر بر دوش هر ایرانی آگاه و مسئول.

انتهای پیام/781