واکاوی آتش‌سوزی بازار هرمزگان/ هشداری که نباید نادیده گرفت
به گزارش بخش استانها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از بندرعباس، شامگاه 18 تیر 1404، بازار بزرگ هرمزگان در بندرعباس شاهد یکی از همان حوادثی بود که بارها در بازارهای سنتی و مراکز تجاری ایران تکرار شده است: آتش‌سوزی که از یک انبار در طبقه دوم آغاز شد و به سرعت به چندین واحد تجاری سرایت کرد خوشبختانه این حادثه تلفات جانی نداشت، اما خسارات مالی قابل‌توجه و درس‌های مهمی که از آن می‌توان گرفت، انگیزه‌ای شد تا به عنوان یک کارشناس سوانح، نگاهی دقیق‌تر به این رویداد داشته باشم.
براساس بررسی‌های اولیه و گزارش‌های دریافتی، آتش‌سوزی ناشی از اتصال برق در یکی از انبارهای طبقه دوم بازار بود این انبار، مانند بسیاری از انبارهای مشابه در بازارهای سنتی، مملو از مواد قابل اشتعال و فاقد سیستم‌های ایمنی کافی بود اتصالات برقی فرسوده و عدم بازبینی دوره‌ای سیستم‌های الکتریکی، بار دیگر به عنوان پاشنه آشیل ایمنی این اماکن خودنمایی کرد.
نکته قابل تأمل این است که بسیاری از بازارهای سنتی ایران، به‌ویژه آن‌هایی که قدمت بیشتری دارند، همچنان با زیرساخت‌های برقی دهه‌های گذشته فعالیت می‌کنند این زیرساخت‌ها نه‌تنها با استانداردهای روز همخوانی ندارند، بلکه با افزایش بار مصرف برق در اثر استفاده از تجهیزات مدرن، به شدت در معرض خطر قرار دارند.
واکنش سریع و هماهنگی
یکی از نکات مثبت این حادثه، واکنش سریع نگهبانان و مسئولان بازار بود وقوع آتش‌سوزی در ساعات کاری، امکان تخلیه سریع و اطلاع‌رسانی فوری به آتش‌نشانی را فراهم کرد.
حضور به‌موقع چهار واحد آتش‌نشانی و همکاری نیروهای انتظامی در مسدودسازی مسیرهای منتهی به بازار، نقش کلیدی در مهار آتش و جلوگیری از گسترش آن داشت این هماهنگی نشان داد که آموزش‌های اولیه و هوشیاری کارکنان می‌تواند در لحظات بحرانی، تفاوت بزرگی ایجاد کند.
فقدان زیرساخت‌های ایمنی مدرن
اما در کنار این نقطه قوت، کاستی‌های جدی نیز در این حادثه مشهود بود نبود سیستم‌های اعلان و اطفای حریق خودکار (مانند آلارم‌های پیشرفته و اسپرینکلر) باعث شد که آتش به سرعت به واحدهای مجاور سرایت کند.
در بازدید میدانی از محل حادثه، مشخص شد که طبقه آسیب‌دیده و بخش‌هایی از طبقات بالایی به دلیل شدت حریق و دودزدگی، برای مدت طولانی غیرقابل استفاده خواهند بود این موضوع نه‌تنها خسارات مالی کسبه را افزایش داده، بلکه بر لزوم بازنگری در استانداردهای ایمنی این اماکن تأکید می‌کند.
سناریوی شبانه
یکی از نکات نگران‌کننده‌ای که باید به آن توجه کرد، زمان وقوع این حادثه بود اگر این آتش‌سوزی در ساعات غیرکاری، به‌ویژه در شب رخ می‌داد، ابعاد فاجعه می‌توانست به مراتب گسترده‌تر باشد فقدان نگهبانان یا عوامل انسانی در شب، تأخیر در کشف حریق و اطلاع‌رسانی و نبود سیستم‌های خودکار اطفای حریق، می‌توانست به خسارات مالی و حتی جانی سنگین منجر شود این سناریو، هشداری جدی برای تمام مراکز تجاری است که همچنان به روش‌های سنتی در مدیریت ایمنی وابسته‌اند.
توصیه‌های عملی برای پیشگیری
به عنوان کسی که سال‌ها در حوزه تحلیل سوانح فعالیت کرده‌ام، چند توصیه کلیدی برای جلوگیری از تکرار چنین حوادثی پیشنهاد می‌کنم:
1. بازرسی منظم زیرساخت‌های برقی: مراکز تجاری باید به طور دوره‌ای توسط کارشناسان برق بازرسی شوند تا از سلامت سیستم‌های الکتریکی اطمینان حاصل شود.
2. نصب سیستم‌های ایمنی خودکار: استفاده از اسپرینکلرها، حسگرهای دود و سیستم‌های اعلان حریق می‌تواند از گسترش آتش در مراحل اولیه جلوگیری کند.
3.آموزش کسبه و کارکنان: برگزاری مانورهای منظم و آموزش‌های ایمنی به کسبه و نگهبانان، توانایی آن‌ها را برای واکنش سریع در شرایط بحرانی افزایش می‌دهد.
4. مدیریت انبارها: انبارهای تجاری باید از نظر مواد قابل اشتعال و سیستم‌های برقی تحت نظارت دقیق قرار گیرند.
5. تدوین استانداردهای اجباری: نهادهای مسئول، از جمله سازمان آتش‌نشانی و شهرداری‌ها، باید استانداردهای ایمنی سخت‌گیرانه‌تری برای بازارها و مراکز تجاری وضع کنند.
آتش‌سوزی بازار هرمزگان، هشداری بود که خوشبختانه بدون تلفات جانی به پایان رسید، اما نباید آن را به سادگی فراموش کرد این حادثه نشان داد که ایمنی بازارهای سنتی و مراکز تجاری ایران، همچنان در برابر حوادثی مانند آتش‌سوزی آسیب‌پذیر است.
وقت آن رسیده که با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های ایمنی و آموزش، از تکرار چنین حوادثی پیشگیری کنیم کسبه، مسئولان و نهادهای نظارتی باید دست در دست هم دهند تا بازارهای ما نه‌تنها به عنوان مراکز اقتصادی، بلکه به عنوان محیط‌هایی امن و پایدار شناخته شوند.
یادداشت: مسعود محمدی، کارشناس سوانح
انتهای پیام/864/.