آنتی‌اکسیدان‌های ضدسرطان در هر دانه برنج سیاه/ برنج ممنوعه چه خواصی دارد؟
به گزارش بخش استانها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از بابل، در سفره‌های ایرانی، عطر برنج سفید و لذت بافت نرم آن برای بسیاری از مردم یادآور خاطرات کودکی و سنت‌های خانوادگی است، اما در گوشه‌ای از دنیای کشاورزی و غذا، گنجینه‌ای نهفته است که کمتر کسی آن را دیده یا چشیده؛ برنجی با رنگی متفاوت، با خواص بی‌نظیر و تاریخی که قرن‌ها در پس پرده تمدن‌ها مخفی مانده است: برنج سیاه، یا همان برنج ممنوعه. این برنج کمیاب و ارزشمند، که در کشور ما کمتر به آن پرداخته شده، در گذشته تنها در دسترس خانواده‌های سلطنتی در چین بود و به همین دلیل «ممنوعه» نام گرفت؛ نوعی از برنج که به دلیل محدودیت مصرف و ارزش غذایی بسیار بالا، گنجی واقعی در سفره‌های تاریخی آسیا محسوب می‌شد.
در روزگاران قدیم، شالیکاران مازندران با دقت و ظرافت، شالی‌ها را در دستگاهی سنتی به نام «آب دنگ» یا «اودنگ» می‌ریختند و با کوبش و فشار آهسته، تنها یک لایه از سبوس شالی را جدا می‌کردند. نتیجه این فرآیند برنجی قهوه‌ای رنگ بود که نه تنها طعم و عطر طبیعی خود را حفظ می‌کرد، بلکه بخش عمده مواد معدنی و ویتامین‌های خود را نیز از دست نمی‌داد. این برنج، پیش‌زمینه‌ای برای برنج سیاه امروزی به شمار می‌رود و نقطه شروعی برای مسیر کشاورزی و تغذیه سالم بود.
اما با ورود فناوری و ماشین‌های صنعتی پیشرفته، برنج امروز بارها صیقل داده می‌شود تا به رنگ سفید خالص و شفاف برسد. این فرآیند، اگرچه جلوه‌ای زیبا و دلپذیر به برنج می‌بخشد، اما بخش قابل توجهی از مواد مغذی، ویتامین‌ها و فیبرهای مفید آن را از بین میبرد. در مقابل، برنج سیاه یا ارغوانی، با همان روش سنتی و پوسته سبوس‌دار خود، به یک انتخاب سالم و پرطرفدار در طب سنتی تبدیل شده است؛ برنجی که علاوه بر طعم و عطر طبیعی، خواص درمانی و تغذیه‌ای چشمگیری دارد و برای بسیاری از مشکلات سلامتی، به ویژه در بهبود عملکرد قلب، کنترل قند خون و افزایش انرژی، توصیه می‌شود.
این برنج نه تنها در ایران، بلکه در کشورهای آسیای میانه و شرقی همچون چین، فیلیپین، اندونزی و تایلند نیز محبوبیت ویژه‌ای دارد. علاوه بر پخت و مصرف مستقیم، برنج سیاه به عنوان ماده اولیه در تهیه شیرینی‌های سنتی، کیک‌های خاص، کوفته‌های برنجی و دیگر خوراکی‌ها استفاده می‌شود و جایگاه خود را به عنوان یکی از کامل‌ترین و مغذی‌ترین انواع برنج تثبیت کرده است.
با توجه به کمیابی و ارزش غذایی بالای آن، برنج سیاه امروز در بسیاری از فروشگاه‌ها و بازارهای داخلی با قیمت بالاتر عرضه می‌شود و توجه علاقه‌مندان به تغذیه سالم و طب سنتی را به خود جلب کرده است. این برنج، پل ارتباطی میان سنت و مدرنیته، میان طعم اصیل و نیازهای تغذیه‌ای روزگار ماست؛ یادآور روشی که در گذشته با دقت و صبر انجام می‌شد و امروز می‌تواند پاسخی به دغدغه‌های تغذیه سالم و بازگشت به اصالت در سفره ایرانی باشد.
در نهایت، برنج سیاه تنها یک محصول کشاورزی نیست؛ بلکه یک میراث تاریخی، فرهنگی و تغذیه‌ای است که داستان خود را از باغ‌های شالی‌کاری مازندران تا سفره‌های آسیای شرقی به تصویر می‌کشد، داستانی که هر دانه آن حاوی رازهایی از سلامتی، زیبایی و تاریخ است و منتظر آن است که هر ایرانی و هر جهانگردی، یک بار آن را تجربه کند.
