ریزگردهای شرقی سالانه 10 همت به قم خسارت می‌زنند
حسین ️بیات رئیس دانشگاه علمی کاربردی کشاورزی قم در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم، با اشاره به اقداماتی که در مقابله با پدیده ریزگردها انجام گرفته داده‌اند اظهار داشت: در رابطه با موضوع ریزگردها، سال گذشته در اسفندماه، یک همایش ملی برگزار کردیم. اگر بخواهیم ریشه اصلی پدیده ریزگردها را بررسی کنیم، به‌وضوح باید گفت که تغییرات اقلیمی عامل اصلی آن هستند. البته عوامل دیگری نیز در تشدید این پدیده نقش دارند.
سه محور عامل تشدیدکننده ریزگردها در قم
بیات 3 محور را عامل تشدید کننده پدیده ریزگردها دانست و گفت: این عوامل را می‌توان در سه محور اصلی دسته‌بندی کرد: یکی مسائل زیست‌محیطی دریاچه نمک. اکوسیستم دریاچه نمک نیازمند حفاظت است، به‌ویژه در خصوص حق‌آبه‌ای که باید به آن تخصیص یابد. همچنین، فعالیت‌های انسانی در اطراف دریاچه باید به حداقل برسد.
وی تصریح کرد: دومین محور، حفر چاه‌های عمیق است. در بازدیدی که با مرکز تحقیقات انجام دادیم، مشخص شد در بخش‌هایی از شهرستان کاشان (استان اصفهان)، حفر چاه‌های عمیق برداشت آب شیرین، موجب کاهش سطح آب‌های زیرزمینی شده و نیزارهای اطراف دریاچه کاملاً خشک شده‌اند. این امر سبب از بین رفتن پوشش گیاهی شده که در گذشته نقش بادشکن را ایفا می‌کرد و از حرکت گرد و غبار جلوگیری می‌نمود.
رئیس دانشگاه علمی ـ کاربردی کشاورزی قم عنوان کرد: سومین عامل تشدید کننده پدیده ریزگردها در استان، مدیریت نامناسب چرای دام است. چرای بی‌رویه، به‌ویژه توسط دام‌های سنگین مانند شتر، بیشتر از ظرفیت مراتع صورت می‌گیرد و فرصت زادآوری به پوشش گیاهی داده نمی‌شود. طبق بررسی‌های میدانی و گفت‌وگو با برخی از هم‌استانی‌ها، احتمال داده می‌شود که این دام‌ها متعلق به افراد غیربومی باشند و در قالب اجاره‌ای در این مناطق چرا می‌کنند.
خشک شدن نیزارها؛ پیامد چاه‌های عمیق اطراف دریاچه نمک
بیات بیان کرد: تغییرات اقلیمی موجب شده است که سرعت بادهای شرقی و جنوب‌شرقی افزایش یابد و از طرفی، با کاهش رطوبت در حاشیه دریاچه، زمینه برای ایجاد ریزگردها فراهم شده است. اگر موضوع حق‌آبه سدهایی چون سد لتیان، سد 15 خرداد، سد قره‌چای، و سد کوثر مورد توجه قرار گیرد و در زمان مناسب این آب‌ها رهاسازی شوند، قطعاً بخشی از بحران کاهش خواهد یافت.
وی در خصوص موضوع چاه‌های عمیق عنوان کرد: از دیگر بحران‌ها، موضوع چاه‌های عمیق است که در نشست‌هایی که در دشت جعفریه پدیدار شده، به‌عنوان یک بحران زیست‌محیطی جدی مطرح شده است. در برآوردی که انجام داده‌ایم، تنها ریزگردهایی که از سمت شرق وارد استان می‌شوند، سالانه حدود 10 همت خسارت مستقیم به استان وارد می‌کنند.
کاهش عملکرد محصولات کشاورزی به دلیل گردوغبار نمکی
وی تصریح کرد: بیشترین خسارت مربوط به بخش کشاورزی است، به‌گونه‌ای که باعث کاهش 6 تا 7 درصدی عملکرد محصولات می‌شود. در بخش زیرساخت‌هایی چون جاده‌ها، راه‌آهن و حتی حوزه بهداشت، این پدیده تأثیرات مخرب جدی دارد. آزمایش‌هایی که روی ذرات گرد و غبار جمع‌شده در سطح شهر و پشت برف‌پاک‌کن خودروها انجام داده‌ایم، نشان می‌دهد میزان نمک آن‌ها حدود 30 هزار واحد بوده که بسیار بالاست.
رئیس دانشگاه علمی-کاربردی کشاورزی قم با اشاره به اینکه ریزگردها به فضاهای سبز شهری نیز آسیب می‌زنند اظهار کرد: در شرایطی که آب و خاک قم به‌خودی‌خود شور هستند، ورود این گرد و غبار نمکی، وضعیت فضای سبز را بحرانی‌تر می‌کند. بنابراین این مسأله باید به دغدغه جدی مدیران تبدیل شود و مردم نیز با مطالبه‌گری، پیگیر این موضوع باشند تا اقدامات اجرایی مؤثری در این زمینه انجام شود.
طرح‌های فازبندی‌شده منابع طبیعی برای مهار کانون‌های گردوغبار
وی افزود: مرکز تحقیقات به همراه منابع طبیعی طرح‌هایی را به‌صورت فازبندی 1 و 2 آماده کرده‌اند که امیدواریم با انجام مطالعات لازم، قابلیت اجرا خواهند داشت.
بیات اذعان کرد: حجت‌الاسلام روانبخش، نماینده استان نیز پیگیر این موضوع هستند تا بتوانند تأمین اعتبار لازم را برای اجرای اقدامات مورد نظر فراهم کنند. در صورت تحقق این امر، می‌توان امیدوار بود که مرهمی بر این مشکل نهاده شود و تا حدودی از ورود ریزگردها به استان جلوگیری گردد. با کنترل محل‌های برداشت گرد و غبار به شیوه‌های بیولوژیکی و مکانیکی، می‌توان اقدامات مؤثری انجام داد.
رئیس دانشگاه علمی ـکاربردی کشاورزی بیان کرد: در این میان باید به این نکته توجه داشت که مسائل اجتماعی نیز در این مسیر باید حل‌وفصل شوند. به‌عنوان نمونه، زمانی که بخواهیم مانع چرای دام شویم، طبیعتاً با چالش‌های اجتماعی روبرو خواهیم شد. بنابراین، لازم است رضایت مردم منطقه جلب شود. در مجموع، انجام چنین اقدامی نیازمند یک برنامه جامع و منسجم است.
انتهای پیام/
