کمبود فضای آموزشی علوم پزشکی اردبیل را رنج می‌دهد
عفت ایرانی‌جم، معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در اردبیل، با تأکید بر اینکه افزایش بی‌رویه ظرفیت بدون تأمین زیرساخت به جای حل مسئله کمبود پزشک و دندانپزشک، کیفیت آموزش و در نهایت سلامت مردم را تهدید می‌کند، اظهار کرد: امروز مشکل اصلی ما عدد پذیرش نیست؛ مشکل این است که فضا، تجهیزات، عضو هیئت علمی، تخت آموزشی، یونیت و بودجه متناسب با این افزایش فراهم نشده و همین عدم تناسب، دانشگاه‌ها و بیمارستان‌های آموزشی را زیر فشار شدید قرار داده است.
وی افزود: دانشگاه علوم پزشکی اردبیل اکنون با کمبودهای بسیار حاد و شدیدی در فضای آموزشی روبه‌رو بوده و بر اساس برآوردهای کارشناسان معاونت آموزشی، دانشکده پزشکی با کمبود 12 هزار و 448 متر مربع فضا مواجه است و این یعنی حدود 57.5 درصد کمتر از نیاز فعلی، آن هم با در نظر گرفتن حداقل سرانه فضای آموزشی مورد نیاز به ازای هر دانشجو، اگر بخواهیم 20 درصد افزایش ظرفیت را هم در نظر بگیریم، مشکل کمبود فضای آموزشی به مراتب حادتر خواهد بود.
معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل تصریح کرد: در دانشکده دندانپزشکی وضعیت نگران‌کننده‌تر هم است و کمبود 10.324 متر مربع که 74.7 درصد کمبود نسبت به حداقل فضای آموزشی لازم با توجه به تعداد دانشجویان این دانشکده است.
ایرانی‌جم گفت: وقتی سخن از کمبود فضا می‌شود، یعنی کلاس‌ها و آزمایشگاه‌ها پر از دانشجو است، آزمایش‌های عملی به سختی انجام می‌شود و فضای آموزش بالینی در بیمارستان‌ها پاسخگوی این حجم دانشجو نیست.
وی مورد تبعات این کمبودها برای آموزش عملی خاطرنشان کرد: آموزش پزشکی و دندانپزشکی عمدتاً بالینی و مهارت‌محور است، شما وقتی برای یک بخش بستری تعداد مشخص تخت و بیمار دارید، اما چندین برابر دانشجو، عملاً آموزش کنار تخت بیمار به ازدحام می‌رسد.
معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل اضافه کرد: بارها مشاهده می‌شود 20 تا 30 دانشجو ناچار هستند همزمان بر بالین یک بیمار یا در اتاق بستری حضور پیدا کنند، این شرایط برای بیمار هم آزاردهنده است و هم برای دانشجو بی‌ثمر، چرا که فرصت مشاهده عمیق، پرسش و پاسخ و انجام مهارت به صورت عادلانه تقسیم نمی‌شود.
ایرانی‌جم بیان کرد: در کلینیک دانشکده دندانپزشکی نیز به یک نوع دیگر مشکل خود را نشان می‌دهد، تعداد کم یونیت‌های دندانپزشکی، به اندازه یک سوم حداقل یونیت‌های مورد نیاز بر اساس تعداد دانشجویان سبب تراکم حضور دانشجویان پیرامون یک یونیت شده و عملا فرصت‌های آموزشی برای استاد و یادگیری برای دانشجو را از بین میبرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل به وضعیت برنامه‌های آموزش بالینی اشاره کرد و یادآور شد: مورنینگ ریپورت‌ها (گزارش صبحگاهی)، ژورنال کلاب‌ها، مرور بیماران و راندهای آموزشی باید در گروه‌های معقول و با فرصت گفت‌وگوی واقعی استاد و دانشجو برگزار شود، اما وقتی ظرفیت دانشجو بالا رفته و فضای آموزشی محدود است، جلسات مورنینگ به شدت شلوغ می‌شود، زمان مفید هر دانشجو برای ارائه و بحث کاهش پیدا می‌کند و کیفیت تفکر بالینی پایین می‌آید.
