آزادسازی کاروانسرای شاه عباسی سمنان؛ شاید تا پایان امسال
به گزارش بخش استانها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از سمنان، در دل شهر سمنان، جایی که خاک کویر با نفس تاریخ تنفس می‌کند، کاروانسرای شاه عباسی همچنان پابرجاست.
این بنا، یادگاری از دوران صفویه، چهارصد سال است که در مقابل زمان مقاومت می‌کند. حالا خبر آزادسازی و مرمت این اثر تاریخی به عنوان یکی از مهمترین برنامه‌های فرهنگی و گردشگری استان سمنان، دوباره رسانه‌ها و جامعه محلی را به خود جلب کرده است.
آغاز فصل جدید مرمت و بهره‌برداری در کاروانسرای کنارگرد
کاروانسرای شاه عباسی سمنان، یکی از 999 کاروانسرا که در دوران حکومت شاه عباس بزرگ برای تسهیل حرکت قافله‌های تجاری و مذهبی ساخته شد، امروز نمادی از عظمت معماری اسلامی و میراث فرهنگی استان است. این بنای چهارضلعی منظم، با دیوارهای محکم و دروازه‌های بلند، نمادی از اقتدار و هنرمندی معماران قدیم است که هنوز پابرجاست.
اما طولانی‌ترین بلاتکلیفی تاریخ درباره این کاروانسرا، سه دهه ادامه داشت. کاروانسرا، بعد از آنکه به عنوان زندان مرکزی استفاده می‌شد، در دست دستگاه‌های مختلفی قرار گرفت و تا زمانی که دولت سیزدهم قصد بازگشایی آن را داشت،به دلیل برخی اختلافات، چندین سال بدون بهره‌برداری باقی ماند. این وضعیت باعث شد که مردم سمنان، اهل فن و متخصصان میراث فرهنگی، خواهان بازگشت این بنا به هویت اولیه‌اش شوند.
در نهایت نیز با سفر محسنی اژه‌ای به سمنان فرایند آزادسازی این کاروانسرا تسریع شد.
فرماندار شهرستان سمنان، مهدی صمیمیان، در جلسه‌ای مشترک با مسئولان استانی و کشوری، اعلام کرد: «آزادسازی کاروانسرای شاه عباسی در آینده نزدیک نهایی خواهد شد» . او در این جلسه از تصویب چندین طرح مرمتی و سرمایه‌گذاری در این مجموعه خبر داد و افزود: «کارهای مقدماتی آغاز شده و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال جاری به مرحله اجرایی برسد».
این خبر با استقبال گسترده‌ای از سوی عموم مردم استان سمنان مواجه شده است. زیرا کاروانسرا نه تنها یک بنا، بلکه یک نماد فرهنگی و تاریخی است که می‌تواند به عنوان قطبی برای توسعه گردشگری و اقتصاد فرهنگی عمل کند . استاندار سمنان نیز قبل از این، اهمیت آزادسازی این مجموعه را در توسعه شهری و اقتصادی سمنان برجسته کرده بود.
در گذشته، معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار سمنان اعلام کرده بود که سند مالکیت کاروانسرای شاه عباسی و حریم اطراف آن به نام میراث فرهنگی صادر شده است. این موضوع نخستین گام جدی برای آزادسازی کامل این مجموعه بود.
با این وجود، مرمت و بهسازی این بنا همچنان نیازمند توجه ویژه است. فرماندار سمنان در گذشته نیز از ضرورت مرمت جدی کاروانسرای شاه عباسی به عنوان یک مطالبه مردمی خبر داده بود و گفته بود: نیاز است که اهتمام و پیگیری جدی‌تری در این زمینه از سوی تمام دستگاه‌ها انجام شود.
همچنین، رئیس شورای شهر سمنان در گذشته اعلام کرده بود که کاروانسرا به زودی تحویل مدیریت شهری خواهد شد و مراسم نمادین تحویل کلید آن نیز برگزار خواهد شد . این موضوع نشان‌دهنده تغییر رویکرد در مدیریت این مجموعه است و انتظار می‌رود با همکاری بین دستگاه‌ها، کاروانسرا به یک مرکز فرهنگی و تاریخی تبدیل شود.
