طلای خیس در دستان شالیکاران/مازندران در تب‌وتاب برداشت برنج
به گزارش بخش استانها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از ساری، در میان همهمه‌های افت و خیز بازار برنج، کشاورزان شب و روز نمی‌شناسند؛ مردمانی که در رنج و عرق، امید را درو می‌کنند و طلای خیس شمال را به خانه‌هایشان می‌برند.
مرداد نفس‌های آخرش را کشیده، اما شالیزارهای مازندران بیدار شده‌اند. در روستاهای آمل، بابل، فریدونکنار و قائم‌شهر، شالیکاران میان گل و آب می‌دوند، هم فصل برداشت است و هم برخی دوباره کشت دوم دارند. داس‌ها برق می‌زنند و کمباین‌ها با صدای بلند خوشه‌های رسیده را فرو می‌بلعند.
امسال، با وجود تابستانی کم‌باران و گرمای شدید، کشاورزان دست از تلاش برنداشته‌اند. شالیزارها در این روزها حکم میدان کارزار دارند؛ جایی که دستان پینه‌بسته، قلب‌های امیدوار و چشم‌های خسته، به عشق یک محصول ناب کنار هم جمع شده‌اند.
یک روز در شالیزارهای مازندران
ساعت شش صبح است. مه نازکی روی شالیزارهای آمل نشسته و بوی ساقه‌های خیس در هوا پیچیده است. در حاشیه‌ی جوی، «عمو نصرالله» با دستان ترک‌خورده کفش‌های پلاستیکی‌اش را محکم می‌کند. او شالیکار 65ساله‌ای است که امسال محصول خوبی دارد.
با نگاهی که خستگی را پنهان نمی‌کند، می‌گوید: “امسال بارون کم بود، ولی خدا رو شکر خوشه‌ها پره. اگه همین چند روزه برداشت نکنیم، بارون میاد و نصف محصولو خراب می‌کنه. واسه همین شب و روز سر زمینیم.”
پسرش «میلاد» کنار او کیسه‌های پر از برنج تازه را به گوشه‌ی زمین میبرد. قطره‌های عرق از شقیقه‌اش پایین می‌چکد و نفس‌هایش تند است. از او که می‌پرسم چرا شب‌ها هم کار می‌کنید، لبخند می‌زند و می‌گوید: “وقتی محصول آماده‌ست، دیگه وقت استراحت نیست. کمباین نصف‌شب هم صدا می‌کنه؛ خواب با این سر و صدا قهر کرده!”
در امتداد مزرعه، بوی کاه خیس و آفتاب داغ، ترکیبی از خاطره و تلاش را ساخته است. اینجا زمان انگار کند می‌گذرد و عرق کارگر با بوی زندگی درمی‌آمیزد.
قصه زنان شالیکار؛ داس، دانه و دست‌های پینه‌بسته
در فریدونکنار، کمی آن‌طرف‌تر از جاده اصلی، زنان شالیکار خم شده‌اند و ساقه‌های طلایی را یکی‌یکی می‌چینند. «خاله سکینه» هفتاد ساله است و با چادری خیس و دست‌هایی ترک‌خورده،دسته‌های شالی را جمع می‌کند. می‌گوید: از جوونی با داس کار می‌کنم؛ دستم به داس عادت داره. کمباین راحت‌تره، ولی من دل نمی‌کنم از این کار. وقتی خوشه‌ها رو خودم می‌چینم، انگار بچه‌هامو بزرگ می‌کنم. شالیکاری وقت درو محصول حس زندگی رو میده.
دخترش «راحله» که در کنار او کار می‌کند، با نگاهی به ساقه‌های بریده می‌گوید: “نسل ما شاید دیگه با داس کار نکنه، ولی خاطره‌ی مادرامون توی هر خوشه هست.”
این صحنه‌ها بخشی از فرهنگ کشاورزی مازندران است؛ جایی که زنان همچنان ستون اصلی کارزار شالیزارها هستند و دستانشان، قصه‌ی نسل‌ها را روایت می‌کند.
