بازار کشاورزی ایران در قبضه دلالان/ کشاورز می‌کارد، اما دلال درو می‌کند!
به گزارش بخش استانها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از ساری، استان مازندران، با طبیعتی سرشار از مواهب خدادادی، زمین‌های حاصلخیز، منابع آبی ارزشمند و نیروی انسانی پرتلاش در روستاها، همواره به‌عنوان یکی از قطب‌های اصلی کشاورزی کشور شناخته شده است. این استان، نه‌تنها یکی از تأمین‌کنندگان اساسی محصولات استراتژیک مانند برنج، مرکبات، کلزا و سبزیجات برای بازار داخلی ایران به شمار می‌آید، بلکه نقشی حیاتی در حفظ امنیت غذایی کشور نیز ایفا می‌کند.
با این حال، پیچیدگی‌ها و چالش‌های متعددی همچنان بر سر راه تولیدکنندگان بخش کشاورزی مازندران وجود دارد؛ از نوسانات قیمت و حضور پررنگ واسطه‌ها گرفته تا مشکلاتی در حوزه توزیع، نبود صنایع تبدیلی کافی، کمبود زیرساخت‌های مدرن در مناطق روستایی، و ضعف در بازاریابی محصولات. در چنین شرایطی، سازمان تعاون روستایی به‌عنوان یکی از بازوهای اصلی دولت در حمایت از جامعه کشاورزی و روستایی، نقش کلیدی در ساماندهی این زنجیره پیچیده و چندلایه ایفا می‌کند.
تعاون روستایی، با ساختار شبکه‌ای خود و تکیه بر اتحادیه‌ها، شرکت‌های تعاونی تولید، فروشگاه‌های روستایی و طرح‌های نوینی مانند «روستابازار»، می‌کوشد تا فاصله بین تولیدکننده و مصرف‌کننده را کاهش داده، سود عادلانه‌تری را به کشاورز بازگرداند و مسیر توسعه روستاها را هموار سازد. از سوی دیگر، حرکت به سوی کشاورزی دانش‌بنیان، حمایت از صنایع بسته‌بندی و برند‌سازی، تسهیل در فروش تضمینی محصولات، و تجهیز مناطق دوردست به خدمات اولیه، بخشی از راهبردهای این سازمان برای جلوگیری از مهاجرت روستاییان و ایجاد اشتغال پایدار است.
در گفت‌و‌گوی این هفته، فرصتی فراهم آمده تا از زبان مسعود احمدی حاجی، مدیرکل سازمان تعاون روستایی مازندران، مروری جامع داشته باشیم بر عملکرد این سازمان از ابتدای سال جاری، برنامه‌های پیش‌رو، چالش‌های اجرایی، و همچنین اقدامات انجام‌شده برای توانمندسازی روستاها، تقویت زنجیره تأمین و توزیع، و کاهش واسطه‌گری در بازار کشاورزی.
در این مصاحبه، به‌ویژه موضوعات مهمی چون طرح «از مزرعه تا سفره»، راه‌اندازی روستابازارها، نقش شرکت‌های تعاونی در توسعه اقتصادی روستاها، سیاست‌های حمایتی دولت در خرید تضمینی گندم و کلزا، و همچنین چالش‌هایی مانند نبود صنایع تبدیلی و موانع بانکی بر سر راه تولید بررسی می‌شود. گفت‌و‌گویی که علاوه بر شفاف‌سازی عملکرد سازمان، به دغدغه‌های ریشه‌دار کشاورزان نیز پاسخ می‌دهد و نقشه راه آینده را پیش روی تصمیم‌گیران و سیاست‌گذاران قرار می‌دهد.
در ادامه، متن کامل این گفت‌و‌گوی تفصیلی را بخوانید:
تسنیم: از فعالیت‌های سازمان تعاونی روستایی مازندران بفرمایید، از ابتدای امسال تا به الان چه فعالیت هایی در چه زمینه هایی صورت گرفته است؟
سازمان تعاون روستایی از سال 1342 در کشور ایجاد شده و از سال 1344 شبکه تعاون روستایی در دورترین نقاط مازندران نسبت به خدمات دهی به روستاییان این استان فعالیت می کند.بیشترین فعالیت ها در بخش دامداری، کشاورزی، زنبورداری، باغداری و تمامی کارهایی که مرتبط با بخش کشاورزی بوده است.این سازمان به صورت شبکه ای عمل می کند و ارکان آن اتحادیه‌ها، تعاونی و تعاونی تولید هستند.
در مازندران حدود 145 شرکت تعاونی، دو اتحادیه تعاون روستایی تولید و 13 اتحادیه شهرستانی در حال فعالیت است.توزیع بذر، کود و سم در میان کشاورزان، برداشت ها، خریدهای تضمینی و حمایتی نیز در این سازمان صورت می گیرد.در تولیدات محصولات کشاورزی در جایگاه خوبی قرار داریم و 11 درصد ارزش افزوده بخش کشاورزی در مازندران با میزان 7.5 میلیون تن تولید می شود.
این سازمان در خرید تضمینی گندم و کلزا نیز ورود کرده و امسال 5 هزار تن کلزا خریداری کرده است.
