رونمایی از سامانه «گفت‌وگو با احادیث»؛ جهشی نو در بهره‌گیری از هوش مصنوعی در علوم اسلامی
به گزارش بخش استانها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از قم، حجت‌الاسلام بهرامی، رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، در مراسم رونمایی از نخستین سامانه تعاملی هوشمند در حوزه احادیث با عنوان «دستیار حدیث»، آن را «تحولی بنیادین» در مسیر دیجیتال‌سازی متون دینی توصیف کرد.
وی با بیان اینکه استفاده از هوش مصنوعی در تأمین منابع اسلامی سال‌ها دغدغه پژوهشگران بوده، اظهار کرد: سالیانی است که فعالان حوزه تولیدات دیجیتال و علوم انسانی اسلامی به دنبال آن بوده‌اند تا از ظرفیت‌های هوش مصنوعی برای بازیابی و تحلیل متون دینی، به‌ویژه احادیث، بهره‌مند شوند.
رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی افزود: اهمیت این دستاورد به اندازه تحول دیجیتال در منابع اسلامی است؛ چرا که امکان جستجو، بازیابی و تحلیل محتوای حدیثی را در سطحی نوین فراهم می‌کند و امروز شاهد رونمایی از سامانه‌ای هستیم که گامی مهم در این راستا محسوب می‌شود.
حجت الاسلام والمسلمین بهرامی با اشاره به سابقه توجه مرکز نور به هوش مصنوعی گفت: از دهه 70 این موضوع و همچنین مقوله هوش مصنوعی یکی از دغدغه‌های اصلی مرکز بوده و در همان دوران نیز مقاله‌ای در این زمینه منتشر شد و همچنین نرم‌افزار «درایت نور» به عنوان یکی از نخستین گام‌ها در بهره‌گیری از هوش مصنوعی تولید شد و در ادامه، برگزاری سمینارهایی در این حوزه و تأسیس آزمایشگاه هوش مصنوعی در سال 1400 و رونمایی از پژوهشگاه علوم انسانی اسلامی نیز در همین راستا بود.
رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم انسانی اسلامی نور با تاکید بر اینکه این مسیر همچنان ادامه دارد، گفت: امروز در سایت هوش مصنوعی مرکز، بیش از 50 محصول در حوزه علوم انسانی عرضه شده و مرکز نور با ایجاد زیرساخت‌های ضروری از جمله «دیتای ساختار یافته و پاکیزه»، «زیرساخت پردازشی» و «الگوریتم‌نویسی»، حرکت در مسیر تولید مدل‌های زبانی بزرگ و بهره‌گیری از هوش مصنوعی مولد را آغاز کرده است.
وی افزود: طی دو سال گذشته زیرساخت پردازشی موردنیاز در مرکز راه‌اندازی شده و بانک‌های اطلاعاتی مورد نیاز نیز آماده شده‌اند که این دارایی‌ها اکنون به مرکز جایگاهی ممتاز در حوزه هوش مصنوعی داده‌اند.
حجت الاسلام والمسلمین بهرامی در ادامه گفت: فعالیت‌های ما در حوزه هوش مصنوعی مولد شامل دیجیتال‌سازی، برچسب‌گذاری، تولید متن، مقاله‌نویسی بر اساس برگشت‌ها و نمایه‌ها، و ترجمه تخصصی متون است که در همین راستا، دستیار تخصصی علوم انسانی اسلامی نیز به‌زودی راه‌اندازی خواهد شد، البته این گام نخست است و برنامه‌ریزی شده تا این دستیار در حوزه‌هایی چون رجال، تاریخ و سایر رشته‌ها توسعه یابد و به یک دستیار جامع برای محقق علوم انسانی اسلامی تبدیل شود.
رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم انسانی اسلامی نور همچنین از برگزاری همایش «علوم اسلامی و انسانی دیجیتال» در مهرماه خبر داد و گفت: در این همایش به مسائل هوش مصنوعی در علوم انسانی اسلامی به صورت تخصصی پرداخته خواهد شد و افزون بر این، تا پایان سال، هر ماه یک محصول هوشمند از سوی مرکز رونمایی می‌شود.
وی درباره «سامانه گفتگو با احادیث» که امروز رونمایی شد، عنوان کرد: پیش‌تر کاربران برای دسترسی به متون حدیثی به سراغ چت‌بات‌های عمومی می‌رفتند که اگرچه اطلاعات وسیعی ارائه می‌دادند، اما گاه با مشکلاتی مانند جعل حدیث نیز همراه بودند و سامانه‌ای که امروز رونمایی شد، دقیقاً در همین نقطه ورود کرده و بر اساس بانک جامع احادیث شیعه طراحی شده است.
به گفته رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم انسانی اسلامی نور، در مدل‌های سنتی جستجوی حدیثی، پژوهشگر باید به مفاهیم خاصی آشنا می‌بود تا بتواند حدیث مناسب را بیابد، اما این سامانه با هوشمندی بیشتر، این مسیر را ساده‌تر کرده است. در این سامانه کاربر می‌تواند به پرسش‌های خود، تحلیل‌های دقیق و فهرستی از احادیث مرتبط دست یابد.
وی با اشاره به پشتوانه علمی سامانه گفت: بانک جامع احادیث شیعه طی سی سال گذشته بیش از 400 هزار حدیث مستند را از منابع مختلف گردآوری کرده است و سامانه گفتگو با پژوهشگر تعامل می‌کند و تحلیلی دقیق و مبتنی بر منابع معتبر شیعه به کاربر ارائه می‌دهد.
انتهای پیام/