کمباین‌ها در میدان، شالی درو می‌شود
با گذشت سال‌ها، شالیکاری دیگر مثل گذشته نیست حالا کمباین‌ها در اکثر مزارع حضور دارند. در یکی از شالیزارهای قائم‌شهر، «سعید»، راننده‌ی جوان کمباین، در حالیکه روی کمباین است با فریاد می‌گوید:”اینجا وقت طلاست! شب باشه یا روز، کمباین باید کار کنه. اگه بارون بیاد و زمین خیس شه، دیگه نمی‌شه وارد مزرعه شد.”
صدای موتور و بوی بنزین با بوی ساقه‌های بریده مخلوط شده و در آفتاب داغ، غبار کاه روی صورت کشاورزان می‌نشیند. هرچند تکنولوژی کار را ساده‌تر کرده، مردمی که دانه‌به‌دانه محصول را جمع می‌کنند، نبض شالیزار را زنده نگه داشته است.
بازار پرنوسان برنج؛ دلالی که سایه انداخته
اما شادی برداشت خیلی زود جای خود را به نگرانی می‌دهد. «رحمان قاسمی» کشاورز بابلی با ناراحتی می‌گوید: “ما یک سال عرق می‌ریزیم، دلالا یک روزه جیب پر می‌کنن! ما محصول را ارزون می‌فروشیم، ولی وقتی می‌رسه دست مردم، قیمت سه برابر میشه.”
بازار برنج امسال هم پرنوسان بوده؛ قیمت برنج طارم و هاشمی در هفته‌های اخیر بالا و پایین شده و سود اصلی به جیب واسطه‌ها رفته است. بسیاری از کشاورزان ترجیح می‌دهند محصولشان را انبار کنند و منتظر ثبات بازار بمانند، اما این برای کسانی که نقدینگی ندارند، تقریباً غیرممکن است.
تغییرات اقلیمی؛ تهدیدی برای آینده‌ی شالیزارها
امسال تابستان مازندران کم‌باران‌تر از همیشه بود و برخی زمین‌ها با کمبود آب روبه‌رو شدند. کارشناسان محیط‌زیست هشدار می‌دهند که تداوم این روند می‌تواند آینده شالیکاری را با خطر مواجه کند.کارشناسان کشاورزی می‌گویند:”اگر مدیریت آب و شیوه‌های نوین آبیاری جدی گرفته نشه، تا ده سال آینده بخش بزرگی از شالیزارهای مازندران غیرقابل کشت میشه.”
کاهش آب‌های سطحی، افت سطح آب‌بندان‌ها و ورود تغییرات اقلیمی به منطقه، همگی شالیکاران را با چالش‌های جدیدی روبه‌رو کرده‌اند.
جشن پایان برداشت؛ بوی برنج تازه در روستاها
با این‌همه، وقتی کیسه‌های برنج تازه به انبار می‌رسند، شادی در روستاها موج می‌زند. خانه‌ها بوی برنج تازه گرفته و صدای خنده کودکان در حیاط‌ها می‌پیچد. زنان، چای تازه‌دم می‌ریزند، مردان خسته روی پله‌های انبار می‌نشینند و با غرور به کیسه‌های پر نگاه می‌کنند.
برداشت 70 درصد برنج از شالیزارهای مازندران
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی مازندران گفت: عملیات برداشت برنج در 70 درصد از شالیزارهای استان انجام شده است.
هادی باقری معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی مازندران با تاکید بر اینکه تاکنون عملیات برداشت برنج در 70 درصد از 230 هزار هکتار از شالیزارهای استان انجام شده است تصریح کرد: عملیات برداشت در مزارع پرمحصول استان هم آغاز شده است.
وی در ادامه افزود: فرآیند برداشت 710 هزار تن شلتوک در استان انجام شد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی مازندران خاطرنشان ساخت: طی این مدت، میزان استحصال برنج سفید استان به 400 هزار تن رسیده است.
باقری به بارش رگباری باران، اشاره کرد و گفت: توصیه می‌کنیم شالیکاران فرآیند برداشت را به روزهای گرم و آفتابی موکول کنند.
به گفته او محصول باید با درصد رطوبت پایین برداشت شود و شکستگی برنج را درپی نداشته باشد.
به گزارش تسنیم، برداشت، فقط پایان یک فصل نیست؛ آغاز امیدی تازه است. هر خوشه برنج، قصه‌ای است از عرق و صبر و ایستادگی؛ قصه‌ای که هر سال در شالیزارهای مازندران تکرار می‌شود.
انتهای پیام/