لزوم حمایت عملی دولت از جهاددانشگاهی و رفع قوانین دست‌وپاگیر
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری تسنیم، چهل و پنجمین سالگرد تاسیس جهاد دانشگاهی برگزار شد.
عبدالحمید احمدی، قائم‌مقام رئیس و معاون پشتیبانی و مدیریت منابع جهاد دانشگاهی، امروز در این مراسم با اشاره به اینکه انتخاب جهادگران نمونه یکی از سنت‌های برنامه‌های سالگرد جهاد دانشگاهی است، گفت: روند امسال نیز با مشارکت همه واحدهای سازمانی جهاد دانشگاهی انجام شد و طبق روال تعیین‌شده، امسال به مناسبت 16 مرداد، از 16 جهادگر نمونه تقدیر می‌شود. مراحل بررسی و انتخاب این افراد از چند ماه پیش با هدایت معاونت هماهنگی جهاد دانشگاهی آغاز شد و پس از چند مرحله ارزیابی، اسامی برگزیدگان نهایی اعلام شد.
ترکیب جهادگران نمونه سال 1404
احمدی با اشاره به جزئیات این انتخاب گفت: در سال 1404، در حوزه پژوهش و فناوری 6 نفر، در حوزه پشتیبانی و مدیریت اجرایی 5 نفر، در حوزه فرهنگی 2 نفر و در حوزه آموزشی 3 نفر به‌عنوان جهادگر نمونه معرفی خواهند شد.
حضور پررنگ بانوان جهادگر
این مقام مسئول ادامه داد: خوشبختانه در میان جهادگران نمونه امسال، نام پنج بانوی همکار نیز دیده می‌شود که نشان‌دهنده نقش فعال و مؤثر بانوان جهادگر در بخش‌های مختلف و همپای آقایان است.
ضرورت تدوین الگوی «حکمرانی حکمی» جهاد دانشگاهی
عبدالحسین خسروپناه، دبیرشورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در آیین بزرگداشت چهل و پنجمین سالگرد تاسیس جهاددانشگاهی که در دانشگاه علم و فرهنگ برگزار شد، با بیان اینکه «عنوان جهاد دانشگاهی، نامی بامسمی و برگرفته از معنای قرآنی جهاد است» گفت: جهاد یعنی تلاش همه‌جانبه و مستمر در راه خدا برای خدمت به مردم و جهاد دانشگاهی در 45 سال گذشته به‌خوبی به این معنا عمل کرده است.
دستاوردهای گسترده در حوزه‌های علمی و فناوری
وی با اشاره به کارنامه درخشان جهاد دانشگاهی، افزود: این نهاد در حوزه‌های آموزشی، پژوهشی، فرهنگی، پزشکی، فناوری و خدماتی عملکردی ممتاز داشته است. از فعالیت‌های مهم می‌توان به پیشرفت‌های چشمگیر در بخش درمان سرطان، تحقیقات رویان برای حل بخشی از چالش جمعیت، دستاوردهای کشاورزی، علوم زیستی نوین، علوم انسانی، هنر و صنایع نفت و گاز اشاره کرد.
به گفته خسروپناه، جهاد دانشگاهی در حوزه گیاهان دارویی، به‌ویژه در استان البرز، و همچنین در سایر استان‌ها، اقدامات مهمی انجام داده و دستاوردهای آن در بازدیدهای میدانی کاملاً مشهود است.
نقش زنان در پیشبرد علم و فناوری
این مقام مسئول با تأکید بر حضور فعال زنان جوان در جهاد دانشگاهی، اظهار کرد: خانم‌های دانشمند و فرهیخته، پا به پای آقایان در رشد علم و فناوری مشارکت دارند و در برخی عرصه‌ها حتی پیشتاز بوده‌اند. این موفقیت‌ها در عین حفظ حریم خانواده حاصل شده و نشان‌دهنده اثر کار جهادی و دستاوردهای انقلاب است.
