روستاهایی که در سرشماری جا ماندند/ سوادکوه در تلاقی سیلاب و سنگفرش!
به گزارش بخش استانها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از سوادکوه، در عصر حاضر که واژه «توسعه» به یکی از پرکاربردترین مفاهیم در ادبیات سیاست‌گذاری کشورها تبدیل شده، کمتر کسی تردید دارد که مسیر توسعه ملی از دل توسعه متوازن و پایدار روستاها می‌گذرد. روستا نه‌فقط یک واحد جمعیتی یا محل سکونت است، بلکه قلب تپنده تولید، فرهنگ، اصالت، و حافظ منابع طبیعی در هر کشور محسوب می‌شود. با این حال، این قلبِ تپنده، در بسیاری از نقاط ایران همچنان با ضرباهنگی کند و گاه نگران‌کننده می‌تپد. فقدان زیرساخت‌های مناسب، مشکلات زیربنایی، نبود برنامه‌ریزی دقیق، مهاجرت معکوس، ناپایداری معیشت و فرسایش سرمایه انسانی از جمله چالش‌هایی‌اند که طی دهه‌های اخیر سیمای بسیاری از روستاهای ایران را دگرگون کرده‌اند.
در این میان، یکی از اقدامات مؤثر و در عین حال مهم‌ترین سند توسعه کالبدی در روستاهای کشور، طرح هادی روستایی است که از سوی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی با هدف بهبود وضعیت سکونت، زیرساخت، راه، معابر، و خدمات عمومی طراحی و اجرا می‌شود. طرحی که اگرچه در برخی نقاط به‌خوبی اجرا شده، اما در بسیاری دیگر به‌واسطه نبود منابع مالی، پیچیدگی فرآیندها، چالش‌های اجتماعی و آماری، یا بی‌توجهی مسئولان محلی، هنوز با مشکلات فراوانی روبه‌روست.
یکی از مناطقی که اجرای طرح هادی در آن از اهمیت دوچندان برخوردار است، شهرستان سوادکوه در استان مازندران است؛ منطقه‌ای کوهستانی، دارای روستاهای پراکنده و غالباً صعب‌العبور، با تنوع اقلیمی، پیشینه تمدنی و فرهنگی، و جمعیتی که بسیاری از آنها از دیرباز در حوزه دامداری، کشاورزی و بهره‌برداری از منابع طبیعی نقش‌آفرینی داشته‌اند. سوادکوه نه‌تنها به‌عنوان یکی از محورهای راهبردی ارتباطی شمال کشور با پایتخت شناخته می‌شود، بلکه به واسطه ظرفیت‌های زیست‌محیطی، میراث طبیعی، توان گردشگری و جایگاه جغرافیایی، می‌تواند یکی از الگوهای موفق توسعه پایدار روستایی باشد؛ به شرط آنکه سیاست‌گذاری‌های توسعه‌ای، متناسب با بافت و نیازهای واقعی منطقه باشد.
با این حال، مشکلات انباشته‌شده از سال‌های گذشته، ازجمله فرسودگی زیرساخت‌ها، وقوع سیلاب‌های شدید، ضعف آماری در سرشماری رسمی، محدودیت منابع، و نارضایتی‌های مردمی از فرآیند بازنگری طرح‌های هادی، موجب شده تا روند توسعه در بسیاری از روستاهای سوادکوه با کندی یا چالش مواجه شود. به‌ویژه آنکه بسیاری از روستاهای این شهرستان، همچنان از داشتن معابر آسفالته، سیستم دفع آب‌های سطحی، دیوار حفاظتی و زیرساخت مقاوم‌سازی محروم‌اند.
در این میان، عملکرد بنیاد مسکن شهرستان سوادکوه به‌عنوان نهادی تخصصی و مسئول در زمینه تدوین و اجرای طرح‌های هادی، بازسازی مناطق آسیب‌دیده از حوادث طبیعی، تخصیص اعتبارات عمرانی و ساماندهی کالبدی روستاها، نقشی کلیدی در بهبود این شرایط دارد. در گفت‌وگوی پیش‌رو، امین ولی‌زاده، رئیس بنیاد مسکن سوادکوه، با ارائه گزارشی جامع از عملکرد این نهاد در سال گذشته و سال جاری، از مهم‌ترین پروژه‌های در دست اجرا، میزان بهره‌مندی روستاها از قیر تهاتری، آسفالت معابر، اجرای دیوارهای سنگی، پل‌ها، جوی و جدول، زیرسازی‌ها و همچنین اقدامات انجام‌شده برای مقابله با آثار سیلاب مرداد 1403 سخن می‌گوید.
