وقتی تب مالت در سایه بی‌توجهی می‌تازد!/ سکوت مرگبار در دل روستاها
به گزارش بخش استانها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از شیراز، در سرزمین‌هایی که دامداری و تولید لبنیات سنتی بخشی جدایی‌ناپذیر از سبک زندگی روستایی و اقتصاد خانوادگی است، بیماری‌های مشترک بین انسان و دام نه‌تنها یک تهدید سلامت فردی، بلکه زنگ خطری برای امنیت بهداشتی یک جامعه محسوب می‌شوند. یکی از این بیماری‌ها، که در فصل بهار و پاییز با قدرت بیشتری خود را نشان می‌دهد، تب مالت یا بروسلوز است؛ بیماری‌ای که در سکوت گسترش می‌یابد، چهره‌های متنوعی دارد و اگر به‌موقع تشخیص داده نشود، می‌تواند زندگی فرد را به چالش‌های جدی جسمی و روحی دچار کند.
در استان کرمانشاه که بخش قابل‌توجهی از جمعیت آن به دامداری سنتی، تولید شیر و فرآورده‌های لبنی مشغول‌اند، مسئله تب مالت نه یک موضوع حاشیه‌ای، بلکه بحرانی در کمین است؛ بحرانی که همان‌طور که سارا شاه‌آبادی، مدیر گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های مرکز بهداشت استان کرمانشاه توضیح می‌دهد، از راه‌هایی مانند مصرف شیر خام و تماس مستقیم با ترشحات آلوده دامی، به‌سادگی از دام به انسان منتقل می‌شود.
آنچه این بیماری را نگران‌کننده‌تر می‌سازد، فراگیری آرام و دوره نهفتگی طولانی‌مدت آن است. گاهی بیمار، ماه‌ها پس از تماس با منبع آلودگی دچار تب‌های مکرر، دردهای شدید بدنی، ضعف و بی‌حالی می‌شود، و در صورت تأخیر در تشخیص یا درمان ناقص، بیماری وارد مرحله مزمن می‌گردد؛ مرحله‌ای که سلامت اندام‌های حیاتی مانند کبد، کلیه‌ها، قلب و حتی مغز را تهدید می‌کند. همین ویژگی چندچهره بودن، باعث شده تب مالت را با عنوان “بیماری هزار چهره” نیز بشناسند.
در شرایطی که همچنان درصد بالایی از لبنیات مصرفی خانوارها در برخی مناطق به‌صورت سنتی تهیه می‌شود، تأکید مسئولان حوزه سلامت بر نقش کلیدی نظارت، آموزش و واکسیناسیون دام‌ها بیش از هر زمان دیگری ضروری به‌نظر می‌رسد. شاه‌آبادی با اشاره به همین موضوع هشدار می‌دهد که گرچه لبنیات سنتیِ دارای مجوز تحت نظارت است، اما بخش بزرگی از مصرف مردم همچنان از کانال‌های غیرمجاز تأمین می‌شود؛ واقعیتی که خطر ابتلا به تب مالت را چند برابر می‌کند.
این گزارش، فراتر از هشدار درباره یک بیماری فصلی، دعوتی است به بازنگری در شیوه‌های تولید و مصرف محصولات دامی، مسئولیت‌پذیری نهادهای دامپزشکی و بهداشتی، و افزایش سطح آگاهی جامعه درباره بیماری‌هایی که شاید ساده به‌نظر برسند، اما می‌توانند زندگی انسان را تا مرز ناتوانی و افسردگی پیش ببرند.
سارا شاه آبادی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در کرمانشاه، اظهار کرد: بیماری تب مالت یکی از بیماری‌های مشترک بین انسان و دام است که عامل ایجاد آن باکتری خاصی است و در تمام فصول سال امکان بروز دارد، اما در فصول بهار و پاییز، به دلیل فصل زایش و شیردهی دام‌ها، شیوع آن به شکل قابل‌توجهی افزایش می‌یابد.
وی با اشاره به تفاوت این بیماری با تب کریمه کنگو افزود: برخلاف تب کریمه کنگو که در دام‌ها بدون علامت است، تب مالت علائم مشخصی در دام ایجاد می‌کند.
