تشریح تلاش‌های مجلس برای احیای صنعت فرش دستبافت
به گزارش بخش استانها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از همدان، در حالی که صنعت فرش دستبافت ایران روزگاری پررونق‌ترین صنعت فرهنگی-اقتصادی کشور بود و میلیون‌ها نفر از آن ارتزاق می‌کردند، امروز به گفته کارشناسان در آستانه نابودی قرار دارد. این گزارش به بررسی دلایل این افول، پیامدهای اجتماعی آن و راهکارهای پیش‌رو از زبان فتح الله توسلی، نماینده مردم بهار و کبودرآهنگ در مجلس شورای اسلامی می‌پردازد.
تسنیم: شما به تازگی چند پرسش از وزرای مختلف مطرح کرده اید. لطفاً درباره ی این سوالات و مخاطبان آن توضیح دهید؟
توسلی: بله!، چند پرسش مطرح کردم. ازجمله وزیر نیرو، صمت، ورزش و جوانان، ارتباطات، میراث فرهنگی و گردشگری که در زمان رسیدگی، قرار دارد لازم به توضیح است طرح سوالات و حضور وزرا برای پاسخگویی به شرایط کشور و اولویت‌های مجلس، بستگی دارد و بعداً نوبت به این سؤالات می‌رسد.
تسنیم: آیا از وزرای دیگری هم سوالاتی داشته اید ؟ لطفاً اشاره ای به آنها داشته باشید؟
توسلی: بله!، سؤالاتی از وزیر نیرو هم مطرح کرده ام. با توجه به مشکلات گسترده ای که در حوزه آب و برق داریم، سوالاتم درباره ناترازی در تولید برق، بحران کم‌آبی و وضعیت تأمین آب شرب و کشاورزی بوده است. بخشی از این سوالات به سطح ملی برمیگردد و بخشی دیگر جنبه منطقه ای دارد.
احیای صنعت فرش دستبافت؛ از افت 3 میلیارد دلاری صادرات تا تلاش برای بازگشت به جایگاه جهانی
در حوزه صنعت، سؤالاتی از وزیر صمت (صنعت، معدن و تجارت) داشتم. بخشی از این سوالات مربوط به مشکلاتی بود که صنعتگران با آن مواجه اند. یکی از محورهای اصلی سوال من مربوط به صنعت فرش دستبافت بود. با پیگیریهایی که صورت گرفت، خوشبختانه مرکز ملی فرش احیا و به جایگاه اصلی خود بازگردانده شد. اما مشکلات گسترده ای در این حوزه وجود دارد که همچنان باقی مانده است.
تسنیم: شما اشاره به حوزه فرش داشتید. وضعیت فعلی این صنعت چگونه است و جایگاه ایران در این حوزه کجاست؟
توسلی: جایگاه ایران در صنعت فرش دچار افت بسیار شدید شده است. ما زمانی صادراتی حدود 3 میلیارد دلار در حوزه فرش دستبافت داشتیم، اما اکنون این عدد به حدود 29 میلیون دلار رسیده که به واقع فاجعه است. بر اساس برخی آمارها، رتبه جهانی ایران به چهارم یا حتی پایینتر تنزل یافته است، البته بعضی از منابع میگویند که این صنعت عملاً نابود شده است.
تسنیم: دلایل این افول در صنعت فرش را چه میدانید؟ در مورد وضعیت اشتغال در این حوزه و تاثیر کاهش صادرات فرش بگویید؟
توسلی: یکی از دلایل اصلی این تنزل، تغییر جایگاه سازمانی مرکز ملی فرش بود. قبلاً این مرکز مستقیماً زیر نظر وزیر صمت بود، اما آن را زیر مجموعه ی یکی از ادارات کل با عنوان «صنایع خلاق» قرار دادند که بیشتر مرتبط با موضوعاتی مثل عروسک سازی است. ما در مجلس قبل و دولت قبل و همچنین در این دولت و مجلس فعلی، پیگیری کردیم تا جایگاه مرکز ملی فرش به وضعیت پیشین خود بازگردد، که خوشبختانه این اتفاق افتاد.
صنعت فرش در کشور اشتغالزایی گسترده ای داشته و دارد، 2میلیون نفر به صورت مستقیم در زمینه بافت فرش دستبافت در روستاها و مناطق محروم کشور فعالیت می کردند. کاهش صادرات و افت صنعت فرش موجب بیکاری این قشر عظیم شده و آسیب‌های جدی به معیشت مردم وارد کرده است.
متولی اصلی صنعت فرش در کشور مشخص نیست
بنده به شخصه موضوع را در دستور کار مجلس قرار داده ام. در حال حاضر، پیگیر تشکیل فراکسیون حمایت از صنعت فرش دستبافت در مجلس هستیم. تاکنون تعدادی از همکاران این طرح را امضاء کرده اند و در حال طی تشریفات قانونی آن هستیم. هدف ما حمایت جدی از این صنعت و بازگرداندن آن به جایگاه واقعی خود است.
