مسجد؛ شاهرگ حیات معنوی و اجتماعی مسلمانان

به گزارش بخش استان‌ها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از بندرعباس، مسجد در تاریخ اسلام فقط جایی برای اقامه نماز نبوده؛ نخستین نهاد تمدنی مسلمانان و محور تعلیم، تربیت، همبستگی اجتماعی و تصمیم‌سازی‌های بزرگ بوده است، امروز نیز در میانه پیچیدگی‌های جهان مدرن و فرسایش روابط چهره‌به‌چهره، مسجد می‌تواند گره از بحران ارتباطات انسانی بگشاید، هویت جمعی مؤمنان را بازآفرینی کند و به زیست مسالمت‌آمیز مذاهب سرعت ببخشد.

مسجد در صدر اسلام نخستین پایگاه جامعه نوپای مدینه بود؛ جایی که عبادت و اخلاق با آموزش و تصمیم‌گیری پیوند خورد امروز نیز بسیاری از کنشگران دینی معتقدند بازگشت به منطق مسجد، یعنی تربیت مؤمن اجتماعی، تقویت همبستگی محلی، و مرمت سرمایه اجتماعی فرسوده. از سوی دیگر، معماری مسجد بخشی از شناسنامه فرهنگی جوامع اسلامی است؛ گواهی از ذوق و ظرافت هنری که می‌تواند روح انسان را تعالی دهد و هویت شهری را بالنده کند، در این چارچوب، شیخ یوسف جمالی بر آن است که احیای کارکردهای مسجد، مسیر میان‌بُر برای بهبود حال فردی و جمعی ماست.

شیخ یوسف جمالی، امام جمعه اهل سنت بندرعباس و از علمای برجسته اهل‌سنت کشور در گفت‌وگویی تفصیلی با خبرگزاری تسنیم به مناسبت روز مسجد از جایگاه تاریخی مسجد، کارکردهای روزآمد آن، نقش ائمه جمعه در تقریب مذاهب و نیز میراث معماری مساجد هرمزگان سخن گفت.

جایگاه بنیادین مسجد از صدر اسلام تا امروز

شیخ جمالی در ابتدای سخنان خود گفت: جایگاه مسجد در اسلام بر هیچ مسلمانی پوشیده نیست؛ پیامبر اکرم(ص) فرمودند «جُعلت لی الأرض مسجداً و طهوراً» یعنی همه زمین برای مسلمان محل سجده است، اما مسجدِ مشخص از همان آغاز بعثت به‌عنوان پایگاه دعوت و اداره جامعه اسلامی شکل گرفت.

وی افزود: پس از هجرت، نخستین اقدام رسول خدا(ص) بنای مسجد بود؛ مرکزی که در آن ذکر و دعا، اخلاق و آموزش، و حتی مشورت‌های اجتماعی و نظامی سامان می‌یافت به همین دلیل مسجدالنبی بعد از مسجدالحرام از نظر ارزشی برجسته شد و مسجد شاهرگ حیات جامعه اسلامی شد.

کارکردهای روزآمد مسجد؛ درمانِ بحران ارتباطات

شیخ جمالی در ادامه گفت: هر زمان که پیوند مسلمانان با مسجد قوی بوده، جامعه اسلامی نیز قوام داشته است؛ هرگاه مسجد به حاشیه رفته، ضعف و سستی پدید آمده است.

وی افزود: فلسفه تأکید بر نماز جماعت نیز همین پیوند اجتماعی است انسان می‌تواند عبادت فردیِ پُرارزش داشته باشد، اما نمازهای واجب در جمع، مردم یک محله را روزانه گرد هم می‌آورد تا دغدغه‌ها و شادی‌ها و رنج‌هایشان را با هم به اشتراک بگذارند و برای حل مشکلات یاری‌گر هم باشند.

عالم برجسته اهل سنت کشور گفت: در دنیای مدرن امروز با کمبود ارتباطات حقیقی مواجهیم؛ مسجد می‌تواند این خلأ را پر کند، حال انسان را خوب کند و توانِ کار و زیستِ مؤمنانه را بالا ببرد وقتی حال انسان خوب شد، ارتباطش با خانواده، همکاران و جامعه نیز بهبود می‌یابد.

مسجد و تقریب مذاهب؛ آموزشِ «زیست با اختلاف»

شیخ یوسف جمالی گفت: اختلاف، سنت الهی است و همواره بوده و خواهد بود، مسأله این است که بیاموزیم با وجود اختلافات چگونه در کنار هم زندگی کنیم.

