کشف گونه جدید سگ‌ماهی در رودخانه قلیان الیگودرز
به گزارش بخش استانها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از خرم‌آباد، رودخانه قلیان در الیگودرز شاید برای بسیاری تنها جریانی خروشان در کوهستان باشد، اما برای پژوهشگران حیات‌وحش به‌تازگی به مکانی خاص و ارزشمند تبدیل شده است.
در جریان مطالعات میدانی، گروهی به‌سرپرستی آرش جولاده و همکاران او، موفق به شناسایی گونه‌ای شدند که تا پیش از این در فهرست جانوری ایران وجود نداشت: سگ‌ماهی Turcinoemacheilus christofferi.
به‌گفته کامران فرمان‌پور، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست لرستان، مطالعات مولکولی نشان داده‌است که این گونه بیش از 5 درصد اختلاف ژنتیکی با نزدیک‌ترین خویشاوند خود دارد.
در علوم زیستی، چنین فاصله‌ای تأیید این است که با یک گونه کاملاً تازه روبه‌رو هستیم، نه‌صرفاً یک زیرگونه یا جمعیت متفاوت. فرمان‌پور می‌گوید که این کشف اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا علاوه‌بر افزودن به فهرست گونه‌های ایران، جایگاه لرستان را به‌عنوان یکی از مناطق کلیدی تنوع زیستی در غرب کشور تثبیت می‌کند.
لرستان پیش‌تر هم در مطالعات جانوری و گیاهی جایگاه ممتازی داشت. بر اساس آمار رسمی، تاکنون بیش از 400 گونه جانوری در این استان شناسایی شده که شش گونه از آن‌ها منحصر به لرستان هستند.
این تنوع چشمگیر باعث شده که لرستان به‌تنهایی بیش از 30 درصد تنوع زیستی کشور را در خود جای دهد. کوه‌های مرتفع، رودخانه‌های پرآب، جنگل‌های بلوط و دشت‌های متنوع، زیستگاه‌هایی فراهم کرده‌اند که از پرندگان شکاری کمیاب تا پستانداران بزرگ و ماهیان خاص را در خود جای داده‌اند.
حفاظت از چنین سرمایه‌ای بدون ابزارهای نوین دشوار است. به‌گفته مدیرکل حفاظت محیط‌زیست لرستان، در کنار گشت‌های میدانی سنتی، از فناوری‌هایی مانند دوربین‌های تله‌ای، دوربین‌های دیجیتال و حتی پهپاد استفاده شده و این تجهیزات کمک می‌کنند تا حضور گونه‌ها مستند شود.
اما کشف یک گونه تازه همواره با هشدار همراه است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که سگ‌ماهی جمعیتی محدود دارد و زیستگاه آن نیز به رودخانه‌ای خاص محدود است. همین ویژگی، آن را در ردیف گونه‌های در معرض خطر انقراض قرار می‌دهد.
فرمان‌پور تأکید می‌کند که حفاظت از زیستگاه رودخانه قلیان اکنون به اولویت اصلی تبدیل شده‌است و اگر زیستگاه تخریب شود یا تحت‌فشار بیش از حد قرار گیرد، این گونه تازه شناسایی‌شده ممکن است حتی پیش از آن‌که شناخته شود، از دست برود.
کشف سگ‌ماهی تنها یک اتفاق علمی نیست. این کشف یادآور پیوند میان طبیعت و هویت مردمان لرستان است. رودخانه‌ها برای ساکنان منطقه فقط منبع آب یا صیادی نیستند؛ آن‌ها بخشی از فرهنگ، داستان‌ها و زندگی روزانه‌اند.
کشف یک سگ‌ماهی تازه در رودخانه‌ای کوچک، یادآور این حقیقت است که هنوز ناشناخته‌های بسیاری در طبیعت ایران وجود دارد، اما این سرمایه در برابر تهدیدهای تغییر اقلیم، بهره‌برداری بی‌رویه و آلودگی‌های زیست‌محیطی آسیب‌پذیر است.
انتهای پیام/ 644/.