شکاف میان انتظارات نسل Z و ساختار سنتی اشتغال

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، نسل Z، امروز بخش قابل توجهی از جمعیت فعال جهان و ایران را تشکیل می‌دهند. نسلی که در دنیای دیجیتال به دنیا آمده و بزرگ شده و مهارت‌های فناورانه بخش جدایی‌ناپذیر زندگی و کار آن‌هاست. با این حال، ورود به بازار کار برای این نسل با چالش‌های ویژه‌ای همراه شده است.

بررسی‌های بین‌المللی و داخلی نشان می‌دهد که نسل Z بیش از نسل‌های پیشین با بحران بی‌ثباتی شغلی مواجه است. بسیاری از مشاغل سنتی در حال حذف یا اتوماسیون هستند و فرصت‌های جدید اغلب نیازمند مهارت‌های پیشرفته و چندبعدی‌اند. از سوی دیگر، ناهماهنگی نظام آموزشی با نیازهای بازار کار باعث شده است که جوانان این نسل با وجود تحصیلات دانشگاهی، نتوانند شغلی متناسب با تخصص خود پیدا کنند. همچنین فرهنگ کاری مبتنی بر قراردادهای موقت، دستمزدهای پایین و نبود امنیت شغلی، به نارضایتی و بی‌اعتمادی این نسل نسبت به بازار کار دامن زده است.

کارشناسان معتقدند نسل Z با ویژگی‌هایی چون تمایل به استقلال، انعطاف‌پذیری شغلی، علاقه به کارهای خلاقانه و دورکاری وارد بازار شده است. اما بسیاری از ساختارهای سنتی بازار کار، این ویژگی‌ها را نمی‌پذیرند. در نتیجه، فاصله‌ای میان انتظارات این نسل و شرایط واقعی اشتغال ایجاد می‌شود. افزون بر این، بحران‌های اقتصادی، همه‌گیری کرونا و رکود جهانی هم فرصت‌های شغلی برای جوانان را محدودتر کرده است.

به گزارش تسنیم، بسیاری از کشورها در سال‌های اخیر برنامه‌های ویژه‌ای برای توانمندسازی نسل Z از جمله توسعه برنامه‌های مهارت‌آموزی دیجیتال و کارآفرینی؛ حمایت از استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای نوآورانه؛ گسترش فرصت‌های کارآموزی و تجربه عملی برای دانشجویان و اصلاح قوانین کار برای ایجاد انعطاف بیشتر در ساعات کاری و شیوه‌های استخدام اجرا کرده‌اند.
در ایران نیز، کارشناسان تاکید دارند که باید سیاست‌گذاری اشتغال از نگاه سنتی خارج شده و به سمت ایجاد زیرساخت‌های نوین اشتغال برای این نسل حرکت کند.

مالک حسینی،‌ معاون اشتغال وزارت کار در گفت‌وگویی با اشاره به تحولات نسلی در نیروی کار، تصور “کار نکردن نسل جدید یا به اصطلاح نسل زد” را نادرست خواند و بر لزوم تطبیق ارزش‌ها و محیط‌های کاری با توجه به تحولات نسلی در بازار کار تأکید کرد.

معاون اشتغال وزارت کار درباره نسل Z گفت: موضوع مشاغل خانگی به دلیل مسائل زنان و نسل Z اهمیت ویژه یافت. ما نسل Z را نسلی انزواطلب و ضد مشارکت قلمداد می‌کردیم که اشتباه می‌کردیم. مدل کاری آن‌ها 8 صبح کار کردن و بعد از ظهر برگشتن نیست. شاید برخی از آن‌ها بخواهند ساعت 12 ظهر تا 8 شب بخواهند کار کنند. آن‌ها بیشتر دوست دارند برای خود کار کنند و دوست ندارند مزد بگیرند.

معاون وزیر کار اضافه کرد: برنامه‌نویسی، طراحی صنعتی، مدیریت پلتفرمی و کارهای مشابه، فضای اشتغال را عوض کرده است. ما باید از موج‌های اشتغال اندکی جدا شویم و از بیرون نسبت خود را با این اقتصاد جدید، با این نسل Z و هوش مصنوعی و بازار کار مشخص کنیم و بعد در آن غرق شویم. ما اقتصادمان از جنس ماشینی شدن نیست. ما اقتصادی مبتنی بر نیروی کار داریم که ریشه در فرهنگ ما دارد. باید اندکی با تردید به تحولات جدید بنگریم و نیازمند تامل فلسفی و بنیادی در تحولات بازار کار هستیم. برآیند ورود هوش مصنوعی از نظر کارشناسان مثبت است. مثال آن تاکسی‌های اینترنتی است که آژانس‌های تاکسی تلفنی را از بین بردند، اما چند برابر ایجاد اشتغال کردند. باید در این زمینه تامل بیشتری داشته باشیم. تلاش ما در معاونت اشتغال این است که تحلیلی مثبت از آینده بازار کار در ایران داشته باشیم.

نسل Z نه تنها نیروی کار آینده، بلکه به سرعت در حال تبدیل شدن به بازیگران اصلی اقتصاد دیجیتال هستند. سیاست‌گذاران اقتصادی باید نیازها و ویژگی‌های این نسل را در مرکز توجه قرار دهند؛ چرا که نادیده گرفتن آن‌ها می‌تواند به تعمیق بحران بیکاری و مهاجرت نیروی انسانی منجر شود. در واقع، نسل Z می‌تواند موتور محرک اقتصاد نوآوری‌محور باشد، به شرط آن‌که سیاست‌های آموزشی و بازار کار همگام با تغییرات فناوری و خواسته‌های این نسل بازتعریف شود.

انتهای پیام/