ایرانی‌جم در ادامه اظهار کرد: وضعیت یاد شده فقط عدد و آمار نیست؛ خروجی آن پزشکانی است که فرصت تمرین تشخیص و تصمیم‌گیری بالینی ساختار یافته را کمتر تجربه کرده‌اند.
معاون آموزشی دانشگاه مورد کلاس‌ها و سرفصل‌های علوم پایه تصریح کرد: در بسیاری از دروس تئوری نیز با کلاس‌های مملو از دانشجو روبه‌رو هستیم و در شرایط استاندارد، استاد باید بتواند با دانشجویان تعامل کند، سؤال بپرسد، مثال بالینی بزند و بازخورد بدهد.
وی گفت: وقتی کلاس‌ها خیلی شلوغ می‌شوند، تعامل واقعی کاهش می‌یابد و برخی دانشگاه‌ها ناچار می‌شوند به آموزش‌های ضبط شده یا پخش ویدئویی متوسل شوند؛ حال آن که علوم پزشکی حتماً نیازمند تعامل زنده، تمرین حل مسئله و بازخورد مستمر است که این کیفیت با ازدحام، به شکل جدی آسیب می‌بیند.
ایرانی‌جم در مورد وضعیت دانشکده‌های دندانپزشکی تاکید کرد: در دندانپزشکی علاوه بر کلاس و آزمایشگاه، یونیت‌های دندانپزشکی و تجهیزات مواد مصرفی شریان اصلی آموزش بالینی هستند، وقتی ظرفیت افزایش می‌یابد ولی تعداد یونیت‌ها ثابت می‌ماند، دانشجو به جای تمرین فقط مشاهده‌گر هست و در نهایت کلاس عملی به جای تمرین عملی، در بیشتر موارد به صورت نمایشی پیش می‌رود.
وی افزود: معنای ساده موضوع این است که دانشجو در مهارتی که قرار است برای مردم انجام دهد، کم تمرین‌تر و کم اطمینان‌تر می‌شود.
معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل در ادامه خاطرنشان کرد: ما اکنون به طور روشن با کمبود یونیت‌های فعال، مواد مصرفی و تجهیزات پشتیبان روبه‌رو هستیم و این فاصله و کمبودها هر سال با پذیرش‌های جدید بیشتر و بیشتر می‌شود.
ایرانی‌جم اضافه کرد: آموزش با کیفیت یعنی نسبت منطقی استاد به دانشجو، تخت آموزشی و یونیت کافی، آزمایشگاه‌های فعال و تجهیز شده، کلاس‌های قابل تنفس و خوابگاه‌های مناسب و در شأن دانشجو باشد.
وی بیان کرد: ما در زمینه خوابگاه با کمبود ظرفیت روبه‌رو هستیم؛ وقتی این حلقه‌های پشت صحنه به خوبی پشتیبانی نشوند، فشار روزانه آموزش روی دوش استاد و دانشجو چند برابر می‌شود، اعضای هیئت علمی دچار کاهش انگیزه و دانشجویان دچار فرسودگی تحصیلی می‌شوند.
معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل در مورد تخت‌های آموزشی یادآور شد: تخت آموزشی، قلب یادگیری بالینی است، شما نمی‌توانید با همان عدد تخت و همان تعداد کیس‌های بستری، دو برابر دانشجو را در بخش‌ها جا بدهید و انتظار داشته باشید فرصت مساوی برای همه ایجاد شود.
ایرانی‌جم در ادامه عنوان کرد: کمبود تخت آموزشی یعنی خطر ازدحام در بالین، کاهش زمان دسترسی دانشجو به بیمار و در نهایت کاهش توسعه حرفه‌ای و عدم شکل‌گیری هویتی دانشجو و مهارت‌های عملی ناکافی دانشجوی پزشکی.