وی ادامه داد: مساجد و ائمه جمعه می‌توانند پایگاه آگاهی‌بخشی و آموزش باشند؛ باید به مردم یاد بدهیم مخالف را به رسمیت بشناسند من در خانواده‌ام هم اختلاف نظر دارم؛ آیا زندگی متوقف می‌شود؟ خیر، در جامعه نیز باید با حفظ احترام متقابل، زندگیِ صلح‌آمیز را ادامه دهیم و به توسعه اجتماعی برسیم.

امام جمعه اهل سنت بندرعباس تأکید کرد: نقش الگو بودن علما اساسی است؛ اگر همزیستی مسالمت‌آمیز خوب است، نخست باید ارتباط بین خودِ علما قوی باشد تا جامعه از آنان الگو بگیرد.

هرمزگان؛ از پیشینه کهن تا دغدغه معماری مسجد

عالم برجسته اهل سنت کشور در ادامه با رویکرد ساخت مساجد در دوران‌های مختلف در استان گفت: هرمزگان از خاستگاه‌های تاریخی مساجد کهن است در جزیره قشم مسجد «برخف» قدمتی بیش از هزار سال دارد و از آثار تمدنی ارزشمند جهان اسلام به‌شمار می‌رود.

وی افزود: در خود بندرعباس، مسجد جامع اهل‌سنت با حدود 300 سال قدمت و نیز مسجد گله‌داری با سابقه‌ای نزدیک به 200 سال از آثار ملی ثبت‌شده‌اند. بخشی از بنای قدیمی مسجد جامع هنوز در دل مسجد حفاظت می‌شود.

شیخ جمالی گفت: متأسفانه در سال‌های اخیر، به‌ویژه در منطقه ما، بُعد هنری و معماری مساجد کم‌رنگ شده و بناها بیشتر به چهارچوبی برای اقامه نماز تقلیل یافته‌اند؛ درحالی‌که معماری مسجد بخش مهمی از میراث تمدنی و زیبایی‌شناسی اسلامی است و می‌تواند روح انسان را زنده کند.

وی افزود: مسجد گله‌داری بندرعباس همچنان نمونه‌ای برجسته است که مورد توجه دانشجویان معماری قرار می‌گیرد؛ در بندرلنگه و دیگر نقاط استان نیز بناهای شاخصی وجود دارد، اما باید برای احیای الگوهای معماری اصیل سرمایه‌گذاری کرد هنر ظریف است و زمان و هزینه می‌خواهد، ولی ارزشش را دارد.

فلسفه جماعت؛ از عبادت فردی تا مسئولیت جمعی

امام جمعه اهل سنت بندرعباس گفت: عبادت فردی قدرت روحی می‌طلبد و ارزشمند است؛ اما حکمت تأکید بر اقامه واجبات در مسجد، اجتماعی بودن دین است نماز جماعت فقط کنار هم ایستادن نیست؛ اعلام مسئولیت مشترک برای آبادانی محله و کمک به یکدیگر است.

وی افزود: وقتی اهل یک محل هر روز همدیگر را در مسجد می‌بینند، شبکه‌ای از اعتماد و یاری شکل می‌گیرد که اساس جامعه اسلامی است. همین شبکه، بهزیستی روانی را بالا می‌برد و آرامش می‌آفریند.

پیام به جوانان؛ تجربه «حالِ خوبِ مسجد»

وی گفت: به جوانان و نوجوانان عزیز می‌گویم اسیر فضای ناامیدکننده نشوید مسجد می‌تواند روح و روان انسان را صیقل دهد؛ حضور در جمع مؤمنان، انسان را تازه می‌کند.

وی افزود: سجده در مسجد اعلام آزادگی در برابر غیرخداست؛ انسان با سجده، بزرگی خدا را اعلام می‌کند و جز او را بزرگ نمی‌شمارد نماز جماعت نماد ارتباط اجتماعی است؛ بیایید و این تجربه را بچشید.

شیخ جمالی تأکید کرد: اگر نسل ما کوتاهی کرده، مسجد خانه خداست و کوتاهی ما نباید میان شما و خدا دیوار بکشد با مسجد ارتباط بگیرید تا مزه عبادت و باخدا بودن را بچشید.

وی اظهار کرد: مسجد از صدر اسلام تاکنون پایگاه دعوت، آموزش، اخلاق و تصمیم‌سازی بوده است و امروز نیز می‌تواند بحران ارتباطات انسانی را درمان کند.

این عالم اهل سنت گفت: تقویت معماری و هنر مساجد، احیای هویت اسلامی و ارتقای کیفیت زیست شهری را به‌دنبال دارد؛ و نقش ائمه جمعه در آموزشِ زیستِ مسالمت‌آمیز میان مذاهب کلیدی است.

انتهای پیام/864