بهانه صدام برای شروع جنگ تحمیلی علیه ایران چه بود؟/ روایت روزهای نخست جنگ در مرزها
به گزارش بخش استانها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از ایلام، پس از پیروزی انقلاب و به دنبال آن گسست عمیق بین آمریکا و ایران، رهبران حزب بعث تصور کردند با استفاده از این فرصت طلایی می‌توانند قرارداد الجزایر را فسخ و حاکمیت خود را بر منطقه جنوبی ایران از جمله خوزستان و آب‌های اروندرود اعلام کنند. از این‌رو، دولت بعث عراق تهاجمی سراسری به ایران آغاز کرد.
در طول نوار مرزی ایران و عراق، استان ایلام در قلب جبهۀ میانی قرار گرفته و بیشترین طول مرزی را ( 425کیلومتر) در غرب کشور با عراق دارد. این استان به دلیل داشتن منابع عظیم نفت و گاز و نیز دشت‌های پهناور و حاصلخیز کشاورزی همواره موجب طمع همسایه غربی بوده است.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ارتش بعث عراق طی 18 ماه، فعالیت‌ها و اقدامات گسترده‌ای را در شهرها و نوار مرزی غربی ایران به ویژه استان ایلام انجام داد تا مقدمات را فراهم کند. در نخستین گام، اداره استخبارات عراق با استفاده از ستون پنجم خود، اطلاعات لازم را برای حمله سراسری جمع‌آوری کرد. پس از آن به تحرکات و تجاوزهایی در نوار مرزی دست زد. این اقدامات، اولین جرقه‌های منازعات مرزی با هدف فراهم کردن زمینه‌های شروع جنگ گسترده علیه ایران بود.
استان ایلام تنها استانی بود که هم هدف تهاجم زمینی دو سپاه عراق (سپاهی از رودخانه تلخاب تا رودخانه چنگوله و سپاه دیگر از رودخانه چنگوله تا دهانه فاو) و هم هدف تهاجم هوایی پایگاه‌های کوت و بغداد قرار گرفت.
براساس راهبرد ارتش عراق، نیروهای بعثی در 18 شهریور 1359 ، در مرز استان ایلام به طور مشخص مهران و دهلران جنگ را آغاز کردند. در همین روز، عده‌ای از نیروهای داوطلب و سپاهی برای مقابله با تجاوز ارتش بعث، از شهر ایلام عازم مناطق و محورهای عملیاتی میمک، مهران و دهلران شدند.
نیروهای لشکر 2 پیاده کوهستانی و تیپ 37 زرهی ارتش بعث با پشتیبانی نیروی هوایی و هوانیروز خود به طرف مناطقی از میمک ازجمله شینو و شور شیرین حمله کردند و با تصرف این مناطق قصد پیشروی به سمت ارتفاعات دیگر را داشتند.
در روزهای نخست جنگ در مرزهای استان ایلام، این استان یگان سرزمینی و سازمانی نداشت و سپاه ایلام مناطق پدافندی و عملیاتی را به صورت محوری اداره و هدایت می‌کرد، باگذشت زمان، فرماندهان سپاه ایلام تصمیم گرفتند، محورها را در قالب گردان و تیپ سازماندهی کنند. بدین ترتیب، تمامی محورها فراخوانده شدند و در 26 شهریور 1361در قالب 114 مستقل امیرالمؤمنین(ع) استان ایلام سازمان یافتند. در ادامه تیپ 114 امیرالمؤمنین(ع) در سال 1365 به لشکر امیرالمؤمنین(ع) ارتقا یافت.
بررسی تجاوزات عراق در مناطق مرزی استان ایلام نشان می‌دهد که نوع اقدامات دشمن بعث عراق بر اساس جغرافیای نظامی استان متفاوت است. عراق هم‌زمان با بهره‌‌گیری از ضدانقلاب، با انفجار لوله‌‌های نفتی در مناطق جنوبی استان ایلام وارد میدان درگیری شد و با به کارگیری نیروهای نظامی بارها حریم مناطق مرزی را در استان ایلام شکست.
از آغاز سال 1358 و نیمه اول سال 1359 تحرکات و تجاوزات مرزی نظامیان عراقی شدیدتر شد. این حملات در شهریورماه 1359 افزایش یافت تا نهایتاً به هجوم سراسری ارتش عراق به کشور و در نتیجه به سرزمین ایلام انجامید.