وی تصریح کرد: توسعه تخت‌های آموزشی باید همزمان با افزایش ظرفیت اتفاق بیفتد؛ این امر نیازمند بودجه بیمارستانی، مجوز توسعه بخش‌ها و تجهیزات پایش و درمان است و در حال حاضر بهترین راهکار برای جبران اندکی از این کمبودها، تزریق بودجه و اعتبارات ملی و استانی برای اتمام احداث و تجهیز بیمارستان نجف‌زاده است که ریاست دانشگاه به جد پیگیر تحقق این امر هستند.
معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل گفت: از زمان تأسیس دانشگاه علوم پزشکی اردبیل تنها بیمارستانی که به مجموعه دانشگاه اضافه شده، بیمارستان 500 تختخوابی امام خمینی (ره) اردبیل است و استان در حوزه درمان و نسبت تخت به جمعیت استان نیز با مشکلات جدی مواجه است و این حوزه نیز نیاز به توسعه سریع و جدی دارد.
ایرانی‌جم افزود: در ارتباط با اعضای هیئت علمی باید گفت که کیفیت آموزش با استاد معنا پیدا می‌کند، قبل از افزایش ظرفیت یا حداقل همزمان با آن، باید مجوزهای جذب و منابع پایدار حقوق و مزایا برای هیئت علمی علوم پایه و بالینی صادر شود، نمی‌شود با همان تعداد اعضای هیئت علمی، همین حجم دانشجو را آموزش داد و انتظار داشت کیفیت افت نکند.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: ما بر اساس الزامات کوریکولوم‌های مصوب وزارتی مجبوریم بر اساس تعداد دانشجویان، اعضای هیئت علمی کافی را در گروه‌ها و دانشکده‌ها داشته باشیم که این امر با توجه به تعداد سهمیه‌ای که در فراخوان‌ها برای دانشگاه علوم پزشکی اردبیل اختصاص می‌یابد و حقوق و مزایای نامناسب اعضای هیئت علمی و… امکان‌پذیر نیست و امروز در برخی گروه‌ها فرصت ضروری بازخورد فرد به فرد وجود ندارد.
معاون آموزشی در پاسخ به این سؤال که آیا افزایش ظرفیت، پزشک مناطق محروم را تأمین می‌کند؟ اضافه کرد: پاسخ کوتاه این است که نه، به تنهایی کافی نیست، حتی اگر ظرفیت‌ها را افزایش بدهیم بدون زیرساخت‌های انگیزشی، حمایتی و برنامه‌های ماندگاری، پزشک در مناطق محروم نمی‌ماند.
ایرانی‌جم بیان کرد: ما باید همزمان با آموزش، بسته‌های مسکن سازمانی، مزایای خدمتی، امنیت شغلی، مسیر ارتقای علمی و امکانات زندگی با کیفیت در این مناطق فراهم کنیم، اگر این پازل کامل نشود، صرفاً عدد دانشجوی ورودی بالا می‌رود اما توزیع عادلانه نیروی متخصص محقق نمی‌شود.
وی در ادامه یادآور شد: جامعه حق دارد بداند چرا این تصمیمات حساس درباره آموزش پزشکی و سلامت گرفته می‌شود و چه پیش شرط‌هایی دارد، ما صادقانه می‌گوییم اگر افزایش ظرفیت باید ادامه یابد، شرط آن تأمین همزمان و متناسب زیرساخت‌ها و اعتبارات لازم در این زمینه است.
معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل تصریح کرد: اگر این شرط محقق نشود، نتیجه کاهش کیفیت و نارضایتی عمومی خواهد بود؛ وضعیتی که در حال حاضر نشانه‌هایش را در ازدحام کلاس‌ها و بخش‌ها، شلوغی مونینگ‌ها و کمبود یونیت‌ها و تجهیزات مشاهده می‌کنیم.
انتهای پیام/132/