حکمرانی حکمی در جهاد دانشگاهی
خسروپناه با اشاره به اینکه جهاد دانشگاهی نمونه‌ای از «حکمرانی حکمی» است، گفت: در این نهاد، پنج مرحله اصلی حکمرانی شامل سیاست‌گذاری، تنظیم‌گری، راهبری، اجرایی‌سازی و نظارت و ارزیابی به‌خوبی اجرا می‌شود. این الگو را می‌توان در مجموعه‌هایی مانند پژوهشگاه رویان، پژوهشگاه علوم زیستی نوین و سایر بخش‌ها مشاهده کرد.
وی با استناد به آیات قرآنی مربوط به حکمت، افزود: حکمت یعنی پیوند دانش، ارزش و کنش. همان‌گونه که خداوند به لقمان حکمت عطا کرد، جهاد دانشگاهی نیز توانسته این سه مؤلفه را در فعالیت‌های خود به هم پیوند بزند و به نتایج عملی و ارزشمند دست یابد.
ضرورت تدوین الگوی «حکمرانی حکمی» جهاد دانشگاهی
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر لزوم ثبت و مدون‌سازی تجربه جهاد دانشگاهی در قالب «الگوی حکمرانی حکمی» گفت: این الگو باید به‌صورت مکتوب تهیه شده و در اختیار دانشگاه‌ها، به‌ویژه دانشکده‌های مرتبط با علوم حکمرانی قرار گیرد تا به دانشجویان منتقل شود.
عبدالحسین خسروپناه افزود: جهاد دانشگاهی از یک نهال کوچک در آغاز انقلاب، امروز به شجره طیبه‌ای بدل شده که می‌تواند الگویی برای حکمرانی حکمی در کشور باشد.
توجه به فناوری‌های نرم اجتماعی
وی با اشاره به دو ضرورت مهم پیش‌روی جهاد دانشگاهی، نخستین مورد را توسعه و تکامل در حوزه فناوری‌های نرم اجتماعی عنوان کرد و گفت: در فضای دانشگاهی، وقتی از فناوری سخن می‌گوییم، بیشتر به فناوری‌های سخت و علوم مهندسی فکر می‌کنیم، در حالی که امروز در فلسفه علم، فناوری نرم اجتماعی جایگاهی کلیدی دارد. تکنولوژی‌های آموزشی، صنایع خلاق فرهنگی و سایر ابزارهای تغییر رفتار اجتماعی از مصادیق مهم این حوزه‌اند که متأسفانه کمتر در کشور مورد توجه قرار گرفته‌اند.
خسروپناه تأکید کرد: راه تغییر رفتارهای جامعه از وضعیت نامطلوب به مطلوب، صرفاً با قانون‌گذاری یا اقدامات انتظامی محقق نمی‌شود، بلکه باید از مسیر فناوری‌های نرم اجتماعی عبور کرد و جهاد دانشگاهی باید توجه ویژه‌تری به این حوزه داشته باشد.
تربیت نسل جوان متخصص
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی دومین ضرورت را بازنگری در مأموریت تربیت نوجوانان و جوانان دانست و اظهار کرد: از آغاز تأسیس جهاد دانشگاهی، یکی از اهداف اصلی، جذب دانشجویان علاقه‌مند و توانمند و تربیت آنان برای تبدیل دانش و پژوهش به فناوری بوده است. امروز نیازمند تحول نوین در این حوزه هستیم تا نسل جوان متخصص و کارآمد برای آینده کشور تربیت شود.
تکلیف جهاد دانشگاهی در توسعه فناوری
خسروپناه در بخش دیگری از سخنان خود با طرح پرسشی اساسی گفت: جهاد دانشگاهی که مأموریت تبدیل دانش به فناوری را دنبال می‌کند، تا کجا باید پیش برود؟ آیا پس از دستیابی به یک فناوری، خود باید وارد مرحله تولید صنعتی و بنگاه‌داری شود یا این مسئولیت بر عهده دستگاه‌های اجرایی و وزارتخانه‌هاست؟
وی با اشاره به نمونه قطار سریع‌السیر 300 کیلومتر بر ساعت که توسط جهاد دانشگاهی ساخته شده، توضیح داد: آیا جهاد باید خود ریل‌گذاری و بهره‌برداری کند یا وزارت راه باید این فناوری را به کار بگیرد؟ متأسفانه در برخی موارد، مافیاهای اقتصادی مانع بهره‌گیری از توان داخلی می‌شوند و این نیازمند حمایت جدی حاکمیت است.