چرا باید برنج سیاه مصرف کنیم؟
در روزگاری که دغدغه سلامت، انتخاب‌های غذایی مردم را بیش از پیش تحت تأثیر قرار داده است، برخی محصولات طبیعی و کمتر شناخته‌شده توانسته‌اند جایگاه ویژه‌ای در سبد تغذیه‌ای خانواده‌ها پیدا کنند. یکی از این محصولات، برنج سیاه است؛ دانه‌ای ارزشمند که بسیاری آن را «طلای سیاه سفره» می‌نامند و امروز به یکی از پرطرفدارترین غلات در میان علاقه‌مندان به تغذیه سالم و ارگانیک تبدیل شده است.
محمد نصراللهی، کارشناس تغذیه، در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم بر اهمیت مصرف این محصول تأکید کرده و می‌گوید: برنج سیاه، سرشار از آنتی‌اکسیدان قدرتمندی به نام آنتوسیانین است؛ ماده‌ای که در پیشگیری و کنترل بسیاری از سرطان‌ها نقشی کلیدی ایفا می‌کند و می‌توان آن را یک داروی طبیعی ضد سرطان دانست.
وی توضیح می‌دهد که همین خاصیت سبب شده است تا برنج سیاه در میان بیماران و افرادی که در معرض خطر بیماری‌های مزمن قرار دارند، به ویژه کسانی که با فشار خون بالا دست و پنجه نرم می‌کنند، جایگاهی ویژه بیابد. آنتوسیانین موجود در این دانه شگفت‌انگیز، علاوه بر اثرگذاری بر سلامت سلولی، با کاهش کلسترول خون نیز همراه است؛ به همین دلیل مصرف آن به شدت برای تقویت سلامت قلب و عروق توصیه می‌شود.
اما این همه ماجرا نیست. نصراللهی در ادامه به ترکیب مغذی این محصول اشاره می‌کند و می‌افزاید: برنج سیاه منبعی سرشار از فیبرهای طبیعی است؛ فیبرهایی که همانند جارو در دستگاه گوارش عمل کرده و علاوه بر تمیز کردن روده‌ها، نقش مهمی در جلوگیری و حتی درمان یبوست ایفا می‌کنند. این ویژگی موجب شده است که بسیاری از متخصصان تغذیه، برنج سیاه را یک انتخاب عالی برای بهبود عملکرد سیستم گوارش معرفی کنند.
از دیگر مزایای برجسته این محصول، وجود مقادیر بالای آهن است؛ ماده‌ای حیاتی که کمبود آن یکی از مشکلات شایع در میان کودکان، نوجوانان و زنان است. به گفته نصراللهی، به دلیل میزان قابل توجه آهن موجود در برنج سیاه، مصرف آن برای افرادی که با مشکل فقر آهن روبه‌رو هستند، توصیه جدی می‌شود.
نگاهی به ارزش تغذیه‌ای این محصول نشان می‌دهد که چرا برنج سیاه تا این اندازه مورد توجه کارشناسان قرار گرفته است. در هر 100 گرم برنج سیاه، 8.5 گرم پروتئین، 4.9 گرم فیبر و 3.5 گرم آهن وجود دارد؛ اعدادی که نشان می‌دهد این محصول نه تنها در مقایسه با برنج سفید، بلکه حتی در برابر برنج قهوه‌ای و قرمز نیز ارزش غذایی بالاتری دارد. به عبارت دیگر، این محصول می‌تواند بخشی از نیاز روزانه بدن به مواد حیاتی همچون پروتئین، فیبر و آهن را تأمین کند و در عین حال، با طعم و عطری متفاوت، تجربه‌ای نو را برای مصرف‌کنندگان به ارمغان آورد.
برنج سیاه با رنگ تیره و ظاهر متفاوتش، شاید در نگاه اول غریب به نظر برسد، اما آنچه در دل این دانه نهفته است، مجموعه‌ای از خواص بی‌نظیر برای حفظ سلامت و ارتقای کیفیت زندگی است. از پیشگیری از بیماری‌های مزمن گرفته تا کمک به بهبود عملکرد دستگاه گوارش و تقویت سیستم ایمنی، همه و همه باعث شده‌اند که این محصول، بیش از یک ماده غذایی ساده و به‌عنوان یک «سرمایه غذایی و درمانی» شناخته شود.
در دنیایی که بیماری‌های غیرواگیر به سرعت رو به افزایش هستند و بسیاری به دنبال جایگزین‌های طبیعی برای داروهای شیمیایی می‌گردند، برنج سیاه می‌تواند یک انتخاب هوشمندانه و سالم برای خانواده‌ها باشد؛ انتخابی که نه تنها طعم سفره را تغییر می‌دهد، بلکه سبک زندگی را نیز به سمت سلامت، نشاط و طول عمر بیشتر سوق می‌دهد.
برنج سیاه در شهرستان بابل کشت می‌شود
کربلائی عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات برنج کشور در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در ساری بیان کرد: بنده و تیم کارشناسی سال‌ها بر روی این برنج سیاه کار کارشناسی انجام دادیم؛ با توجه به دستاوردهای این تیم در زمان‌های قدیم در همین شهرستان بابل استفاده از برنج سیاه و قرمز مرسوم بوده که با گذشت زمان و تغییر سبک زندگی ذائقه مردم نیز عوض شد.
