تضاد نگاه غرب و اسلام به کرامت انسانی/ سکوت خیانت‌بار مدعیان حقوق بشر + فیلم

به گزارش بخش استان‌ها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از بندرعباس، در دنیای معاصر، حقوق بشر به عنوان یکی از مهم‌ترین و بحث‌برانگیزترین موضوعات در عرصه‌های فکری، سیاسی و اجتماعی مطرح است. این مفهوم که به ظاهر نمایانگر کرامت و آزادی انسان‌هاست، در بستر فرهنگ‌ها و جهان‌بینی‌های متفاوت، تعابیر و تفسیرهای گوناگونی یافته است. به ویژه در تقابل دو نظام فکری اسلام و غرب، نگاه به حقوق بشر به عنوان یکی از شاخص‌ترین مباحث، محل نزاع و جدل‌های عمیقی شده است. از یک سو، حقوق بشر در اسلام، مبتنی بر وحی الهی و آموزه‌های قرآن و سنت پیامبر اکرم(ص) است که نظامی منسجم و کامل از حقوق و تکالیف انسانی را با ریشه‌های عمیق دینی و اخلاقی به تصویر می‌کشد و از سوی دیگر، دیدگاه غربی حقوق بشر که ریشه در عقلانیت سکولار و فلسفه لیبرالیسم دارد، به شکلی نسبی و متغیر، حقوق را بر مبنای خواست و اراده فردی تعریف می‌کند.

شیخ یوسف جمالی، در گفت‌وگوی خود به روشنی این تمایز بنیادین را بیان می‌کند و با تأکید بر ماهیت وحیانی حقوق بشر در اسلام، آن را برگرفته از متون مقدس قرآن و سنت پیامبر اسلام معرفی می‌نماید. در جهان‌بینی اسلامی، انسان مخلوق خداوند است و بدین ترتیب، خالق که خود آگاه‌ترین موجود به نیازهای مخلوقات خویش است، حقوق انسان‌ها را بر اساس حکمت و مصلحت الهی تعیین کرده است. این حقوق نه بر پایه تمایلات و خواسته‌های فردی، بلکه در قالب نظامی حکیمانه و کامل تنظیم شده‌اند که پنج اصل مقاصد شریعت یعنی حفظ دین، جان، عقل، نسل و مال را در بر می‌گیرند و این پنج محور، چارچوبی مستحکم برای پاسداشت کرامت و امنیت انسان‌ها فراهم کرده‌اند.

.

این منظومه حقوقی اسلامی، علاوه بر هماهنگی با فطرت انسانی، در طول تاریخ بشریت منشأ عدالت، امنیت و عزت انسان‌ها بوده است. در مقابل، آنچه غرب تحت عنوان حقوق بشر ارائه داده، با تأکید بر لیبرالیسم و اومانیسم، نگاهی مبتنی بر عقل متغیر انسانی دارد که تابع مصالح کوتاه‌مدت و میل فردی است؛ نگاهی که در آن مرجعیت و معیارها نه بر اساس حقایق وحیانی، بلکه بنا بر تصمیمات متغیر انسان و قدرت‌های سیاسی استوار است. این دیدگاه غربی در تفسیر آزادی، به جای ایجاد بستر رشد و تکامل انسان، به ابزاری برای گسستن از هرگونه قید اخلاقی، دینی و اجتماعی تبدیل شده و آزادی را به نوعی رهایی از مسئولیت و تعهد بدل کرده است.

شیخ جمالی به درستی از این انحراف انتقاد می‌کند و آزادی غربی را دروغی بزرگ می‌داند که در پوشش رفاه و پیشرفت، انسان را به بند شهوات و سیاست‌های زودگذر می‌کشاند؛ آنجا که انسان خود را جای خداوند می‌نشاند و به جای التزام به عدالت و اخلاق، به خودکامگی و خودمحوری روی می‌آورد. این انحرافی است که از نگاه اسلام، خطرناک‌ترین انحراف تاریخ بشریت است و اسلام به رغم تأکید بر آزادی، آن را مشروط به رعایت عدالت، حفظ کرامت انسانی و پایبندی به اخلاق می‌داند و آزادی را وسیله‌ای برای رشد و تعالی می‌شناسد، نه ابزاری برای تخریب و انحطاط.

این تضاد بنیادین میان دو رویکرد، باعث شده است که معیارهای حقوق بشر در عرصه جهانی به شکل دوگانه و ناعادلانه اعمال شود؛ چالشی که شیخ جمالی با صراحت به آن اشاره دارد و معیارهای دوگانه غربی را بزرگ‌ترین مصداق فریب و نفاق در قرن حاضر می‌داند. او می‌گوید امروز اگر کشوری تابع و مطیع غرب باشد، هر جنایتی که مرتکب شود به آسانی نادیده گرفته می‌شود، اما اگر ملتی بخواهد بر اساس فرهنگ و باورهای دینی و استقلال ملی خود زندگی کند، بلافاصله با تحریم‌ها، جنگ‌ها و انواع برچسب‌های تروریستی مواجه می‌شود. این تبعیض آشکار نه تنها حقوق بشر را به ابزاری سیاسی تبدیل کرده بلکه عدالت و انصاف را نیز به بازی گرفته است.

