آغاز یک بحران از شلمچه/ زنگ خطر کمبود اتوبوس در مرزهای اربعین به صدا درآمد
خبرگزاری تسنیم ـ حسین شهبازی| در حالی که شمار زائران اربعین حسینی هر روز رو به افزایش است و سیل عاشقان اباعبدالله از سراسر کشور به سمت گذرگاه‌های مرزی روانه شده‌اند، نگرانی‌های جدی درباره کمبود اتوبوس و مدیریت ناوگان حمل‌ونقل عمومی در این روزهای اوج، به واقعیتی ملموس و اضطراری تبدیل شده است.
طبق آمار رسمی ستاد اربعین، هنوز بیش از یک میلیون زائر ایرانی در عراق حضور دارند و بخش عمده آن‌ها، طبق تجربه سال‌های گذشته، در فاصله سه تا چهار روز مانده به اربعین و به‌ویژه روزهای بعد از آن، به مرزها سرازیر خواهند شد. این یعنی اگر همین امروز تدابیر جدی برای تأمین ناوگان حمل‌ونقل، مدیریت صف‌ها و بهبود امکانات پایانه‌ها اندیشیده نشود، احتمال قفل‌شدن مسیرهای بازگشت و معطلی‌های طاقت‌فرسا در هوای گرم، بسیار بالا خواهد بود.
تجربه سال‌های گذشته، از صف‌های چند ساعته تا معطلی‌های طولانی در گرمای طاقت‌فرسا، نشان می‌دهد که کوچک‌ترین غفلت در برنامه‌ریزی و تأمین ناوگان، می‌تواند این مسیر عاشقانه را با خاطره‌ای تلخ از رنج و انتظار همراه کند.
مرز مهران، به‌عنوان شلوغ‌ترین پایانه مرزی اربعین، ظرفیت محدودی در پایانه مسافربری خود دارد. با افزایش ناگهانی حجم زائران، صف‌های چند کیلومتری برای سوار شدن به اتوبوس یا حتی ورود به محوطه پایانه تشکیل می‌شود. در چنین وضعیتی، ازدحام شدید می‌تواند نه تنها سرعت انتقال مسافران را کاهش دهد، بلکه به بروز مشکلات امنیتی، بی‌نظمی و حتی حوادث ناخواسته منجر شود.
مرز خسروی، به دلیل مسیر طولانی‌تر و عبور از مناطق کوهستانی، نیاز به هماهنگی بیشتری میان ناوگان دارد. اگر تعداد اتوبوس‌های مستقر در این مرز به اندازه کافی نباشد، زائران مجبور می‌شوند ساعت‌ها در هوای گرم و بدون امکانات رفاهی کافی منتظر بمانند. این معطلی در کنار خستگی مسیر و شرایط جسمانی نامناسب برخی زائران، خطر گرمازدگی و بی‌حالی را افزایش می‌دهد.
چذابه نیز با وجود امکانات نسبتا کمتر و زیرساخت محدودتر، اگر با موج بازگشت جمعیت انبوه روبه‌رو شود، به‌سرعت از کنترل خارج خواهد شد. جاده‌های منتهی به این مرز نیز ظرفیت بالای تردد اتوبوس‌ها را ندارند و کوچک‌ترین توقف یا ترافیک می‌تواند ساعت‌ها روند جابه‌جایی را مختل کند.
اما امسال، نشانه‌های این بحران زودتر از همیشه بروز کرده است. روز گذشته، مرز شلمچه شاهد نخستین موج اعتراض و گلایه زائرانی بود که پس از طی مسافت طولانی از استان هرمزگان، در گرمای شدید و زیر آفتاب سوزان، با نبود اتوبوس برای انتقال به مقصد خود روبه‌رو شدند. بسیاری از این زائران، از جمله سالمندان، زنان و کودکانی که همراه کاروان‌های خانوادگی بودند، ساعت‌ها در محوطه مرزی معطل ماندند و جز صبوری و انتظار، راه دیگری پیش رویشان نبود.
دمای هوا در شلمچه در این روز به بیش از 45 درجه رسیده بود. گرمایی که حتی برای افراد بومی منطقه طاقت‌فرساست، چه برسد به زائرانی که پس از روزها سفر زمینی، خسته و تشنه، به امید رسیدن به مرز و عبور HC خاک عراق، آخرین مراحل را طی می‌کردند، ضعف در اطلاع‌رسانی به زائران، شرایط را دشوارتر کرد .
کارشناسان حوزه حمل‌ونقل هشدار می‌دهند که این کمبود، تنها یک اتفاق مقطعی نیست، بلکه می‌تواند نشانه‌ای از بحرانی باشد که با نزدیک شدن به روزهای پایانی صفر و اوج بازگشت زائران، به همه مرزهای اربعین از جمله مهران، چذابه و خسروی سرایت کند. آنان معتقدند اگر همین امروز برای افزایش ناوگان و استفاده از ظرفیت کامل اتوبوس‌های بین‌شهری، بسیج ناوگان بخش خصوصی و هماهنگی بین استانها اقدام نشود، بحران در روزهای آینده اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
امسال، با توجه به گرمای زودرس و دمای بالای مناطق جنوبی کشور، پیامدهای کمبود اتوبوس می‌تواند سنگین‌تر از سال‌های گذشته باشد. گرمازدگی، بی‌حالی، خستگی مفرط، و حتی مشکلات جسمی جدی برای سالمندان و بیماران، از جمله خطراتی است که معطلی طولانی در هوای آزاد برای زائران به همراه دارد.
اکنون همه نگاه‌ها به تصمیم‌گیران حوزه حمل‌ونقل، استانداری‌ها و ستاد مرکزی اربعین دوخته شده است. باید دید آیا تدبیر فوری و اعزام ناوگان کمکی از دیگر استانها، می‌تواند این بحران نوظهور را کنترل کند یا خیر.
آنچه مسلم است، هر ساعت تعلل، فاصله ما را با شرایطی بحرانی کوتاه‌تر می‌کند؛ شرایطی که در آن، میلیون‌ها زائر عاشق اباعبدالله، در گرمای مرزها به جای قدم گذاشتن در مسیر کربلا، در صف‌های طولانی اتوبوس گرفتار خواهند شد.
با توجه به شرایط فعلی، اگر تدابیر لازم ظرف همین امروز اتخاذ نشود، سه مرز اصلی کشور ظرف چند روز آینده در آستانه تجربه شرایطی قرار خواهند گرفت که کنترل آن بسیار دشوار و پرهزینه خواهد بود. اکنون، هر ساعت تعلل، به معنای نزدیک‌تر شدن به روزهایی است که جمعیت میلیونی بازگشت، ناوگان ناکافی و گرمای اواخر تابستان، ترکیبی نگران‌کننده و بحران‌ساز را شکل خواهد داد.
انتهای پیام/