این پژوهشگر افزود: شالیکوبی‌ها هم وارد عرصه صنعت شدند و با ورود به دنیای دستگاه‌های پیشرفته برنج سیاه نیز از گردونه شالیکوبی داران خارج و برنج سفید بدون سبوس با ارزش غذایی بسیار پایین جایگزین این برنج سیاه اما مقوی وپر خاصیت شد.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه آنتی اکسیدان برنج سیاه بسیار بالاتر از سایر ارقام برنج است افزود: برنج سیاه در میان پژوهشگران به برنج ضدسرطان شهرت دارد و دلیل این شهرت هم وجود آنتی‌اکسیدان‌هاست. چرا برنج سیاه مصرف کنیم؟ برنج سیاه سرشار از ترکیبات آنتی اکسیدانی است که نقش قابل توجهی در کاهش ابتلا به سرطان دارند.
وی با بیان اینکه از دیگر دلایل مصرف برنج سیاه می‌توان به تاثیر آن بر سلامت قلب و عروق به دلیل کاهش کلسترول خون اشاره کرد افزود: برنج سیاه، دانه‌ای سرشار از فیبر و سبوس است که هم می‌تواند به سلامت دستگاه گوارش کند و هم در کاهش وزن و تنظیم قند خون تاثیر مثبتی دارد.
کربلایی با تاکید بر اینکه این نوع برنج در طب سنتی کشور چین که به طب سنتی بسیار معتقد هستند جایگاه آورد بیان کرد: این نوع برنج در طب سنتی کشور چین که به طب سنتی بسیار معتقد هستند به عنوان دارو استفاده می شود؛ در کشور چین برنج سیاه جزو غذا است زیرا ارزش غذایی این برنج سیاه بسیار بالاست.
وی تاکید کرد: این نوع برنج در شرایط خاص وبه روش بیولوژیک و زنبور تریکوگراما، به دست می‌آید برای همین کشاورزان علاقه‌مند به تولید این محصول باید آموزش ببینند تا مراحل تولید آن با رعایت مراحل آن زیر نظر کارشناسان حاصل شود .
کربلایی افزود: برای اینکه مردم با این مخصول آشنا شوند و بتوانیم مصرف این محصول را در میان مردم فرهنگ سازی کنیم با حضور در نمایشگاه ها وجشنواره ها در بخش‌ها واستان های مختلف اقدام می کنیم. با فرهنگ سازی در مصرف این محصول سالم می توانیم ذائقه مردم را اصلاح کنیم راه را برای استفاده از این برنج هموار کنیم.
این محقق افزود: ارزش غذایی برنج در سبوس آن است وبا سفید کردن برنج ارزش غذایی آن کن می شود مانند گندم و جو که ارزش اصلی انها در به سبوس آن است؛ برای اینکه این غذای با کیفیت را به مردم بشناسانیم کارهای زیادی انجام دادیم از جمله این کارها برگزاری کارگاه آموزشی برای کارشناسان وهمچنین صاحبان رستوران ها بود؛ این برنج سیاه برای بیمارن دیابتی و بیمارانی که چربی خون دارند بسیار مفید است.
به گزارش تسنیم، برنج سیاه تنها یک دانه غذایی نیست، بلکه گنجینه‌ای از تاریخ، فرهنگ و سلامت است که از شالیزارهای مازندران تا سفره‌های سلطنتی چین، مسیر طولانی و پرفرازونشیبی را طی کرده است. این محصول کمیاب و مغذی، با دارا بودن ترکیبات ارزشمندی همچون آنتی‌اکسیدان آنتوسیانین، فیبر، پروتئین و آهن، نقشی بی‌بدیل در پیشگیری و کنترل بسیاری از بیماری‌های شایع امروز از جمله سرطان، دیابت، فشار خون و بیماری‌های قلبی ایفا می‌کند.
از سوی دیگر، احیای تولید و مصرف این محصول نه تنها گامی در جهت ارتقای سلامت جامعه و اصلاح الگوی تغذیه‌ای است، بلکه می‌تواند فرصتی برای احیای سنت‌های بومی، تقویت اقتصاد کشاورزان محلی و معرفی یک برند ملی در سطح جهانی باشد. برنج سیاه، پلی است میان گذشته و آینده؛ یادگاری از اصالت‌های کشاورزی سنتی که می‌تواند در دنیای مدرن امروز به عنوان یک سرمایه غذایی و درمانی در خدمت جامعه قرار گیرد.
بنابراین، توجه بیشتر به تولید، فرهنگ‌سازی مصرف و حمایت از کشاورزان در مسیر توسعه کشت این محصول، نه‌تنها یک ضرورت اقتصادی و کشاورزی، بلکه ضرورتی برای سلامت نسل امروز و آینده است. هر دانه برنج سیاه، دانه‌ای از زندگی، امید و بازگشت به اصالت است.
انتهای پیام/