یکی از شاخص‌ترین نمونه‌های این تناقض، وضعیت غزه است؛ جایی که در آن انواع و اقسام نقض حقوق بشر، از قتل عام کودکان و نابودی زیرساخت‌های حیاتی گرفته تا محاصره غذایی و حمله به بیمارستان‌ها رخ می‌دهد. غرب که خود را مدعی بزرگ حقوق بشر می‌داند، یا در برابر این فجایع سکوت کرده یا به بیانیه‌های ظاهرسازانه بسنده می‌کند. این در حالی است که اگر این اتفاقات در یکی از کشورهای غربی روی می‌داد، واکنش‌ها بسیار شدید و فوری بود. این واقعیت تلخ، لکه ننگی است بر پیشانی مدعیان حقوق بشر که به جای دفاع از مظلوم، در برابر ظالم مماشات می‌کنند.

در این میان، وظیفه علما و نخبگان دینی سنگین‌تر و حساس‌تر از همیشه است. شیخ جمالی با تاکید بر نقش کلیدی علمای دین در این مقطع تاریخی، آنان را موظف به دفاع از مظلوم، افشای معیارهای دوگانه و بیان حقایق الهی می‌داند. علما باید با استناد به قرآن و سنت، نشان دهند که اسلام کامل‌ترین و انسانی‌ترین نظام حقوق بشری را داراست و باید صدای حق و عدالت از دل امت اسلامی به گوش جهانیان برسد.

او همچنین از سکوت برخی دولت‌های اسلامی به ویژه کشورهای عربی که علی‌رغم داشتن امکانات نظامی و مالی فراوان، در برابر جنایات علیه ملت فلسطین سکوت یا حتی همراهی کرده‌اند، انتقاد می‌کند و این را شرم تاریخ می‌داند که فردا در پیشگاه عدل الهی باید پاسخگو باشند. در عین حال، به ملت‌هایی مانند یمن که علی‌رغم مشکلات داخلی، به دفاع از مردم مظلوم غزه پرداخته‌اند، اشاره می‌کند و این حرکت را نمونه بارز همبستگی اسلامی می‌داند.

در نهایت، راه رهایی از ظلم، جهل و خودکامگی امروز، رجوع به حقوق بشر اسلامی است؛ الگویی که در آن عقل، فطرت، اخلاق و شریعت به هم می‌پیوندند و کرامت انسان را حفظ می‌کنند. در جهانی که سیاست و قدرت، حقیقت را قربانی کرده‌اند، تنها راه نجات بازگشت به حقیقت ناب اسلامی است که در منظومه حقوق بشر اسلامی متجلی شده است. این مسیر، می‌تواند الگویی کامل و جهانی برای ساختن دنیایی عادلانه‌تر و انسانی‌تر باشد که در آن حقوق بشر نه تنها شعار بلکه عمل و حقیقتی پایدار باشد.

به همین مناسبت، خبرگزاری تسنیم به سراغ شیخ یوسف جمالی، امام جمعه اهل سنت بندرعباس و از چهره‌های برجسته علمی کشور رفته و دیدگاه‌های ایشان را درباره جایگاه حقوق بشر در اسلام، معیارهای دوگانه غرب، و فجایع جاری در جهان اسلام به ویژه غزه جویا شده است.

مبنای الهی حقوق بشر در اسلام، در برابر عقل خودبنیاد غرب

شیخ جمالی در ابتدای گفت‌وگوی خود، با تأکید بر ریشه‌های وحیانی حقوق بشر اسلامی، این مفهوم را برخاسته از نص قرآن و سنت پیامبر اسلام دانست و افزود: در جهان‌بینی اسلامی، انسان مخلوق خداست و خالق، بهتر از هر کس به نیازهای مخلوق خود آگاه است از این رو، حقوق انسان‌ها نه بر اساس میل بشر، بلکه بر پایه حکمت الهی در شریعت تعیین شده است این حقوق، در قالب پنج اصل اساسی مقاصد شریعت یعنی حفظ دین، جان، عقل، نسل و مال تبلور یافته‌اند.

به گفته وی، این منظومه حقوقی نه‌تنها با فطرت انسانی هماهنگ است، بلکه در طول تاریخ، به عدالت، امنیت و کرامت انسان خدمت کرده است در مقابل، او نگاه غربی به حقوق بشر را مبتنی بر لیبرالیسم، اومانیسم و عقل متغیر انسانی دانست که به‌جای آنکه مرجعیت با وحی باشد، تصمیم‌گیری بر مبنای میل فرد و مصالح زودگذر است.

