هزینه پنهان درمان در لرستان/ عدالت درمانی زیر سایه زیرمیزی پزشکان!
خبرگزاری تسنیم ـ لرستان ـ یادداشت| زیرمیزی در نظام درمانی، همچون زخمی خاموش، سال‌هاست که به زندگی بیماران سایه انداخته است. در استان لرستان که بسیاری از خانواده‌ها با حداقل‌های اقتصادی روزگار می‌گذرانند، پرداخت‌های غیررسمی به‌عنوان باری اضافی، فشار روانی و مالی مضاعفی بر مردم تحمیل می‌کند.
واقعیت این است که بخش بزرگی از جامعه پزشکی استان، افرادی متعهد و فداکارند. در دورافتاده‌ترین نقاط لرستان از میربگ جنوبی دلفان گرفته تا شول‌آباد و رومشکان، پزشکانی دیده می‌شوند که با حداقل امکانات، بیماران را بدون چشم‌داشت درمان می‌کنند. در بحران‌ها و حوادث طبیعی، این پزشکان پیش‌قدم خدمت هستند و نمونه‌های واقعی از اخلاق و حرفه‌گرایی را به نمایش می‌گذارند. اما رفتار معدود متخلفان، چهره این خدمات شریف را تحت تأثیر قرار می‌دهد و اعتماد عمومی را خدشه‌دار می‌کند.
زیرمیزی تنها مسئله‌ای مالی نیست؛ ضربه‌ای جدی به عدالت و کرامت انسانی است. بیمارانی که دفترچه بیمه ندارند یا به دلیل بیکاری و محدودیت امکانات، دسترسی محدودی به مراکز درمانی دولتی دارند، در این شرایط، احساس می‌کنند مجبور به پذیرفتن ظلمی پنهان شده‌اند. این فشار اقتصادی و روانی، گاه به اندازه درد بیماری قابل‌تحمل نیست.
کمبود بیمارستان‌های دولتی در استان، زمینه بروز این پدیده را تشدید کرده است. وقتی انتخاب‌ها محدود است و دسترسی به خدمات تخصصی سخت، بیماران ناچار می‌شوند برای درمان فرزندان و عزیزان خود، مبلغی خارج از تعرفه بپردازند. این ناچاری، فرصتی برای سوءاستفاده معدود متخلفان فراهم می‌کند و چرخه‌ای از بی‌عدالتی در درمان ایجاد می‌کند.
عدالت درمانی، پایه‌ای است که هر نظام سلامت باید بر آن استوار باشد. وقتی بیمار ناچار به پرداخت پول اضافه می‌شود، این پایه سست می‌شود. در مناطق محروم استان، خانواده‌هایی که درآمد محدودی دارند، با این فشارهای پنهان درگیر می‌شوند و گاه توان مالی‌شان به مرز بحران می‌رسد.
از نظر اخلاق حرفه‌ای، زیرمیزی به معنای نقض سوگند پزشکی است. پزشکی که عهد کرده جان انسان‌ها را حفظ کند، وقتی سلامت را با منفعت شخصی معامله می‌کند، اعتماد عمومی را خدشه‌دار می‌سازد. پیامد این بی‌اعتمادی طولانی‌مدت است و بازسازی آن تنها با شفافیت، صداقت و برخورد جدی ممکن خواهد بود.
متأسفانه در لرستان، برخی بیماران سکوت می‌کنند؛ ترس از تأخیر در درمان یا بی‌توجهی پزشک، آن‌ها را به پرداخت ناخواسته وادار می‌کند. این سکوت اجباری، چرخه‌ای از بی‌قدرتی و بی‌اعتمادی ایجاد می‌کند که نسل‌ها را درگیر خواهد کرد.
در چنین شرایطی، پزشکان متعهد که زیرمیزی نمی‌گیرند، بی‌دلیل بدنام می‌شوند. بیماران تجربه یک یا دو مورد متخلف را به کل جامعه پزشکی تعمیم می‌دهند و اعتماد به حرفه پزشکی کاهش می‌یابد. در لرستان، این مسئله اثر مضاعف دارد زیرا گزینه‌های درمانی محدود است و بیماران مجبور به انتخاب میان ناچاری‌ها هستند.
وضعیت اقتصادی استان و بیکاری گسترده، بسیاری از افراد را از داشتن دفترچه بیمه محروم کرده است. در این شرایط، هزینه درمان حتی برای خدمات قانونی و تعرفه‌ای نیز فشار قابل توجهی بر خانواده‌ها ایجاد می‌کند. اضافه شدن زیرمیزی، عملاً فقر و نابرابری را بازتولید می‌کند.
نظام درمانی باید پناهگاه مردم باشد، نه بار اضافی بر دوششان. هر بار که زیرمیزی رخ می‌دهد، تصویر این نظام در ذهن مردم مخدوش می‌شود و اعتماد عمومی ضربه می‌بیند. بازسازی این اعتماد سال‌ها زمان میبرد و نیازمند شفافیت، آموزش و نظارت مستمر است.
آموزش پزشکی نقش مهمی در مقابله با این پدیده دارد. اگر دانشجویان از ابتدای مسیر حرفه‌ای خود با اهمیت اخلاق و تعهد حرفه‌ای آشنا نشوند، فارغ‌التحصیلانی تربیت می‌شوند که ممکن است زیرمیزی را به‌عنوان رفتار طبیعی بپذیرند. این کمبود آموزشی در نهایت بار خود را بر دوش بیماران استان می‌گذارد.
شفافیت در هزینه‌ها و تعرفه‌ها، راهکاری مؤثر برای کاهش زیرمیزی است. بیماران لرستانی باید بدانند چه خدماتی با چه هزینه‌ای در دسترس است و بتوانند بدون ترس و نگرانی حق خود را مطالبه کنند. اطلاع‌رسانی و دسترسی آسان به این اطلاعات، اولین قدم برای ایجاد تعادل در روابط پزشک و بیمار است.
پایان دادن به زیرمیزی نیازمند اراده‌ای همگانی است؛ از مردم گرفته تا پزشکان و نهادهای مرتبط. اگرچه محرومیت و محدودیت در لرستان وجود دارد، اما با صداقت، شفافیت و همت جامعه، می‌توان روزی را تصور کرد که هیچ بیمار لرستانی مجبور به پرداخت غیررسمی برای حق طبیعی درمان خود نباشد و عدالت درمانی برای همه تحقق یابد.
انتهای پیام/