آیتالله مشکینی؛ الگوی بی‌بدیل انقلابی و استادی بی‌همتا در فقه و اخلاق
به گزارش بخش استانها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از اردبیل، هشتم مردادماه، سالروز درگذشت «آیتالله علی‌اکبر فیض» معروف به مشکینی از روحانیون تأثیرگذار در انقلاب اسلامی ایران، رئیس فقید مجلس خبرگان رهبری از هنگام تأسیس در 1361 تا پایان عمر، رئیس جامعه مدرسان حوزه علمیه قم پس از انقلاب، امام جمعه دائم قم و استاد فقه، اصول، تفسیر و اخلاق است.
وی از شخصیت‌های ذوالابعاد و کم‌بدیل حوزه علمیه قم در دوران معاصر به شمار می‌آمد که فقدان او در سال‌های گذشته، بیش از پیش احساس می‌شود؛ رسیدن به مراتب عالیه در علوم اسلامی از قبیل فقه، اصول، کلام، تفسیر و…، مکانت والا در اخلاق نظری و عملی و توسعه آن در میان طلاب با تدریس و کردار، حضور در عرصه مبارزات نهضت اسلامی از آغاز و حمایت از نظام برآمده از آن تا پایان حیات، از سرفصل‌های حیات آن بزرگ به‌شمار می‌آید.
آیتالله مشکینی در سال 1300 شمسی در روستایی از توابع بلوک مشکین و در میان خانواده‌ای متدین و اهل علم چشم به جهان گشود؛ پدرش از اهالی علم بود و در کسوت روحانیت به تحصیل علم و رتق و فتق امور مردم می‌پرداخت.
وی هنگامی که همراه با پدر در نجف اشرف مقیم بود، به مکتب‌خانه رفت و سپس همراه پدر به وطن بازگشت و مقداری از مقدمات علوم دینی را نزد او فرا گرفت.
با رحلت پدر و به سفارش وی، برای تحصیل علوم دینی به شهرستان اردبیل سفر کرد و مقداری از صرف و نحو را در آنجا فرا گرفت، سپس در معیت عالم بزرگواری که از معترضین در حادثه مسجد گوهرشاد مشهد در مورد حکم کشف حجاب در زمان رضاخان بود، به شهر قم آمد و در دیار عش آل محمد (ص) به تحصیل علوم دینی پرداخت.
در آن زمان سایه منحوس رژیم پهلوی بر کشور مستولی و تحصیل در حوزه‌های علمیه بسیار دشوار بود، اما در این شرایط آیتالله مشکینی دروس دوره سطح را با موفقیت به پایان رساند و در درس خارج فقه و اصول استادان و علماء مشهور دوره خود حاضر شد.
وی همچنین در سال‌های تحصیل خود، به محضر عالمان بسیاری شرفیاب شد. او در دروس خارج فقه و اصول آیتالله العظمی بروجردی (ره) و آیتالله العظمی محقق داماد (ره) شرکت می‌کرد. در نجف نیز به محضر عالمان و استادان آن دیار شرفیاب می‌شد و در درس خارج امام خمینی (ره) شرکت جدی داشت.
بسیاری از استادان و علمای امروز از شاگردان آیتالله مشکینی به‌شمار می‌آیند که در درس‌های وی شرکت جدی داشته‌اند. او کتب دوره مقدمات و سطح را بارها تدریس کرده و سال‌ها به تدریس خارج فقه و اصول اشتغال داشته است. یکی از فعالیت‌های مهم و برجسته وی در عرصه فرهنگی، تأسیس مؤسسه الهادی است که به چاپ کتب مفید و اسلامی برای سطوح گوناگون جامعه می‌پردازد و مردم را با حقایق و معارف اسلامی آشنا می‌‌سازد.
وی از نخستین افرادی بود که به نهضت امام خمینی (ره) پیوست و در دفعات مکرر توسط ساواک دستگیر، زندانی و تبعید شد. وی از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بود و زیر بسیاری از اعلامیه‌های آن را امضاء کرده است. با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، وی در مسئولیت‌های گوناگونی به ایفای نقش پرداخت.
سرانجام این عارف و معلم اخلاق پس از سال‌ها خدمات علمی به جامعه اسلامی و طلاب و حوزه‌های علمیه و پس از سال‌ها تلاش و خدمت به نظام مقدس جمهوری اسلامی، در روز 8 مرداد ماه 1386 در سن 86 سالگی دعوت حق را لبیک گفت و در حرم فاطمه معصومه (س) در مسجد بالاسر به خاک سپرده شد.
آیتالله مشکینی کتاب‌های فراوانی در زمینه‌های گوناگون علوم اسلامی تألیف و منتشر کرده است. در سال 1393، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور، مجموعه آثار همایش بزرگداشت آیتالله مشکینی را در یک نرم‌‌افزار تولید کرد. این مجموعه در چند بخش کتاب‌های تألیفی، گفتارها (خطبه‌های نماز جمعه)، یادنامه و نگارخانه (ده‌ها سخنرانی درس اخلاق ارائه شده در شبکه رادیویی معارف) به همراه تصاویر منتشر شده است.
آیتالله مشکینی بعد از حوادث 15 خرداد به جمع مبارزین پیوست. کارهای فردی و مخفی، ارتباط با شخصیت‌های سیاسی پیرو امام خمینی و مبارزه علنی و موضع‌گیری صریح در برابر حکومت پهلوی از ویژگیهای مبارزه وی بود.