او ضمن اشاره به اختصاص اعتبارات بحران به 8 روستای سیل‌زده و پیشرفت فیزیکی پروژه‌ها، از چالش‌های مهم بنیاد مسکن در مواجهه با فرآیند بازنگری طرح‌های هادی نیز پرده برمی‌دارد؛ فرآیندی که گرچه با هدف نوسازی و پاسخ به نیازهای ده سال آینده طراحی شده، اما به دلیل پایین بودن آمار جمعیتی رسمی در بسیاری از روستاهای ییلاقی یا کم‌تراکم، عملاً باعث شده است تا گسترش بافت، ایجاد کاربری‌های جدید یا توسعه معابر با محدودیت‌های قانونی مواجه شود و همین مسئله نارضایتی‌هایی را در بین مردم ایجاد کرده است.
ولی‌زاده با صراحت از این سخن می‌گوید که آمار سرشماری رسمی، مبنای طراحی طرح هادی است و تا زمانی که مشارکت واقعی و آماری مردم در سرشماری‌ها صورت نگیرد، بسیاری از مطالبات توسعه‌ای عملاً در طرح‌ها دیده نمی‌شود. او از مردم می‌خواهد که با حضور در سرشماری سال 1405، به بهبود وضعیت آماری و افزایش دقت در طراحی طرح‌های توسعه‌ای کمک کنند. همچنین، از مسئولان استانی و استانداری درخواست می‌کند تا در تصویب و حمایت از پروژه‌های روستایی، نقش تسهیل‌گر و حامی ایفا کنند، نه صرفاً نقش ناظر و تصویب‌کننده.
روایتی که رئیس بنیاد مسکن سوادکوه در این گفت‌وگو بیان می‌کند، تنها یک گزارش عمرانی نیست، بلکه آیینه‌ای از واقعیت‌های میدانی در دل یکی از مهم‌ترین مناطق روستایی شمال کشور است؛ واقعیت‌هایی که از یک‌سو نشان از همت و تلاش مستمر مسئولان محلی دارد و از سوی دیگر، بازتاب‌دهنده خلأهای زیرساختی، ضعف در آمارسازی، کم‌توجهی برخی دستگاه‌ها، و لزوم بازنگری در سیاست‌های کلی توسعه روستایی است.
در ادامه، جزئیات کامل این گفت‌وگو، آمار پروژه‌ها، روستاهای مشمول طرح، چالش‌های بازنگری، نحوه هزینه‌کرد اعتبارات سیل، و درخواست‌ها و راهکارهای بنیاد مسکن برای تحقق چشم‌انداز توسعه روستایی در سوادکوه را خواهید خواند؛ چشم‌اندازی که اگرچه هنوز راهی دشوار در پیش دارد، اما با مشارکت همگانی، تخصیص به‌موقع منابع و بازنگری دقیق طرح‌ها، می‌تواند محقق شود و روستاهای سوادکوه را به نمونه‌ای موفق از عدالت فضایی در ایران بدل سازد.
96 روستای سوادکوه طرح هادی دارند
امین ولی‌زاده رئیس بنیادمسکن شهرستان سوادکوه در گفت و گو با خبرنگار تسنیم در سوادکوه از آسفالت راه داخل 15 روستا تا پایان سال جاری با اعتبار 27 میلیارد تومان در سوادکوه خبر داد و گفت: سال گذشته 17 روستا و امسال 15 روستا از نعمت قیر تهاتری بهره‌مند شدند و تا پایان سال جاری اگر زیرسازی توسط دهیاری انجام شود تا قبل از فصل سرما آسفالت 15 روستا به پایان خواهد رسید.
وی، افزود: تا قبل از فصل سرما 80 درصد این روستاها کار آسفالت انجام می‌شود و 20 درصد هم بستگی به کار دهیاری دارد و سعی می‌کنیم تا قبل فصل سرما انجام دهیم تا مشکل تردد روستائیان حل شود.
ولی‌زاده، یادآور شد: تعداد زیادی از روستاها در سطح شهرستان باقی مانده است که به ترتیب آسفالت داخل روستا انجام خواهد شد.
این مسئول، خاطرنشان کرد: در شهرستان سوادکوه 96 روستا طرح هادی دارند که از این تعداد حدود 47 روستا آسفالت راه داخل روستا انجام شده است.