آزادی، دروغی بزرگ در دستگاه غربی

شیخ جمالی با انتقاد از تفسیر غربی آزادی، تصریح کرد: در غرب، آزادی به ابزاری برای ترویج بی‌قانونی و گسستن از هر قید اخلاقی و دینی تبدیل شده است انسانی که در چارچوب دین و فطرت آزاد نباشد، در بند شهوات و سیاست قرار می‌گیرد. امروز، آزادی در نگاه لیبرال، تا آن‌جا پیش رفته که انسان خود را جای خدا می‌نشاند؛ و این خطرناک‌ترین انحراف در تاریخ بشریت است.

وی تأکید کرد که اسلام نیز برای انسان آزادی قائل است، اما این آزادی، مشروط به رعایت عدالت، حفظ کرامت و پایبندی به اخلاق است. از دیدگاه او، آزادی در اسلام ابزار رشد است، نه تخریب.

معیارهای دوگانه غرب؛ حقوق بشر به‌شرط وابستگی

شیخ یوسف جمالی با صراحت، از مهم‌ترین چالش‌های حقوق بشر در جهان امروز سخن گفت و معیارهای دوگانه قدرت‌های غربی را خطرناک‌ترین مصداق فریب در قرن حاضر توصیف کرد.

به گفته او: امروز اگر کشوری تابع غرب باشد، هر جنایتی مرتکب شود نادیده گرفته می‌شود؛ اما اگر ملتی بخواهد مستقل و مبتنی بر فرهنگ دینی خود زندگی کند، با تحریم، جنگ و برچسب‌هایی مانند تروریسم مواجه می‌شود این ظلم، آشکار است و در تاریخ ثبت خواهد شد.

غزه؛ آینه تمام‌نمای رسوایی حقوق بشر غربی

امام جمعه اهل سنت بندرعباس، وضعیت غزه را نماد بارز جنایات تمدن مدعی حقوق بشر خواند و گفت: در غزه، همه اشکال نقض حقوق بشر دیده می‌شود؛ از کشتار کودکان تا نابودی زیرساخت‌های حیاتی، محاصره غذایی، حمله به بیمارستان‌ها و نسل‌کشی، اما غرب، به‌جای واکنش جدی، یا سکوت می‌کند یا به بیانیه‌های نمایشی بسنده می‌نماید آیا اگر این فجایع در لندن یا پاریس رخ می‌داد، باز هم فقط به چند خط محکومیت اکتفا می‌کردند؟

وی ادامه داد: رژیم صهیونیستی امروز با چراغ سبز قدرت‌های غربی، جنایاتی انجام می‌دهد که حتی وجدان‌های خفته را نیز به درد آورده است در برابر چنین جنایاتی، سکوت مجامع بین‌المللی و سازمان‌های مدعی حقوق بشر، لکه ننگی است که از دامن آن‌ها پاک نخواهد شد.

وظیفه علما و ملت‌های اسلامی در این معرکه تاریخی

شیخ جمالی با اشاره به نقش علما در عصر بحران، مسئولیت آنان را بسیار سنگین دانست و تأکید کرد: علمای دین نباید در برابر این فجایع سکوت کنند رسالت آنان، دفاع از مظلوم و افشای معیارهای دوگانه است ما باید با استناد به قرآن و سنت، نشان دهیم که اسلام کامل‌ترین نظام دفاع از کرامت انسانی را دارد امروز، جهان نیازمند صدای حق است؛ و این صدا باید از دل امت اسلامی بلند شود.

وی همچنین با گلایه شدید از سکوت برخی کشورهای اسلامی، به‌ویژه دولت‌های عرب‌زبان، افزود: در حالی که ملت یمن، با همه مشکلات داخلی‌اش، به‌عنوان حامی مردم غزه قد علم کرده، بسیاری از دولت‌های اسلامی، با توان نظامی و مالی بالا، سکوت یا همراهی کرده‌اند این، شرم تاریخ است فردا در دادگاه عدل الهی، این ملت‌ها و رهبران‌شان باید پاسخگو باشند.

راه نجات، بازگشت به حقوق بشر الهی

در پایان این گفت‌وگوی تفصیلی، شیخ یوسف جمالی تأکید کرد که حقوق بشر اسلامی، نه یک بیانیه سیاسی بلکه یک الگوی جامع برای رهایی بشر از ظلم، جهل و خودکامگی است. ما امروز نیازمند بازگشت به منظومه‌ای الهی هستیم که در آن، عقل، فطرت، اخلاق و شریعت در کنار هم، کرامت انسان را حفظ می‌کنند در جهانی که حقیقت قربانی سیاست شده، تنها راه نجات، رجوع به حقیقت ناب اسلامی است؛ و این حقیقت، در حقوق بشر اسلامی نهفته است.

انتهای پیام/864/.