تسنیم: آیا اکنون رئیس مرکز ملی فرش منصوب شده است و عملکرد ایشان را چگونه ارزیابی میکنید؟
توسلی: بله!، پس از ماه‌ها، رئیس مرکز ملی فرش منصوب شد. البته از عملکرد ایشان رضایت چندانی نداریم، اما در هر صورت این انتصاب انجام شد. مشکل اصلی اینجاست که متولی اصلی صنعت فرش در کشور مشخص نیست. بر اساس قوانین موجود، هم وزارت میراث فرهنگی و هم وزارت صنعت مسئولیت‌هایی در این زمینه دارند، اما این مسئولیت‌ها پراکنده است و همین امر باعث ناکارآمدی شده است.
تسنیم: پیشنهاد شما برای ساماندهی این وضعیت چیست؟
توسلی: پیشنهاد من این است که مجلس با تدوین یک طرح قانونی، متولی صنعت فرش را به طور مشخص تعیین کند. در حال حاضر، هر دستگاه مسئولیت را به دیگری واگذار می‌کند. وزارت صنعت می‌گوید فرش جزو میراث فرهنگی است و وزارت میراث فرهنگی هم می‌گوید بر عهده وزارت صنعت است. این پراکندگی باعث شده که هیچ یک از آنها وظایف خود را به درستی انجام ندهند.
مرکز ملی فرش نیز در حال حاضر بیشتر جنبه ی تشریفاتی دارد و اقدام مؤثری از سوی آن دیده نمیشود. هم اکنون مرکز پژوهش‌های مجلس مشغول بررسی این موضوع و تدوین طرحی برای تجمیع وظایف در یک نهاد متولی مشخص است.
تسنیم: وضعیت فرش در استان همدان چگونه است؟
توسلی: فرش همدان، به ویژه‌فرش مهربان، دارای جایگاه ویژه در کشور و حتی در سطح بین المللی بوده است. متأسفانه مانند بسیاری از مناطق دیگر، این جایگاه با افول روبرو شده است. امیدواریم با حمایتهای قانونی و اجرایی، بتوانیم جایگاه پیشین این صنعت در استان و کشور را احیا کنیم.
تسنیم: موضوع فرش در استان همدان به ویژه در مناطق شما یکی از ظرفیتهای مغفول مانده محسوب میشود. چه برنامه ای برای احیای این حوزه دارید؟
توسلی: بله!، یکی از دغدغه های ما همین موضوع است. ابتدا باید ساختار ملی فرش اصلاح و تثبیت شود. به همین منظور تأسیس مرکز ملی فرش به عنوان نهاد بالادستی ضروری است. پس از آن، می توان ساختارهای استانی را ذیل آن مرکز تعریف و راه‌اندازی کرد. در منطقه ما نیز ظرفیتهای بسیار بالایی در حوزه فرش وجود دارد، به ویژه در «مهربان» که فرش آن یکی از برندهای شناخته شده محسوب میشود.
ما تلاش کرده ایم مرکز ملی فرش جایگاه قانونی و اجرایی خود را پیدا کند و مقررات مربوط به فرش نیز تدوین و اصلاح شود. پس از آن، در استان هم مراکز فرش که متأسفانه در حال حاضر غیرفعال هستند، باید دوباره فعال شوند. اتحادیه ها و تشکلهای صنفی باید به میدان بیایند. همچنین حمایتهای هدفمند از فعالان حوزه فرش در کل استان، به ویژه در شهرستانهای کبودراهنگ و بهار، باید شکل بگیرد.در همین راستا مذاکراتی را با اوقاف آغاز کرده ایم تا تسهیلاتی را برای حمایت از صنعت فرش اختصاص دهند. مقدمات این کار در حال انجام است.
به گزارش تسنیم، به نظر می‌رسد احیای صنعت فرش دستبافت ایران که زمانی مایه افتخار کشور در بازارهای جهانی بود، نیازمند عزمی ملی و برنامه‌ای جامع است. در حالی که مجلس به دنبال تعیین متولی واحد برای این صنعت است، فعالان حوزه فرش امیدوارند با حمایتهای هدفمند و رفع موانع ساختاری، بار دیگر شاهد شکوفایی این هنر-صنعت اصیل ایرانی باشند. آنچه مسلم است، فرصت برای جبران این افت شدید محدود است و هرگونه تأخیر در تصمیم‌گیری می‌تواند ضربه‌ای جبران‌ناپذیر به یکی از مهم‌ترین میراث فرهنگی-اقتصادی کشور وارد کند.
انتهای پیام/