17 مرکز خرید در قسمت مرکزی و شرق استان فعال هستند، 12 واحد مرکزی خرید گندم نیز در مناطق بالادست و صعب‌العبور نیز فعالیت دارند که با اداره کل غله هماهنگی‌های لازم را دارند.11 هزار و 500 تن خرید گندم به صورت تضمینی انجام دادیم.
ارتباط با شبکه تشکیلاتی یکی از نقش های اساسی سازمان روستایی است که در روستا شکل می گیرد، این شبکه به چه صورت در استان پراکنده شده اند، آیا در مناطق کم‌برخوردار شبکه تعاون روستایی را داریم؟
مدیرکل تعاون روستایی مازندران: سازمان تعاون روستایی برنامه ای داشت که این شبکه ها در دورترین مناطق استان و مناطق کوهپایه ای تشکیل و امکانات برای آنها مهیا شود، خانه های سرپرستی برای آنها دایر شده است و امروز نیز آن ساختمان‌ها وجود دارد و بر اساس آن دوباره فعالیت ها احیا شده و حتی در بحث مصرف خانوارهای روستایی و کشاورزان در قالب روستابازار به فکر خدمات دهی به کشاورزان هستیم تا کالاهای اساسی که دولت در سطح شهر توزیع می کند برای مناطق دور دست نیز مهیا کنیم و آمادگی داریم در راستای تنظیم بازار و خدمت به مردم آسیب پذیر این شبکه را فعال کنیم.
کشاورزان با این روستا بازار چطور آشنا می شوند و کشاورز در این فرآیند چه سود و منفعتی خواهد برد؟
طرح از مزرعه تا سفره را در برنامه داریم، از آنجایی که ارکان هسته تولید کشاورز است، کشاورزان در حال تلاش در روستاهای خود هستند و نمی توانند محصولات تولیدی خود را به قیمت واقعی به فروش برسانند، بر این اساس با ایجاد روستا بازار به دنبال حذف واسطه‌ها نیستیم.
به دنبال این هستیم که فاصله میان تولیدکننده و مصرف کننده را کم کنیم و محصول تا جایی که می شود مستقیم به دست مردم برسد. به دستور وزیر کشاورزی 500 روستابازار باید در کشور ایجاد شود که سهم مازندران برای این امر،22 روستابازار است.
28 مکان مناسب این کار در مازندران است و امیدوارم با ایجاد این روستابازار دغدغه کشاورز در فروش محصول از بین برود.روستا بازار به صورت شبکه ای فعالت خواهد کرد و استان ها نیز می توانند از محصولات یکدیگر بدون واسطه خرید کنند.سازمان جهاد کشاورزی و سازمان تعاونی روستایی مازندران در 12 روز جنگ تحمیلی به خوبی فعالیت کردند و مردم هیچ کمبودی را متوجه نشدند.
به دستور استاندار مازندران، خرید تضمینی برنج را نیز آغاز خواهیم کرد و مکاتبات آن با سازمان مرکزی صورت گرفته است تا دغدغه کشاورز که همان فروش آن است، این دغدغه کمتر شود.
یکی از وظایف سازمان تعاونی روستایی برند کردن محصولات کشاورزی است، در این زمینه در مازندران سازمان تعاونی روستایی چه فعالیتی داشته است؟
صنایع کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی کد آیسیک‌هایی برای واحدهای بسته بندی تعیین شده، انواع محصولات کشاورزی مانند برنج و مرکبات مشخص کرده است شرکت های مختلفی در این زمینه ورود کردند.عدم خام فروشی محصولات با فراوری آن محصول و بسته بندی کردن باید در دستور کار تمامی واحدهایی که در این بحث نقش دارند صورت بگیرد.
یکی از برنامه های سازمان تعاون روستایی توجه ویژه به بسته بندی و فراوری محصولات کشاورزی در مازندران است تا در قالب برندهایی با نام استان و منطقه تولید محصول به بازار عرضه شود.یکی از مشکلات این بخش به ویژه در مرکز یا شرق مازندران نبود صنایع تبدیلی این بخش است که راه اندازی آن می تواند بر روی قیمت نهایی محصول تولید شده اثرگذار باشد.
پایداری بخش کشاورزی بسیار اهمیت دارد، امیدواریم کشاورزی در این استان به نسل‌های آینده نیز برسد و مهاجرت در این استان به حداقل کاهش یابد که این امر با همکاری کشاورزان و تشکلات وابسته می تواند صورت بگیرد.
با توجه به اینکه هدف نهایی از ایجاد اشتعال در روستا مهاجرت معکوس است، سازمان تعاون روستایی در این زمینه اقداماتی داشته است؟
با توجه به اینکه در مناطق دوردست مکان ها و انبارهای خوبی داریم، تامین مایحتاج کشاورزان و دامداران می تواند یکی از راه ها باشد. کالاهای اساسی که در شهر به وفور یافت می شود باید از طریق همین دفاتر به نقاط دوردست نیز تامین شود تا با خیال راحت اقلام مورد نیاز را در اختیارشان قرار دهیم و این وظیفه سازمان تعاونی روستایی است.یکی از این دفاتر به بیش از 60 روستا در مناطق بالا دست مازندران خدمات می دهد.
