«تاخت»؛ جریانی برای احیای فرهنگ مصرف مسئولانه در خراسان جنوبی

به گزارش بخش استان‌ها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از بیرجند، رویداد «تاخت» این‌ روزها در بیرجند تنها یک بازار مبادله کالای دست‌دوم نیست؛ بلکه تلاشی آگاهانه برای مقابله با مصرف‌گرایی، تولید پسماند، و بحران منابع طبیعی در استان خشک و کویری خراسان جنوبی است. گفت‌وگوی ما با حمید الهیاری، فعال محیط‌زیست، و هدی موسی‌زاده، کارشناس منابع آب، نگاهی دقیق به اهمیت این حرکت اجتماعی در زمینه محیط زیست و اقتصاد محلی دارد.

«تاخت» یعنی مسئولیت‌پذیری در برابر منابع

حمید الهیاری، دبیر پویش محیط زیستی ناتوران لوت، در تشریح اهداف این رویداد گفت: ما تاخت را برای حفظ منابع و کاهش مصرف بی‌رویه برگزار می‌کنیم. کالایی که دیگر به کار ما نمی‌آید، شاید نیاز کسی دیگر را برطرف کند. این یعنی از چرخه تولید کالاهای نو و مصرف منابع جدید جلوگیری کرده‌ایم.

وی با اشاره به سابقه برگزاری این رویداد افزود: اولین تاخت را سال 1402 برگزار کردیم، دومین رویداد در خرداد 1403 و اکنون سومین دوره را در بیرجند برگزار کردیم. این الگو پیش‌تر در شهرهای بزرگ مانند تهران و مشهد اجرا شده، اما در خراسان جنوبی هنوز نوپا است.

الهیاری با نگاهی به سبک زندگی گذشته گفت: قدیم‌ترها بچه‌ها از لباس‌های خواهر و برادر بزرگ‌تر استفاده می‌کردند؛ یا وسایل بلااستفاده بین اقوام دست به دست می‌گشت. ما این فرهنگ مفید را از دست داده‌ایم. امروز هدف ما این است که آن را احیا کنیم.

دبیر پویش محیط زیستی ناتوران لوت افزود: تاخت فقط برای مبادله نیست؛ بلکه برای یادآوری است. یادآوری اینکه لازم نیست برای هر نیاز، کالای نو بخریم. شاید بتوان آن را امانت گرفت، با مهارتی ساده بازسازی کرد، یا حتی با کالایی دیگر مبادله کرد.

چرا تاخت برای خراسان جنوبی حیاتی است؟

هدی موسی‌زاده، کارشناس منابع آب و انرژی، با تأکید بر شرایط بحرانی استان خراسان جنوبی گفت: ما در استان خراسان جنوبی با یکی از خشک‌ترین اقلیم‌های کشور زندگی می‌کنیم. بحران آب واقعی است. در چنین شرایطی، مصرف بی‌رویه کالا، یعنی مصرف بی‌رویه منابعی که برای ما حیاتی هستند. 

وی با بیان اینکه آب مجازی مفهومی است که کمتر به آن توجه می‌شود. برای تولید یک تیشرت پنبه‌ای، حدود 13 هزار لیتر آب مصرف می‌شود، ادامه داد:  یعنی اگر هر تیشرت فقط دو یا سه بار پوشیده شود و سپس کنار گذاشته شود، آب مجازی هدر رفته آن از مصرف سالانه یک خانوار هم بیشتر است.

زنگ خطر مصرف‌گرایی؛ وقتی بلک فرایدی، بحران آبی ایجاد می‌کند

موسی‌زاده در ادامه با نقد رفتارهای خرید مدرن گفت: تب خرید در تخفیف‌های فصلی، مدهای زودگذر و تبلیغات تجمل‌گرایانه باعث شده مردم بدون نیاز واقعی کالا بخرند. این نه‌تنها برای اقتصاد آسیب‌زاست، بلکه به‌شدت به منابع طبیعی کشور، به‌ویژه آب، لطمه می‌زند.

کارشناس منابع آب و انرژی ادامه داد: هر بار که به جای استفاده مجدد، یک کالای نو می‌خریم، حجم قابل توجهی از آب، انرژی، و منابع را مصرف می‌کنیم. این در کشوری با تنش آبی مثل ایران و در استانی مثل خراسان جنوبی فاجعه‌بار است.

راهکارهایی که تاخت ترویج می‌دهد

وی با اشاره به 5 راهکار برای کاهش مصرف و حفظ محیط زیست گفت: اول: استفاده بهینه از وسایل موجود (وسایل را دم دست نگه داریم تا فراموش نشوند)، دوم: امانت گرفتن (رای نیازهای موقت مثل لباس مراسم، به‌جای خرید، امانت بگیریم) سوم: مبادله پایاپای (با دیگران تبادل کنیم؛ مثل هندزفری در برابر دمبل!)، چهارم: ساختن و دوختن (با مهارت‌های ساده، وسایل مورد نیاز را بسازیم یا تعمیر کنیم ) پنجم: استفاده از کالای دست‌دوم (خرید دست‌دوم با کیفیت، هم مقرون‌به‌صرفه است، هم دوستدار طبیعت بسیارمهم می‌باشد).

 چرا تاخت فراتر از یک رویداد ساده است؟

رویداد تاخت، صرفاً بازاری برای تعویض کالا نیست؛ بلکه تلاشی است در جهت تغییر نگرش عمومی به مصرف، اقتصاد و محیط زیست. در استانی مثل خراسان جنوبی که هم با بحران آب دست‌وپنجه نرم می‌کند و هم فرصت‌های کارآفرینی محلی در آن محدود است، نهادینه‌سازی چنین فرهنگی می‌تواند به حفظ منابع، کاهش هزینه‌های خانوار، تقویت مشارکت اجتماعی و حتی توسعه پایدار کمک کند.

انتهای پیام/ 257