اعتبار برای روستاهای سیل‌زده
رئیس بنیاد مسکن سوادکوه با بیان اینکه در مرداد سال گذشته تعدادی از روستاهای شهرستان در اثر سیلاب دچار بحران و آسیب شده بودند، اظهار داشت: روستاهایی که در سیل سال گذشته که در 17 مرداد 1403 اتفاق افتاده بود دچار آسیب شده بودند دولت بابت این روستاها 7 میلیارد تومان به ما داده است که این مبلغ برای 8 روستا بوده است و کارهای مربوط به آنها را انجام دادیم و مجدد نیز اعتبار جدید از محل بحران وجود دارد تا ما ادامه کار رو انجام دهیم.
ولی‌زاده، افزود: این 7 میلیارد تومان در حوزه آسیب ناشی از سیل در آیتم‌های مختلف هزینه شده است ازجمله دیوار سنگی و زهکشی ، پل ، جوی و جدول، دیوارسنگی و کانال سنگی ، کانال بتنی و دهنه پل انجام شده است.
وی، ادامه داد: امسال در بازنگری طرح هادی روستا که 4 الی 5 روستا را شامل شده بود توانستیم بتن و جوی و جدول و مخلوط ریزی، اجرای دیوار سنگی، آسفالت و دیوار سنگی، زیرسازی، کانال 50 در 70، دیواره پل، آسفالت، بتن کف، زیرسازی و آسفالت را انجام دهیم.
نارضایتی ناشی از بازنگری طرح هادی در سوادکوه
رئیس بنیاد مسکن سوادکوه با اشاره به مشکلات ناشی از بازنگری طرح هادی در روستاهای این شهرستان، گفت: در بازنگری طرح هادی در روستاهای سوادکوه مشکلاتی داشته و داریم.
ولی‌زاده با اشاره به نارضایتی‌های موجود بعد از بازنگری طرح هادی در سوادکوه، اظهار داشت: بازنگری طرح هادی براساس آمار و سرشماری نفوس و مسکن که هر ده سال یکبار از سوی اداره آمار انجام می‌شود، صورت می‌گیرد، مشاور طرح تهیه می‌کند و پیش‌بینی مشاور و بنیاد مسکن برای ده سال آینده در طرح قطعا دیده شده است، طرح در کمیته فنی و تصویب استان مطرح می‌شود با حضور معاون عمرانی استاندار انجام و تصمیم‌گیری در کارگروه تصویب انجام می‌شود، کارگروه فنی بررسی و کارگروه تصویب مصوب و ابلاغ می‌کند قطعا برای ده سال آینده دیده می‌شود اما نارضایتی همیشه وجود دارد.
آمار جمعیتی مهم‌ترین مشکل در بازنگری طرح هادی
این مسئول یکی از مهم‌ترین مشکلات در بازنگری طرح هادی در سوادکوه را آمار جمعیتی برشمرد و افزود: معمولا این مشکل در سوادکوه وجود دارد در ییلاقاتی که هستیم آمار نمی‌دهیم و آمار روستاهای بالادست را ضعیف کردیم و در نتیجه امروز هر اتفاقی در طرح هادی می‌افتد رضایت جلب نمی‌شود چون براساس آمار و سرشماری هست و به دلیل اینکه متاسفانه آمار پایین هست مسائلی بعد از بازنگری پیش می‌آید که رضایت جلب نمی‌شود.
ولی‌زاده، یادآور شد: درواقع براساس آمار جمعیتی بافت مشخص می‌شود و می‌توان آن را گسترش دهیم که البته با نظر دهیار و شورا اما در حال حاضر بزرگ‌ترین مشکل ما در این مورد آمار جمعیتی است و ضعف جمعیتی باعث شده که خیلی از مشکلات در بازنگری طرح هادی بوجود آید و مردم شکایت داشته باشند.
رئیس بنیاد مسکن سوادکوه با بیان اینکه شکایات مردمی درمورد بازنگری طرح هادی مورد رسیدگی قرار می‌گیرد، اظهار داشت: شکایات مردم در جلسات مغایرت طرح هادی بررسی می‌شود، بعد اینکه تصویب شد در جلسات مغایرت طرح هادی مجدد بررسی می‌شود یا حل می‌شود یا حل نمی‌شود ولی سعی بر این هست که حل شود.
وی، افزود: در آمار سال 1405 اگر مردم کمک کنند قطعا خیلی از مسائل مربوط به طرح هادی حل خواهد شد.
انتهای پیام/.