وی چندین بار در زندان ساواک قم و زندان شهربانی زندانی شد. او چهار ماه در تهران متواری و با نام مستعار زندگی کرد. پس از این چهار ماه به مدت هفت ماه به نجف رفت و بعد از بازگشت بلافاصله به مشهد تبعید و قریب 15 ماه در مشهد ساکن شد.
مدت کوتاهی پس از بازگشت از مشهد٬ حکم تبعید 27 نفر از طلاب و مدرسین حوزه که از نظر ساواک عاملین تخریب و خرابکاری بودند صادر شد. آیتالله مشکینی هم جزو این افراد به سه سال تبعید به شهر ماهان کرمان محکوم شد.
وی به مدت یک سال در شهر ماهان تحت مراقبت زندگی کرد و در اثر فعالیت‌های مختلف و به صلاح دید شهربانی به شهرستان گلپایگان تبعید شد.
اقامت او در شهرستان گلپایگان – نزدیک قم- ارتباط وسیع طلاب و رفت و آمدهای بسیار آنها را موجب شد؛ به همین دلیل ساواک وی را از گلپایگان به مدت 2 سال به کاشمر خراسان تبعید کرد.
در سال 57 و پس از بازگشت از کاشمر و هم زمان با حرکت امام خمینی از نجف به پاریس، ساواک آیتالله مشکینی را دستگیر کرد پس از خروج محمدرضا پهلوی از کشور و بازگشت امام خمینی٬ وی یکی از روحانیان متحصن در دانشگاه تهران برای ورود امام خمینی علیه حکومت بختیار شد.
پس از انقلاب آیتالله مشکینی اقداماتی را در جهت تثبیت نظام انجام داد؛ وی در بلوای حزب خلق مسلمان در منطقه آذربایجان حضور یافت. در جریان دستگیری فرزندنش که در عضویت و همکاری سازمان مجاهدین خلق (منافقان) بود، نامه‌ای به عنوان «سرپرست کمیته مرکزی انقلاب» نوشت و این اتفاق را طلیعه عدالت در نظام اسلامی و مسرت بخش توصیف کرد.
وی همچنین یکی از منقدان دولت موقت بازرگان شد. پس از شهادت سید اسدالله مدنی، چند ماهی امامت جمعه شهرستان تبریز را برعهده گرفت و بعد از آن به دستور امام خمینی راهی قم شد.
در پی سخنان هاشم آغاجری از اعضای سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، آیتالله مشکینی با عنوان رئیس جامعه مدرسین اطلاعیه این جامعه در مورد نامشروع بودن سازمان مجاهدان انقلاب اسلامی ایران را امضا کرد.
عالم فقد و مجاهد نستوه، آیتالله مشگینی در تیر ماه 1386 (نیمه رجب 1428) به علت بیماری در بیمارستان بقیه‌الله بستری شد و عصر روز دوشنبه هشتم مرداد 1386، در سن 86 سالگی دار فانی را وداع گفت، مراسم تشییع ایشان در تهران و سپس در قم، با حضور پرشور برگزار شد.
پیکر آن مرحوم پس از اقامه نماز به امامت آیتالله مکارم شیرازی، در حرم مطهر حضرت معصومه (س) و در جوار قبور مراجع عظام تقلید آرام گرفت.
وضع زندگی آیتالله مشکینی مانند یک طلبه ساده بود
آیتالله علی‌اکبر فیض معروف به مشکینی در زندگینامه خود چنین نوشته است: در اوایل کودکی حدود چهار سال در نجف اشرف که پدرم برای تحصیل علوم دینی در آنجا اقامت داشت به مکتب رفتم و سپس همراه پدرم به وطن بازگشته و مقداری از مقدمات علوم دینی را نزد ایشان فرا گرفتم. زمانی که پدرم را از دست دادم، برای جامه عمل پوشاندن به توصیه اکید آن مرحوم نسبت به اشتغالم به علوم دینی، به شهرستان اردبیل سفر کرده چند ماهی را برای فرا گرفتن صرف و نحو در آنجا سپری کردم تا اینکه سرانجام توفیق یافتم که به زیارت عالمی متقی نائل آیم.
قائم مقام جامعه مدرسان حوزه علمیه قم در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی تسنیم، اظهار کرد: از ویژگیهای برجسته مرحوم آیتالله مشکینی جامعیت ایشان بود، او عالمی با عمل بود و بین علم و عمل را جمع کرده بود، از نظر علمی در حد اجتهاد و یکی از شخصیت‌های برجسته حوزوی کشور و دارای شاگردان بسیار برجسته‌ای بود.
آیتالله مرتضی مقتدایی افزود: از نظر تحصیلات و مراتب علمی از شاگردان برجسته آیتالله بروجردی محسوب می‌شد که توانست از محضر این عالم بزرگ و همچنین علمای بسیار دیگری که در آن دوران‌ها بودند نهایت استفاده را ببرد، تألیفاتی که ایشان در حوزه‌های مختلف فقه، اصول و اخلاق، تفسیر، ترجمه و علوم قرآن داشت کم‌نظیر بود و چه‌بسا میان تمام ترجمه‌های قرآن، ترجمه آیتالله مشکینی دارای امتیاز بالاتری هم باشد.
وی تصریح کرد: او بسیار ساده‌زیست بود و یک الگوی بسیار مناسب برای تمام اساتید حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌های کشور به شمار می‌رود، سبک زندگی او منطبق با موازین اسلام و در حد زندگی یک طلبه ساده بود، او سال‌ها این‌گونه زندگی کرد و از این شیوه زندگی نیز بسیار خرسند و شادمان بود.
انتهای پیام/