به دنبال تشدید درگیری‌‌های مرزی در استان ایلام، اولین شخصیتی که به طور رسمی نامه‌های اعتراض آمیز به وزارت امور خارجه ایران و علمای نجف ارسال کرد و خواستار جلوگیری از این تعرضات شد، آیتالله حیدری ایلامی بود. او در یکی از این نامه‌‌ها خطاب به آیتالله خویی از مراجع عظام حوزه علمیه نجف چنین نوشت: حمله تأسف‌انگیز قوای حکومت بعث عراق به مرزهای کشور از جمله به پاسگاه‌های مرزی استان ایلام موجب خشم و انزجار ملت مسلمان ایران عموماً و مؤمنین سلحشور این استان خصوصاً شده است. بدین وسیله مراتب تأثر عمیق روحانیت و ایلات و عشایر استان ایلام را اعلام و از خداوند متعال استقامت و پایداری حضرت را در حمایت از اسلام و مسلمین و دفاع از حقوق مستضعفین جهان خواستارم.
این مرجع مجاهد به محض کسب اطلاع از وضعیت مناطق مرزی، با حضور در سرحدات و پاسگاهها و اعلام حمایت همه جانبه از مرزبانان، باعث تقویت روحیه آنان شد. ادامه تعرضات مرزبانان عراقی به پاسگاهها در حوزه مهران و شهرستان دهلران و همچنین جابجایی میله‌های مرزی توسط آنان، آیتالله حیدری را بر آن داشت تا در مکاتبهای در روز نوزدهم اسفندماه سال 1358 با وزارت امور خارجه دولت موقت، مراتب اعتراض خود و مردم استان را اعلام کند و خواستار مداخله این وزارتخانه از طریق مراجع بین‌المللی در این باره شود.
بخشی از متن این نامه که برای نخستین بار منتشر می‌شود، به شرح زیر است: در زمانی که محمدرضا خائن در الجزائر با صدام حسین بعثی سازش نمود و وجه‌المصالحه تغییر نوار مرزی به نفع دولت عراق قرار داده از جمله در سرتاسر نوار مرزی استان ایلام… به عرض ده‌ها کیلومتر مناطق نفت‌خیز و مراتع دامداری و کوه‌پایه‌های استراتژی به حکومت عراق بخشیده و میله‌گذاری کرد. اهالی رزمنده و مرزداران غیور استان ایلام ضمن تضمین حفاظت از تمامیت ارضی کشور عزیزشان تا کنون نگذاشته و نخواهند گذاشت این خیانت عملی و تحویل و تحول انجام گیرد…
همچنین این مرجع عالیقدر با ادامه تجاوزات آشکار نیروهای بعثی در مناطق میمک، مهران و دهلران، طی مکاتبهای با امام (ره) در روزهای پایانی شهریور ماه سال 1359 حقایق موجود را به ایشان چنین اعلام کرد: … ارتش حکومت بعث عراق در نوار مرزی استان ایلام دست به حمله پراکنده زده، اخیراً شدت حملات خود را در یک قسمت از آنکه دارای اهمیت استراتژی و منابع طبیعی چاه‌های نفت اراضی زراعتی مراتع دامداری می‌باشد، متمرکز و پاسگاهها را یکی پس از دیگری اشغال (کرده است). آقایان رئیس‌جمهوری و نخست‌وزیر و فرماندهان ستاد مشترک و نیروهای مسلح هوایی از نزدیک محل بازدید و بررسی و به اهمیت منطقه و نیروی دشمن با شدت حملات او و ضعف قوای خودی و کمبود مهمات و عدم موازنه نیروی زرهی در مقابل دشمن آگاه متأسفانه تاکنون اقدام موثری در تقویت و کمک‌رسانی نشده و تا دیروز ششمین پاسگاه آن نواحی به اشغال در آوردند…
آیتالله عبدالرحمن حیدری ایلامی در سال 1304 شمسی در شهر ایلام به دنیا آمد. او در سال 1354 از سوی امام (ره) مأمور شد تا به منظور هدایت مردم استان ایلام به زادگاهش بازگردد. آیتالله حیدری در سال 1358 با شروع تجاوزات آشکار مرزبانان عراقی و نقض حریم هوایی و زمینی ایران در سرحدات مرزی استان ایلام، مردم و سران قبایل را به حضور در پاسگاهها و همکاری با نیروهای ژاندارمری مستقر در مرز تشویق کرد.
او نخستین مجتهدی بود که در ساعات آغازین جنگ با حضور در منطقه مرزی مهران، فرمان تشکیل خط پدافندی را صادر و با فراخوانی مردم، بسیج مردمی را پایه‌‌گذاری کرد. همچنین در عملیات فتح میمک که با هماهنگی ارتش و نیروهای عشایر ایلام انجام شد، فرماندهی عملیات را بر عهده داشت. سرانجام این مجاهد نستوه در یازدهم دی ماه سال 1365 به دیار باقی شتافت و پیکرش در جوار حرم حضرت معصومه (س) آرام گرفت.
انتهای پیام/