لزوم حمایت عملی دولت و رفع قوانین دست‌وپاگیر
به گفته خسروپناه، جهاد دانشگاهی زمانی در مأموریت‌های خود موفق خواهد بود که حاکمیت به‌طور کامل از دستاوردهای آن پشتیبانی کند و مانع‌تراشی نشود.
وی تأکید کرد: جهاد دانشگاهی سازمانی غیردولتی است که بخشی از امکاناتش توسط دولت تأمین می‌شود، اما گرفتار محدودیت‌ها و مقررات دست‌وپاگیر دستگاه‌های دولتی شده است. این محدودیت‌ها، برخلاف فلسفه وجودی جهاد، مانع چابکی و نوآوری آن می‌شود.
خسروپناه تصریح کرد: اگر بخواهیم حکمرانی حکمی جهاد دانشگاهی را به یک مدیریت صرفاً دولتی تبدیل کنیم، باید منتظر کاهش کارآمدی و خلاقیت این نهاد باشیم. جهاد دانشگاهی تاکنون بر اساس الگوی حکمرانی (Governance) پیش رفته، نه اداره‌گری صرف دولتی (Government)، و این ویژگی باید حفظ شود.
حفظ مدل شبکه‌ای حکمرانی جهاد دانشگاهی
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر اینکه مدل حکمرانی جهاد دانشگاهی شبکه‌ای است، نه هرمی، گفت: نباید حکمرانی حکمی جهاد را به یک نظام حاکمیتی دولتی و دست‌وپاگیر تبدیل کرد. مجموعه‌های دولتی باید از الگوی حکمرانی جهاد استفاده کنند، نه اینکه این الگو را به ساختارهای محدودکننده و متمرکز تغییر دهند.
جمع‌بندی سه‌گانه سخنان
وی در جمع‌بندی اظهارات خود، سه محور اصلی را یادآور شد: بخش نخست، توصیف جهاد دانشگاهی و جایگاه آن بود. بخش دوم، تأکید بر دو اولویت کلیدی شامل توجه به فناوری‌های نرم اجتماعی و تربیت نوجوانان و جوانان. بخش سوم، طرح دو پرسش اساسی درباره حدود مأموریت جهاد دانشگاهی و چگونگی تعامل آن با دستگاه‌های دولتی بود.
نقد مداخله‌های نادرست در مأموریت‌های جهاد دانشگاهی
خسروپناه در توضیح مصادیق مداخله‌های نادرست گفت: به‌عنوان نمونه، مجلس قانونی تصویب کرد که دستگاه‌های دولتی، دانشگاه‌های وابسته به خود را تعطیل کنند و از ظرفیت سایر دانشگاه‌ها برای تأمین نیرو استفاده کنند. این قانون از نظر حکمت و فلسفه صحیح است، اما در اجرا به‌اشتباه جهاد دانشگاهی را هم مشمول کردند.
وی ادامه داد: دانشگاه علمی‌کاربردی جهاد دانشگاهی در مناطق مختلف کشور نیروهای علمی و مهارتی تربیت می‌کرد، اما این مأموریت به اشتباه از جهاد گرفته شد. این در حالی است که جهاد دانشگاهی یک دستگاه غیردولتی است و باید بتواند در شهرها و استان‌های مختلف از ظرفیت علمی‌کاربردی برای تقویت نیروها بهره ببرد.
هشدار درباره تضعیف نقش جهاد دانشگاهی
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تأکید کرد: نباید با ضوابط نادرست، دست و پای جهاد دانشگاهی را بست. این نهاد باید با همان حکمت و چابکی خود ادامه مسیر دهد و از ظرفیت‌هایش در تربیت نیروی انسانی و توسعه فناوری استفاده کند.
انتهای پیام/