آیا فروشگاه های تعاونی روستایی در سطح مازندران دایر است؟
فروشگاه‌هایی داریم که اطراف مرکز مازندران در حال حاضر مشغول به فعالیت هستند از همان زمان جنگ تحمیلی نخست حضور داشند و در توزیع اقلام کپنی نقش پررنگی داشتند.
با توجه به اینکه مردم اعضای شرکت تعاونی هستند راه اندازی طرح‌هایی چون روستابازار بدون شک با استقبال همان مردم رو به رو خواهد شد و آنها نیز راحت تر به اقلام مورد نیاز خود دسترسی پیدا می کنند.
برای توانمندسازی روستاها، سازمان تعاونی روستایی، اقداماتی انجام می دهد، در مازندران مجموعه اقدامات برای توانمندسازی روستا و روستانشین چه بوده است؟
ورود تکنولوژی در صنعت دامپروری یکی از آن امور بوده است، در یک واحد دامداری روستایی انتقال جنین در حال انجام است، انتقال جنین از یک دام خالص به یک دام مولد دو رگه که موفقیت این طرح، دامدار سود خوبی بدست خواهد آورد.
باید به سمت تکنولوژی برویم و آن را به روستاها انتقال دهیم. تعاون روستایی یعنی باید در روستا مستقر شویم و از آن فاصله نگیریم و شرکت های تعاونی را توانمند کنیم.خواهشمندم تسهیلات کم بهره به شرکت های تعاونی داده شود تا با خرید نهاده های کشاورزی و دامی توانمندی خود را در اختیار روستاییان قرار دهند، این امر موجب ماندگاری تولید می‌شود و می تواند مهاجرت معکوس نیز شکل بگیرد.
در گذشته دامداری به شکل سنتی انجام می گرفت اما در حال حاضر باید به سمت نیمه صنعتی شدن حرکت کنیم و اقداماتی چون واکسیناسیون یا ارائه تسهیلات به کشاورزان و دامداران به موقع صورت گیرد.متاسفانه تضامین بانکی بزرگترین مشکل بخش تسهیلات است و امیدوارم مسئولان این مشکل را نیز برطرف کنند.تا زمانی که روستا باشد تولید وجود خواهد داشت و اقتصاد روستا یکی از مباحث مهمی است که مسئولان باید به آن توجه ویژه داشته باشند.
تشکلات تعاونی روستایی فعالیت های متعددی را در سطح روستا انجام می‌دهند اما بعضا ممکن است نیازمند اصلاحاتی در نوع کارکردهایشان وجود داشته باشد، این سازمان در بازرسی و نظارت بر عملکرد این اتحادیه ها و شرکت تعاونی ها چه فعالیتی داشته است؟
فعالیت شرکت ها و اتحادیه هایی مازندران بر اساس اساسنامه است، بر این اساس، هر ساله حسابرسی انجام می شود، اعمال یکساله اعضای هییت مدیره و مدیرعامل آنها مورد بررسی قرار می گیرد، تمام هزینه و درآمد آنها محاسبه می شود و این یکی از وظایف اصلی این سازمان است.از همکاران شرکت تعاونی نظارت نیز تقدیر ویژه دارم که مسئولیت آن حسابرسی در سطح استان است و گزارش آن به مجمع بعدی ارائه می‌شود.
کدام محصول کشاورزی مورد حمایت سازمان تعاون روستایی استان مازندران است؟
دولت در بحث خرید کلزا قیمت تضمینی گذاشته است، به عنوان مثال امسال قیمت هر یک کیلوگرم محصول کلزا 41 هزار تومان بوده است، اما شرکت های خصوصی می توانستند به ازای هر یک کیلوگرم کلزا، 27 کیلوگرم نهاده های دانه های روغنی وارد کنند.در مازندران 25 هزار تن خرید از سوی سازمان تعاونی روستایی انجام شده است و مراکز این سازمان به ویژه در مناطق کوهستانی همچنان فعال است.خرید تضمینی در حال حاضر فقط مربوط به گندم است که از سوی اداره غله انجام می پذیرد
در بحث روستابازار نیازمند همکاری مسئولان هستیم تا بر اساس برنامه هفتم این فعالیت به بهترین شکل ممکن صورت بگیرد.به عنوان مثال شهرداران باید اماکن مازاد شهری را به قیمت کارشناسی در اختیار سازمان تعاونی روستایی قرار دهند تا بتوانیم روستابازارها را در شهرها احیا کنیم و فواصل تولید تا مصرف را کاهش دهیم.
واسطه ها عامل اصلی اتصال بین تولیدکننده و مصرف کننده هستند که می‌توانند نقش خود را به خوبی انجام دهند تا تولید کننده و مصرف کننده با هم، سود ببرند.مازندران در تولید برنج و مرکبات رتبه نخست را دارد و می تواند نیازهای استان های دیگر را برطرف کند، این سازمان آمادگی دارد در هر نقطه از کشور، این محصولات را عرضه کند.
انتهای پیام/