انتشار کتاب «روش‌شناسی فهم احادیث»
به گزارش بخش استانها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از قم، «روش شناسی فهم احادیث» تألیف علی نصیری در 559 صفحه در قطع وزیری توسط انتشارات وحی و خرد وابسته به موسسه معارف وحی و خرد انتشار یافت و اکنون در دسترس علاقه مندان قرار دارد.
در بخشی از مقدمه این کتاب چنین آمده است.
فقه الحدیث دانشی است که از مبانی و قواعد فهم و تفسیر احادیث سخن می‌گوید و با استفاده از آن مبانی و قواعد، در کنار زدودن ابهام روایات، مدالیل و پیام‌های روایات را بدست می‌دهد و روش و فرآیند فهم و تفسیر روایات را در اختیار می‌گذارد.
بر این اساس، به همان اندازه که ضرورت دانش تفسیر برای فهم مفاهیم و مدالیل آیات اجتناب ناپذیر است، در باره ضرورت دانش فقه الحدیث برای فهم مدالیل و مفاهیم روایات نمی‌توان تردید روا داشت.
به خاطر جایگاه ویژه دانش فقه الحدیث است که اهل بیت(ع) فهم یک حدیث را از نقل هزار روایت برتر دانسته‌اند؛«حدیث تدریه خیر من الف ترویه» و فقیه‌ترین افراد در میان یاران خود را کسی می‌دانند که معانی و مفاهیم روایات آنان را دریابد؛ «أنتم أفقه الناس إذا عرفتم معانی کلامنا».
از سویی دیگر، باید دانست که درباره مبانی فهم حدیث به استثنای آن دسته از قواعد مربوط به روایات فقهی که در اصول فقه آمده است، کار قابل توجّهی در میان محدّثان شیعه و سنّی از آغاز تا کنون انجام نگرفته است.
از این جهت، در تفسیر و تبیین روایات، بیشترین تحقیقات انجام گرفته ناظر به روایات فقهی است و روایات در سایر عرصه‌های عقیدتی، اخلاقی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. این در حالی است که روایات در عرصه‌های غیر فقهی گاه به مراتب از اهمیّت بیشتری نسبت به عرصه فقه برخوردارند.
بی‌گمان از الطاف بی‌پایان الهی نسبت به نگارنده آن است که تا کنون بیش از سه دهه از عمر او به مطالعات و تحقیقات در زمینه دو یادگار گرانسنگ پیامبر اکرم|؛ یعنی قرآن و سنت اختصاص یافته است که حاصل آن انتشار بیش از پنجاه عنوان کتاب در این دو زمینه است که عموم آنها به عنوان پیش درآمد تفسیر قرآن و تفسیر روایات دنبال شده‌اند.
در این راستا، طی سال‌های گذشته در عرصه مطالعات و تحقیقات حدیثی، دانش فقه الحدیث بیشترین سهم از عمر نگارنده را به خود اختصاص داد؛ به گونه‌ای که در کنار تدریس روایات کتاب شریف کافی و تدریس مستمر روایات فقهی کتاب شریف وسائل الشیعه در قالب دروس خارج فقه، تدوین شرح بر عموم روایات این دو کتاب پیگیری شد که مجموع روایاتی که تاکنون توفیق شرح و تبیین آنها فراهم آمده است به حدود بیست هزار روایت می‌رسد.
از سویی دیگر، در این سال‌ها افزون بر انتشار مقالاتی ناظر به شرح و تفسیر روایات و تدوین برخی از کتب در این زمینه؛ همچون کتاب‌های: حدیث شناسی، روش‌شناسی نقد احادیث و شرح گزیده روایات کافی، پیوسته تدریس فقه الحدیث در مراکز حوزوی و دانشگاهی مورد توجه بوده است.
بر اساس چنین پیشینه‌ای، پیوسته در این سال‌ها فرصت مناسبی دنبال می‌شد تا با الهام از مجموع تجربیات تحقیقی و تدریسی، کتابی در خور در زمینه فقه الحدیث فراهم گردد. این توفیق با تلاشی که طی دو سال اخیر برای سامان دادن به «موسوعه علوم حدیث» انجام گرفت، محقق شد و به لطف الهی این کتاب سامان یافت.
با این حال، آن چه در این کتاب بازتاب یافته ناظر به دو دانش: قواعد و روش‌شناسی فهم احادیث است. از این جهت مباحث کتاب در دو بخش: قواعد فهم احادیث و روش‌شناسی فهم احادیث و هر کدام در ده فصل سامان یافته است. امید است در مجالی دیگر بخش مبانی فقه الحدیث نیز تدوین و انتشار یابد.
بر این اساس، در بخش نخست کتاب که به بررسی «قواعد فهم احادیث» اختصاص دارد، ده قاعده مورد بررسی قرار گرفته است که عبارتند از: 1. فضای صدور روایات؛ 2. شناختنامه افراد و مکان‌ها؛ 3. شناخت مذاهب فقهی؛ 4. مراتب فهم و دین داری؛ 5. روایات و ذکر مصادیق بارز؛ 6. چگونگی تحلیل علل احکام؛ 7. چگونگی تحلیل تفاضل اعمال؛ 8. کارکرد اعداد و حصر در روایات؛ 9. کارکرد مفهوم رجل در روایات؛ 10. مراحل تعامل با روایات.
در بخش دوم کتاب در بررسی «روش‌شناسی فهم احادیث»، ده مرحله معرفی و مورد بررسی قرار گرفته است که عبارتند از: 1. اصالت حدیث؛ 2. اصالت نصّ حدیث؛ 3. اصالت قرائت حدیث؛ 4. واقع نمایی حدیث؛ 5. سبب صدور؛ 6. مفاهیم واژه‌ها؛ 7. نکات ادبی؛ 8. نکات بلاغی؛ 9. ساختار درونی روایات؛ 10. تفسیر روایات.
انتهای پیام/