هجرت حضرت معصومه(س) قم را به محور تمدن شیعی تبدیل کرد

محمدرضا سوقندی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قم در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در قم، با اشاره به جایگاه تاریخی قم در تحولات فرهنگی و تمدنی کشور، اظهار کرد: تاریخ تحولات شهرها و کشورها همواره در حال تغییر و تنوع بوده است. پیش از ورود حضرت فاطمه معصومه‌(س) به قم، این شهر کانون تشیع محسوب می‌شد. حتی در مناطقی چون ری که آن زمان به‌عنوان یکی از مراکز مهم شناخته می‌شد، بسیاری از شیعیان پس از مراجعه به ائمه اطهار(ع)، برای یافتن پاسخ به پرسش‌هایشان به قم ارجاع داده می‌شدند.

وی گفت: این موضوع نشان می‌دهد که قم پیش از ورود حضرت معصومه‌(س) نیز جایگاه ویژه‌ای در میان شیعیان داشته است. نمونه بارز این موضوع حضور خاندان اشعری در قم است؛ گروهی از آن‌ها محدثان و بزرگان دینی بودند که بخشی از ایشان در قبرستان شیخان قم مدفون هستند. این واقعیت‌ها بیانگر آن است که بسترهای لازم برای یک حرکت تمدنی در قم فراهم بوده است.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قم ادامه داد: در سرزمین‌های شرقی همچون ایران، نخست فرهنگ شکل می‌گیرد و سپس تمدن بر پایه آن ساخته می‌شود. درحالی که در غرب ابتدا تمدن بنا شد و سپس فرهنگ پدید آمد. قم نیز به‌عنوان شهری که خاستگاه فرهنگ تشیع بوده، با تکیه بر فرهنگ امامت و ولایت، به رشد و توسعه دست یافته و در ادامه تمدن‌ساز شده است. هجرت حضرت معصومه‌(س) به قم، تحولی بزرگ و تمدنی را رقم زد.

وی عنوان کرد: هجرت در تاریخ اسلام همواره نقش تمدن‌ساز داشته است؛ از هجرت پیامبر اکرم‌(ص) تا حرکت امام حسین‌(ع)، هجرت امام رضا‌(ع) در سال 200 هجری قمری و هجرت حضرت معصومه‌(س) به قم. حتی در دوران معاصر نیز قم با هجرت مرحوم آیت‌الله حائری و شکل‌گیری حوزه علمیه و پس از آن با هجرت امام خمینی(ره) به‌عنوان خاستگاه انقلاب اسلامی شناخته شد.

سوقندی تصریح کرد: فرهنگ هجرت یکی از عوامل مهم در پیدایش تمدن‌هاست. همان‌گونه که در ایران، نخست فرهنگ شکل گرفت و سپس تمدن اسلامی بر پایه آن استوار شد. ایرانیان با پذیرش اسلام، زبان عربی را به‌عنوان زبان دین و قرآن پذیرفتند و حتی آثار متعددی به این زبان نوشتند، اما هیچ‌گاه هویت فرهنگی و زبان فارسی خود را از دست ندادند. این مسئله برخلاف مناطقی مانند مصر و شمال آفریقا بود که با پذیرش اسلام، زبان بومی خود را کنار گذاشتند و زبان عربی را به‌طور کامل جایگزین کردند.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قم اظهار داشت: اگرچه در دوره‌های مختلف، هجوم‌های خارجی همچون حمله مغول موجب تخریب آثار تمدنی ایران شد، اما فرهنگ ایرانی همچنان پایدار ماند و حتی مهاجمان نیز در فرهنگ ایرانی حل شدند و برخی از آنان بعدها به تشیع گرویدند یا در شمار عارفان و اندیشمندان قرار گرفتند. در دوره صفویه نیز مهاجرت نخبگان و علمای دینی به قم، این شهر را به یکی از مراکز اصلی فرهنگ و تمدن شیعی تبدیل کرد.

وی در پایان تأکید کرد: اگر بخواهیم تمدن نوین اسلامی را، که رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب بر آن تأکید کردند، تحقق بخشیم، باید قم را به‌عنوان خاستگاه این برنامه تمدنی در نظر بگیریم. این امر زمانی امکان‌پذیر است که فرهنگ به‌عنوان زیربنای تمدن مورد توجه جدی قرار گیرد.

انتهای پیام/