وضعیت بحرانی فرونشست در اردستان/نرخ فرونشست به 6 سانتی‌متر رسید
به گزارش بخش استانها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از اردستان، فرونشست به پدیده‌ای اطلاق می‌شود که در آن زمین به طور ناگهانی یا تدریجی فرو می‌ریزد یا پایین می‌آید و این پدیده معمولاً به دلیل کاهش حجم آب زیرزمینی، استخراج منابع معدنی، یا تغییرات در ساختار زمین‌شناسی رخ می‌دهد.
فرونشست می‌تواند تأثیرات جدی بر روی زیرساخت‌ها، ساختمان‌ها و محیط زیست داشته باشد و آسیب‌های مختلف و آثار سوء در بخش‌های مختلف را نیز به دنبال داشته باشد و از این رو فرونشست یک چالش جدی در نقاط کشور و از جمله شهرستان اردستان است و نیاز به توجه ویژه‌ای دارد تا آثار آن کاهش یابد.
فرونشست یکی از مشکلات جدی زمین‌شناسی و زیست‌محیطی است که در بسیاری از نقاط کشور به ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک مشاهده می‌شود و عوامل مختلف در این زمینه دخیل است و انواع گوناگونی نیز دارد.
فرونشست یک پدیده پیچیده است که نیازمند توجه جدی از سوی دولت‌ها، محققان و جوامع محلی است و با مدیریت صحیح منابع آب و اجرای برنامه‌های پایش، می‌توان آثار منفی آن را کاهش داد و به حفظ محیط زیست کمک کرد.
فرونشست زمین پدیده‌ای ژئومورفولوژیک است که طی آن سطح زمین به‌صورت تدریجی یا ناگهانی دچار کاهش ارتفاع، نشست یا فرو‌رفتگی می‌شود و این پدیده معمولاً در اثر کاهش حجم لایه‌های زیرسطحی خاک یا سنگ و خالی‌شدن فضاهای میان‌لایه‌ای رخ می‌دهد.
شهرستان اردستان هم در این چند سال با موضوع فرونشست دست و پنجه نرم می‌کند و در همین رابطه خبرنگار تسنیم با سید نوراله عقدایی سرپرست راه و شهرسازی شهرستان اردستان و دبیر کارگروه فرونشست این شهرستان به گفت‌وگو نشستیم.
تسنیم: وضعیت فرونشست در شهرستان اردستان چگونه ارزیابی می‌شود؟
عقدایی: با استناد به گزارش‌های تخصصی سازمان نقشه‌برداری کشور و مشاهدات میدانی، شهرستان اردستان طی سال‌های اخیر با پدیده نگران‌کننده فرونشست زمین مواجه شده است و این پدیده فلت‌های مختلفی داشته است.
فرونشست در شهرستان اردستان عمدتاً ناشی از برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی، کاهش بارندگی، و افت محسوس سطح سفره‌های آب زیرزمینی است و در حال تبدیل‌شدن به یکی از تهدیدات زیست‌محیطی و زیرساختی جدی شهرستان اردستان است.
دشت‌های واقع در مناطق زواره، مهاباد و حاشیه اردستان از جمله نواحی هستند که با نرخ فرونشست متوسط سالانه چهار الی شش سانتی‌متر در زمره مناطق با وضعیت بحرانی قرار گرفته‌اند و این میزان، فراتر از آستانه هشدار جهانی است.
همچنین دلایل اصلی فرونشست در شهرستان اردستان می‌تواند برداشت مفرط از چاه‌های مجاز و غیرمجاز کشاورزی، کاهش چشمگیر بارش‌های فصلی و استمرار خشکسالی،نبود طرح‌های مؤثر برای تغذیه مصنوعی آبخوان‌ها وتغییرات اقلیمی و الگوهای نامناسب مصرف آب را نام برد.
تسنیم: چه اقداماتی برای جلوگیری از پیشرفت فرونشست در اردستان باید انجام شود؟
عقدایی: در این خصوص مدیریت اصولی برداشت آب و انسداد چاه‌های غیرمجازو ترویج روش‌های نوین آبیاری و بهینه‌سازی مصرف آب در بخش کشاورزی و اجرای طرح‌های تغذیه مصنوعی سفره‌های آب زیرزمینی از جمله اقدامات لازم است که باید در حوزه فرونشست انجام شود.
پایش مستمر فرونشست با همکاری دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و تدوین برنامه جامع مدیریت بحران فرونشست در سطح شهرستان اردستان صورت گرفته است و لازم است به صورت علمی با موضوع فرونشست برخورد شود.
تسنیم: تهدیدات فرونشست در یک منطقه به ویژه در اردستان چیست؟
عقدایی: ایجاد شکاف‌های عمیق در سطح زمین و خطر فروچاله در برخی نواحی و آسیب به زیرساخت‌های حمل‌ونقل، لوله‌کشی‌ها، و سازه‌های مسکونی و همچنین نابودی تدریجی قنوات سنتی و زمین‌های حاصل‌خیز کشاورزی اردستان از جمله تهدیدات فرونشست محسوب می‌شود.
تهدید بلندمدت سکونت‌پذیری در برخی روستاها و مهاجرت ناگزیر جمعیت از دیگر آسیب‌هایی که فرونشست می‌تواند در یک منطقه از جمله شهرستان اردستان داشته باشد که باید در این زمینه به صورت اساسی چاره‌اندیشی کرد.
تسنیم: آیا اقدامات در این زمینه در منطقه اردستان صورت گرفته است؟
عقدایی: با توجه به پیگیری فرماندار شهرستان اردستان جلسات متعدد در خصوص شناسایی و پلمپ چاه‌های غیر مجاز در سطح شهرستان تشکیل شده است و اقدامات قابل قبولی در این راستا صورت پذیرفته است.
پلمب چاه‌های غیرمجاز در مدیریت منابع آب در شهرستان اردستان نقش مهمی را ایفا می‌کند و از این رو در زمینه شناسایی و پلمب چاه‌های غیرمجاز در این شهرستان دستگاه‌های مختلف با تمام ظرفیت در این راستا اقدام می‌کنند.
تسنیم: ارزیابی شما از اقدامات صورت گرفته چیست؟
عقدایی: با توجه به ابعاد فنی و اجتماعی این معضل، ضروری است دستگاه‌های مسئول نظیر شرکت آب منطقه‌ای، جهاد کشاورزی، محیط زیست، بنیاد مسکن و ستاد مدیریت بحران استان اصفهان برنامه‌ریزی جدی داشته باشند.
لازم است بودجه‌ریزی مناسب و هماهنگی بین‌بخشی نسبت به کنترل و کاهش مخاطرات ناشی از فرونشست در شهرستان اردستان از سوی مراجع بالادستی انجام شود تا آثار این پدیده به حداقل کاهش پیدا کند و از آثار سوء آن جلوگیری شود.
تسنیم: مشارکت مردمی تا چه میزان در کاهش آثار فرونشست تأثیرگذار است؟
عقدایی: مردم با توجه به اعطای تسهیلات با اصلاح شیوه آبیاری مزارع کشاورزی و ترویج آبیاری قطره‌ای و لایروبی قنوات در این خصوص اقدامات اولیه را انجام دادند که قابل تحسین است و در حفظ و مدیریت منابع آب مؤثر است.
تغییر الگوی کشت، اصلاح روش‌های آبیاری مزارع کشاورزی، مدیریت و صرفه‌جویی در مصرف آب و سایر اقدامات حوزه آب از سوی کشاورزان، مشترکان و بهره‌برداران از منابع آبی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
انتهای پیام/801