در کنار این پروژه، یکی دیگر از برنامه‌های مرتبط با توسعه گردشگری و فرهنگی، احداث بازارچه صنایع دستی شهرستان است. فرماندار سمنان اعلام کرد که اعتبار لازم برای نهایی شدن مراحل احداث این بازارچه اختصاص یافته است و با تخصیص منابع جدید، پیشرفت فیزیکی آن افزایش یافته است.
این بازارچه، که تاکنون 25 درصد پیشرفت فیزیکی داشته، قرار است به فضایی برای نمایش و فروش صنایع‌دستی استان تبدیل شود و به احیای این حوزه کمک کند . با توجه به سابقه غنی استان سمنان در زمینه صنایع‌دستی، این پروژه می‌تواند نقش مهمی در افزایش ارزش افزوده محصولات و اشتغال‌زایی ایفا کند.
کاروانسرای شاه عباسی سمنان، از یک سو، نمادی از گذشته‌ای درخشان و از سوی دیگر، فرصتی برای آینده‌ای پر از امید است. این بنا، اگر با برنامه‌ریزی دقیق و مدیریت مناسب به کار گرفته شود، می‌تواند به یک قطب گردشگری، فرهنگی و اجتماعی در قلب استان تبدیل شود.
همه این اقدامات نشان می‌دهد که با همکاری مسئولان، متخصصان و مردم، می‌توان این بنا را از دستاویزهای فراموش‌شده تاریخی به یک حرکت زنده و پویا در جهت توسعه پایدار فرهنگی تبدیل کرد. کاروانسرای شاه عباسی، دیگر فقط یک بنا نیست، بلکه یک آغاز جدید است.
از کاروانسرای شاه عباسی سمنان بیشتر بدانیم
کاروانسرای شاه عباسی سمنان یکی از مهمترین آثار تاریخی استان سمنان محسوب می‌شود که دارای سابقه‌ای چندصدساله است. براساس منابع موجود، این بنا در دوره صفویه و به دستور شاه عباس بزرگ ساخته شده است. این کاروانسرا بخشی از شبکه گسترده کاروانسراهایی بود که در دوران صفوی در راستای تسهیل حرکت قافله‌های تجاری و مذهبی احداث شدند.
در منابع ذکر شده، اشاره شده که کاروانسرای شاه عباسی سمنان پس از دوره صفویه، تا نیمه دوران قاجاریه نیز مورد استفاده قرار می‌گرفت و در زمان سلطنت مظفرالدین شاه نیز بازسازی شد. این موضوع حاکی از اهمیت پیوسته این بنا در طول تاریخ است.
همچنین، این کاروانسرا به عنوان یکی از چهارصد و نود و چهار کاروانسرا که در دوره شاه عباس بزرگ احداث شدند، شناخته می‌شود. دوره صفویه، خصوصاً در زمان شاه عباس، به عنوان دوره طلایی ساخت و مرمت کاروانسراهای کشور به‌شمار می‌آید که هدف اصلی آن بازسازی و احیای جاده ابریشم بود.
از لحاظ معماری، فرم پلان کاروانسرای شاه عباسی سمنان مستطیل‌شکل است و از نوع چهار ایوانی بوده که این سبک در کاروانسراهای دوره صفوی و قاجاریه رایج بوده است. این ساختار، گواهی بر هویت معماری اسلامی و نیز نقش استراتژیک این بنای تاریخی در گذشته است.
کاروانسرای شاه عباسی سمنان در سال 1354 با شماره ثبت 1059 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و از آن تاریخ به عنوان یکی از آثار تاریخی مهم کشور شناخته شد. همچنین، برخی منابع به ثبت این کاروانسرا در لیست میراث ملی ایران در سال 1977 اشاره می‌کنند که نشان از اهمیت بین‌المللی و تاریخی آن دارد.
در منابع مستند و تاریخی داخلی نیز آمده است که این کاروانسرا در ضلع جنوب شرقی میدان سعدی (مرکز شهر سمنان) قرار داشته و از ظرفیت بالقوه‌ای برای توسعه گردشگری و فرهنگی برخوردار است. با توجه به موقعیت جغرافیایی و تاریخی آن، این بنا می‌تواند به یکی از قطب‌های فرهنگی و گردشگری استان تبدیل شود.
بنابراین، کاروانسرای شاه عباسی سمنان از سابقه تاریخی چندصدساله‌ای برخوردار است و در متون و منابع مختلف تاریخی، معماری و رسانه‌ای به عنوان یکی از نمادهای فرهنگی و تمدنی ایران قدیم معرفی شده است.
انتهای پیام/363/