ثبت دوباره گکوی پلنگی ترکمنی در توران/ امید تازه برای تنوع زیستی ایران
به گزارش بخش استانها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از شاهرود، ذخیره‌گاه زیستکره توران در شرق استان سمنان، یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های طبیعی ایران، بار دیگر با ثبت مشاهده گونه‌ای نادر، توجه علاقه‌مندان به محیط‌زیست و کارشناسان حیات‌وحش را به خود جلب کرد.
تصاویر تازه‌ای که از گکوی پلنگی ترکمنی در این منطقه ثبت شده، نشان می‌دهد این خزنده منحصر‌به‌فرد همچنان در زیستگاه‌های بیابانی کشور حضور فعال دارد و حیات خود را در شرایط طبیعی ادامه می‌دهد.
گکوی پلنگی ترکمنی با نام علمی Eublepharis turcmenicus، از گونه‌های کمیاب خانواده مارمولک‌ها است که به دلیل الگوی خال‌های خاص و رنگ‌آمیزی چشم‌نواز، در میان پژوهشگران و دوستداران حیات‌وحش جایگاهی ویژه دارد.
اهمیت این رخداد زیست‌محیطی در آن است که بار دیگر توان و ظرفیت ذخیره‌گاه توران در حفظ گونه‌های ارزشمند و کمیاب را ثابت می‌کند و نقش این منطقه را به‌عنوان گنجینه‌ای بی‌بدیل از تنوع زیستی ایران پررنگ‌تر می‌سازد.
سعید یوسف‌پورمدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان در گفت و گو باخبرنگار تسنیم در شاهرود، اظهار داشت: مشاهده این خزنده منحصر‌به‌فرد در توران یادآور غنای طبیعی و ارزش بی‌بدیل این زیست‌بوم است. او تأکید کرد: حضور دوباره این گونه نادر در این ذخیره‌گاه نشان می‌دهد که اقدامات حفاظتی در سال‌های اخیر نتایج امیدوارکننده‌ای داشته است.
گکوی پلنگی ترکمنی که با نام علمی Eublepharis turcmenicus شناخته می‌شود، از خانواده مارمولک‌ها به شمار می‌آید. این گونه به دلیل نقش خال‌های مشخص و رنگ‌آمیزی خاص بر بدن، لقب پلنگی گرفته و از جمله خزندگان شاخص زیستگاه‌های خشک محسوب می‌شود.
این گونه عمدتاً شب‌ها فعالیت دارد و رژیم غذایی آن بر پایه حشرات و بندپایان کوچک استوار است. ویژگی‌های زیستی این خزنده سبب شده تا در مطالعات علمی و پروژه‌های پایش تنوع زیستی جایگاهی ویژه داشته باشد.
یوسف‌پور افزود: مشاهده مجدد این خزنده تنها یک رخداد زیست‌محیطی ساده نیست، بلکه نمایانگر سلامت اکوسیستم توران است. او خاطرنشان کرد: چنین یافته‌هایی بیانگر آن است که زیستگاه‌های بیابانی کشور هنوز ظرفیت حفاظت و میزبانی از گونه‌های ارزشمند را دارا هستند.
وی تصریح کرد: ذخیره‌گاه زیستکره توران علاوه بر اینکه به‌واسطه حضور یوز آسیایی و گورخر ایرانی شهرت دارد، با ثبت گونه‌های کمیاب و کمتر شناخته‌شده مانند گکوی پلنگی ترکمنی نیز اهمیت خود را به اثبات رسانده است.
این خزنده خاص معمولاً در مناطق نیمه‌بیابانی با پوشش گیاهی پراکنده یافت می‌شود و حضور آن در توران نشان‌دهنده تداوم چرخه‌های طبیعی و توان بالای این زیستگاه در پشتیبانی از حیات‌وحش است.
به گفته کارشناسان، شناسایی و ثبت چنین گونه‌هایی می‌تواند معیاری دقیق برای ارزیابی وضعیت اکولوژیک منطقه باشد و از این رو، اهمیت بالایی در تصمیم‌گیری‌های حفاظتی دارد. آنان معتقدند که تکرار چنین دستاوردهایی انگیزه مضاعفی برای تقویت برنامه‌های حفاظتی در کشور ایجاد می‌کند.
این گزارش نشان می‌دهد که حفظ ذخیره‌گاه زیستکره توران تنها وظیفه‌ای محلی یا ملی نیست، بلکه اقدامی جهانی برای صیانت از بخشی از سرمایه‌های طبیعی سیاره زمین به شمار می‌رود.
از همین رو، کارشناسان محیط‌زیست بر این باورند که ثبت دوباره گکوی پلنگی ترکمنی در توران، علاوه بر اهمیت علمی، پیام روشنی برای سیاست‌گذاران حوزه محیط‌زیست دارد. این رخداد نشان می‌دهد که حتی کوچک‌ترین گونه‌ها نیز به‌عنوان بخشی از زنجیره حیات، در تعادل اکولوژیک نقش حیاتی ایفا می‌کنند.
حضور چنین گونه‌هایی بیانگر آن است که اقدامات مدیریتی و پایشی در توران تا حدی موفق بوده است. با این حال، تداوم این روند نیازمند تقویت زیرساخت‌های حفاظتی، تأمین بودجه پایدار و مشارکت جوامع محلی در فرآیند نگهداری از زیستگاه‌ها است.
دیده‌شدن دوباره این خزنده نادر، می‌تواند الگویی برای سایر ذخیره‌گاه‌های کشور باشد تا نشان دهد توجه به گونه‌های کمتر شناخته‌شده، همان‌قدر اهمیت دارد که حفاظت از گونه‌های شاخصی چون یوز آسیایی. چنین رویکردی در نهایت به ارتقای جایگاه ایران در سطح بین‌المللی در حوزه تنوع زیستی منجر خواهد شد
انتهای پیام/363/