وقتی نخ ابریشم تاریخ را به هم می‌دوزد؛شب قزلباش‌ها در گرگان
به گزارش بخش استانها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از گرگان، همزمان با هفته بزرگداشت صنایع دستی این میراث گران‌سنگ، گرگان شامگاه دوشنبه میزبان جلوه‌ای از فرهنگ اصیل قوم قزلباش بود و رویداد «شب‌های فرهنگی قوم قزلباش» در خانه تاریخی امیرلطیفی برگزار شد؛ خانه‌ای که خود روایتگر گذشته‌ای زنده از تاریخ و هنر است، این بار در قالب روایتی زنده از زنجیره ابریشم در شرق گلستان، جان تازه‌ای به خود گرفت.
در این مراسم که با حضور چهره‌های شاخص حوزه فرهنگ، تعاون و صنایع‌دستی گلستان و با مشارکت فعال تشکل‌های محلی و تعاونی‌های زنان برگزار شد، مفهومی فراتر از نمایش صرف صنایع‌دستی در معرض دید قرار گرفت؛ این‌جا سخن از زیست‌بوم فرهنگی مردمانی بود که قرن‌هاست نخ ابریشم را با تار و پود هویت خود در هم تنیده‌اند.
قوم قزلباش، به‌ویژه در مناطق شرقی گلستان همچون رامیان، با نوغانداری و تولید ابریشم نه‌فقط چرخه‌ای اقتصادی، بلکه آیینی زندگی‌ساز را نسل‌به‌نسل حفظ کرده‌اند. هدی حسینی، مدیرعامل شرکت تعاونی زنان سبز اورشم استرآباد، در بخشی از این مراسم با نگاهی عمیق به این سنت دیرپا، ابریشم را به‌عنوان « امتداد زیست فرهنگی قزلباش‌ها» معرفی کرد و گفت: در شرق گلستان، ابریشم‌بافی تنها حرفه نیست، بلکه شعری است که با دست، زبان و دل روایت می‌شود. هر پیله، داستانی‌ست از رنج، صبر و زیبایی.
یکی از بخش‌های شاخص این شب فرهنگی، نمایش زنده زنجیره ارزش ابریشم بود؛ از پرورش کرم نوغان، برداشت پیله، ابریشم‌کشی، رنگرزی سنتی تا بافت و تولید نهایی منسوجات. این فرآیند نه‌تنها مهارت که حافظه‌ی فرهنگی یک قوم را بازنمایی می‌کرد؛ قومی که نقش‌آفرینی زنانش در زنده نگه‌داشتن این هنر، چشمگیر و بی‌بدیل است.
مراسم با اجرای موسیقی زنده توسط محمد نعیمی، پژوهشگر و هنرمند موسیقی نواحی، همراه بود. برنامه‌ای با عنوان «از واژه تا ریشه» که زبان و نغمه‌های قزلباشی را به صحنه آورد؛ نوایی که دل در گرو خاک دارد و آسمان آرزوهای قومی را می‌نوازد.
همچنین، هفت غرفه از زنان و صنعتگران قوم قزلباش به نمایش گذاشته شده بود؛ فضایی برای عرضه پارچه‌های دست‌باف، پوشاک سنتی، حوله و دستمال‌های ابریشمی، نان‌های محلی و فرآورده‌های بومی. این غرفه‌ها نه‌فقط بازارچه صنایع‌دستی، که منظره‌ای از زندگی روزمره سنتی قزلباش‌ها را به تصویر کشیدند؛ از کارگاه خانه تا تنور، از رنگ تا طرح.
در بخش پایانی مراسم، اتحادیه صنایع‌دستی استان گلستان نیز به‌طور رسمی معرفی شد. زلیخا عادلی و مقداد کریمی، دو تن از چهره‌های مؤسس این تشکل، بر لزوم اتحاد صنفی، تقویت آموزش‌های تخصصی، پیگیری حقوق هنرمندان و معرفی جهانی ظرفیت‌های هنر بومی گلستان تأکید کردند. تشکلی که می‌کوشد میان دولت، جامعه محلی و هنرمندان، پلی از فهم متقابل و همکاری پایدار بنا کند.
شب فرهنگی قزلباش‌ها، تجلی دوباره‌ای بود از آن‌چه باید حفظ شود؛ فرهنگی زنده، پویا و پیوسته به طبیعت و ریشه‌ها. شرق گلستان، با مردمانی چون قزلباش‌ها، هنوز روایت‌های ناگفته‌ای از اصالت، هنر و هویت در دل دارد؛ روایت‌هایی که ابریشم، تنها یکی از ظریف‌ترین تارهای آن است.
رئیس هیئت‌مدیره اتحادیه شرکت‌های تعاونی صنایع‌دستی استان گلستان در جریان دومین شب از مراسم «شب‌های فرهنگی قوم قزلباش» با اشاره به ظرفیت‌های متنوع استان در حوزه هنرهای سنتی، از برنامه‌ریزی این نهاد نوپا برای حمایت از هزاران هنرمند بومی، توسعه بازار، آموزش، بیمه و صادرات صنایع‌دستی گلستان خبر داد.
مقداد کریمی با اشاره به راه‌اندازی اتحادیه تازه‌تأسیس صنایع‌دستی استان اظهارکرد: بنده افتخار دارم به نمایندگی از اتحادیه‌ای که با انگیزه و امید برای حمایت از هزاران هنرمند زحمتکش این استان شکل‌گرفته، در خدمت جامعه هنری باشم و برنامه‌هایی برای ارتقای این حوزه ارائه دهم.گلستان به واسطه تنوع فرهنگی و قومی‌اش ظرفیت تبدیل‌شدن به یکی از قطب‌های صنایع‌دستی کشور را دارد. از گلیم و فرش گرفته تا سوزن‌دوزی، نساجی سنتی، سفال، پارچه‌بافی و دیگر هنرهایی که ریشه در دل مردم این استان دارند، همگی سرمایه‌های فرهنگی ما هستند که باید به‌درستی معرفی و حمایت شوند.
اتحادیه صنایع‌دستی باهدف اتحاد و هم‌افزایی میان هنرمندان، حمایت از تولید ملی و توسعه پایدار مبتنی بر فرهنگ شکل‌گرفته و این روزها اعضای آن در حال بررسی چالش‌ها و اولویت‌های اجرایی برای سال نخست فعالیت خود هستند. وجود تنوع قومی، تعداد بالای هنرمندان و رشته‌های فعال، موقعیت جغرافیایی مناسب، دسترسی به مواد اولیه، بازارچه‌های مرزی و جاذبه‌های گردشگری، همگی از مزیت‌های مهم استان گلستان هستند که باید به‌صورت هدفمند در مسیر توسعه صنایع‌دستی به‌کار گرفته شوند.
کریمی در ادامه به برخی از چالش‌های جدی این حوزه نیز اشاره کرد و گفت: نبود بیمه مناسب برای هنرمندان، کمبود فضای نمایشگاهی دائمی، دسترسی محدود به بازارهای صادراتی، ناهماهنگی در معرفی برند و محصول، و فقدان آموزش‌های به‌روز در طراحی، بسته‌بندی و فروش آنلاین از جمله مسائلی هستند که با همراهی متخصصان باید برای آن‌ها چاره‌اندیشی شود. هدف اجرایی ما در اتحادیه، آموزش هدفمند طراحی محصول، توسعه بازار، ایجاد شبکه فروش آنلاین، پیگیری موضوع بیمه هنرمندان، شرکت در نمایشگاه‌های داخلی و بین‌المللی و همکاری با برندهای بزرگ داخلی است.
انتهای پیام/