مدیر گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌ها در مرکز بهداشت استان کرمانشاه گفت: دام‌های مبتلا معمولاً در اولین دوره آبستنی خود دچار سقط جنین می‌شوند و ترشحات حاصل از این سقط برای مدت مشخصی پس از آن، می‌توانند محیط را آلوده کرده و در صورت تماس دامداران با این ترشحات، موجب انتقال بیماری به انسان شوند.
شاه‌آبادی در تشریح راه‌های انتقال بیماری گفت: تماس مستقیم با بافت‌ها و ترشحات آلوده نظیر خون، ترشحات رحمی و جنینی، یکی از راه‌های اصلی انتقال است.
وی افزود: مصرف شیر خام و فرآورده‌های لبنی آلوده نظیر پنیر تازه، خامه، سرشیر و کره می‌تواند بیماری را منتقل کند، حتی انتقال تنفسی از طریق ذرات آلوده در محیط‌های بسته‌ای مانند آغل، اصطبل و آزمایشگاه‌ها نیز گزارش شده است.
مدیر گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌ها در مرکز بهداشت استان کرمانشاه دوره نهفتگی این بیماری را بین یک تا سه هفته عنوان کرد و گفت: در برخی موارد، این دوره حتی تا 6 ماه نیز ادامه یافته است، در مرحله حاد بیماری، فرد دچار علائمی چون تب و لرز ناگهانی، درد شدید به‌ویژه در ناحیه پشت، تعریق شدید، کم‌اشتهایی، ضعف و سستی می‌شود.
شاه آبادی با هشدار در این زمینه که اگر بیماری به‌موقع تشخیص داده نشود و درمان کامل انجام نگیرد، می‌تواند به شکل مزمن درآید، گفت: اگر به این بیماری به موقع رسیدگی نشود باعث درگیری اندام‌هایی مانند قلب، مغز، کبد و کلیه‌ها خواهد شد، به همین دلیل این بیماری را «بیماری هزار چهره» نیز می‌نامند.
وی افزود: درمان تب مالت معمولاً با تجویز آنتی‌بیوتیک آغاز می‌شود و دوره درمان حدود هشت هفته به طول می‌انجامد، اما این تصور که با یک دوره درمان ساده بیماری کاملاً برطرف می‌شود، نادرست است.
مدیر گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌ها در مرکز بهداشت استان کرمانشاه پیشگیری را مؤثرترین راه مقابله با این بیماری دانست و گفت: مردم باید از مصرف لبنیات سنتی فاقد مجوز خودداری کرده و محصولات لبنی را فقط از واحدهای دارای مجوز بهداشتی خریداری کنند.
شاه آبادی افزود: حتی در مورد مصرف شیر خام نیز باید دقت شود که پس از رسیدن به نقطه جوش، حداقل به مدت پنج دقیقه جوشانده شود تا عوامل بیماری‌زا نابود شوند.
وی همچنین توصیه کرد: دامداران، دامپزشکان، کارکنان آزمایشگاه‌ها و کشتارگاه‌ها باید در هنگام تماس با دام یا فرآورده‌های دامی از تجهیزات حفاظتی مانند ماسک، دستکش، روپوش و کلاه استفاده کنند، همچنین در روستاها لازم است مکان نگهداری دام‌ها از محل زندگی انسان‌ها مجزا باشد.
مدیر گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌ها در مرکز بهداشت استان کرمانشاه با تأکید بر نقش حیاتی واکسیناسیون دام‌ها گفت: مهم‌ترین راه پیشگیری از تب مالت، واکسیناسیون دام‌هاست که باید به عنوان یک مطالبه جدی از سازمان دامپزشکی مطرح شود، با واکسیناسیون دام‌ها، نگرانی از بابت انتقال بیماری به انسان‌ها به‌طور چشمگیری کاهش می‌یابد.
شاه‌آبادی گفت: لبنیات سنتی دارای مجوز، تحت نظارت معاونت بهداشت و معاونت غذا و دارو قرار دارد و محل تهیه شیر آن‌ها نیز بازدید می‌شود، همچنین به صورت دوره‌ای، نمونه‌برداری و آزمایش محصولات لبنی توسط معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی انجام می‌شود.
انتهای پیام/