‌واقعیت‌های چاه‌های ژرف سیستان/ ‌‌شکست بزرگ ‌پروژه‌ای میلیاردی/ آب سالم به مردم نرسید!

به گزارش بخش استان‌ها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از زاهدان، آب‌های ژرف تجدیدپذیر به عنوان یکی از منابع طبیعی زیرزمینی و یک سرمایه استراتژیک در دنیا مطرح شده‌اند که با توجه به خشکسالی‌های نقاط مختلف کشور به ویژه در استان سیستان و بلوچستان و به طور خاص در منطقه سیستان، در دهه 90 بهره‌برداری از آنها به طور جدی مطرح شد. برخی کارشناسان معتقدند آب‌های جاری در اعماق زمین، تجدیدپذیر بوده و آب حاصل از آن هم کاملاً قابل شرب است و  در عین حال جمعی از کارشناسان و متخصصان حوزه محیط زیست استخراج آب‌های ژرف را اشتباه می‌دانند و معتقدند ادامه یافتن این فرآیند تبعات زیست محیطی غیرقابل جبرانی دارد و در دراز مدت تنوع زیستی، کشاورزی، پوشش گیاهی و حاصل‌خیزی آب را تهدید می‌کند و از طرفی عده‌ای از کارشناسان آب ژرف را مانند ستون‌های یک خانه می‌دانند که با برداشتن آنها خانه فرو می‌ریزد.

با جمیع این شرایط و نظرات متفاوت و بعضاً متناقض، مردادماه 96 هیئت دولت وقت اعتبار 25 میلیارد تومانی برای حفر مطالعاتی نخستین چاه آب ژرف کشور در زابل مصوب کرد و در نهایت این پروژه که به‌صورت مشترک توسط وزارت نیرو و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری دنبال می‌شد، اسفندماه 96 با انتخاب شرکت “پدکس” زیرمجموعه بنیاد مستضعفان به‌عنوان پیمانکار آغاز شد و در ادامه این چاه اواسط سال 97 در عمق بیش از دو هزار متری زمین به آب رسید و موضوع با هیاهوی بسیار رسانه‌ای شد.

پس از انتشار این خبر امیدها در دل مردم سیستان و بلوچستان به‌ویژه مردم پنج شهرستان سیستان که در بیش از 20 سال اخیر با بحران جدی در زمینه خشکسالی و وقوع طوفان و ریزگرد دست و پنجه نرم می‌کردند، زنده شد و در عین حال عدم انتشار جزئیات موجب نگرانی مردم شد.

شهریورماه 97 هوشنگ ناظری فرماندار وقت زابل در گفت‌وگو با تسنیم با اشاره به اینکه بحث استفاده از چاه‌های ژرف و  آب‌های عمیق در سیستان از گذشته دور مطرح بوده و چندین سال قبل افراد و گروه‌های مختلفی در زمینه استفاده از این منابع مهم اقداماتی داشته‌اند، گفت: این فرضیه وجود داشته که در اعماق زمین در مناطقی از سیستان و بلوچستان و به‌ویژه منطقه سیستان منابع آبی عظیمی وجود دارد و این موضوع حتی در یادداشت‌های مرحوم کامبوزیا (نویسنده و محقق ایرانی و از مخالفان سلطنت پهلوی که در جریان نبرد 9 مهر 1300 اسیر شده و پس از مدتی برای همیشه به زاهدان تبعید شده بود) اشاره شده است. در این راستا از عمق 2191 متری نخستین چاه ژرف در زابل نمونه‌هایی از آب برداشت شده و جهت بررسی و آزمایشات مختلف از جمله سختی آب و قدمت آب و همچنین مشخص شدن تجدیدپذیر یا تجدیدناپذیر بودن این منبع آبی به آزمایشگاه‌های مختلفی در داخل و خارج کشور ارسال شده است.

حسینعلی شهریاری نماینده مردم زاهدان در مجلس شورای اسلامی شهریورماه 97 در گفت‌وگو با تسنیم با اعلام خبر مخالفت وزارت نیرو با پروژه حفر چاه ژرف، تصریح کرد: «وزارت نیرو از ابتدا مخالف اجرای طرح حفر چاه ژرف بود و البته ما از علت این مخالفت بی‌اطلاع هستیم و این موضوع باید از مسئولان این وزارتخانه پیگیری شود».

استحضال آب بی‌کیفیت، شور و غیرقابل شرب

رضا اردکانیان وزیر نیرو آبان‌ماه 99 در گفت‌وگو با تسنیم در پاسخ به این سؤال که اقدامات وزارت نیرو که در ابتدای دولت دوازدهم روی منابع آب ژرف صورت گرفته به چه نتیجه‌ای رسیده است؟، بیان کرد: «مطالعات اولیه از سال 89 آغاز شده است؛ نخستین چاه ژرف ایران در شهرستان زابل با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ایجاد شد که نتایج حاصل از آزمایشات نمونه‌‌برداری صورت گرفته از عمق 2191 متر این چاه نشان داد آب از نوع شور است و کیفیت آن مناسب مصارف شرب، صنعت و کشاورزی مناسب نیست و EC آب هم رقم بسیار بالایی در حد 25000 میکروزیمنس بر سانتی‌متر است. پس از آن درخواست شد حفاری این چاه تا عمق 3000 متر ادامه پیدا کند که با موافقت وزارت نیرو محقق شد و در این عمق نیز EC و درجه حرارت بسیار بالا مشاهده شد؛ البته برای جمع‌بندی نهایی باید با همکاری سازمان انرژی اتمی نمونه‌برداری‌ها به یک مرجع بین‌المللی که مجهز به تجهیزات لازم هستند ارسال شود که می‌توانند سن آب را تشخیص دهند تا متوجه شویم که این آب یک آب فسیلی است یا یک منبع دینامیکی است که این کار هم در حال انجام است. مطالعات پهنه‌بندی مناطق مستعد آب ژرف در کشور در حال انجام و دستورالعمل‌های لازم برای اکتشاف آب ژرف در حال تدوین است».

حسینعلی شهریاری نماینده مردم زاهدان در مجلس شورای اسلامی همچنین فروردین‌ماه 1400 در گفت‌وگو با تسنیم اظهار داشت: «متأسفانه وزارت امور خارجه و دولتمردان در سال‌های اخیر در رابطه با پیگیری حق‌آبه منطقه سیستان کار جدی انجام نداده‌اند و در رابطه با چاه‌های ژرف سیستان که کارهایی توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری انجام می‌شود، متأسفانه وزیر نیرو موافق این کار نیستند در حالی که مسئولیت تأمین آب جزو وظایف ذاتی وزارت نیرو است.»

بیم و امیدها درباره خروجی آب ژرف/ آیا نتایج باورنکردنی بود؟

در ادامه در همان سال 1400 خبر دستور توقف پروژه و جمع‌آوری دکل حفاری توسط وزارت نیرو منتشر شد که این امر زمینه نگرانی مردم منطقه را فراهم کرد اما با مطالبات مردمی و نمایندگان مردم، پروژه ادامه پیدا کرد. حبیب‌الله دهمرده نماینده وقت مردم زابل در مجلس شورای اسلامی اما مدتی بعد(در سال 1400) خبرهایی امیدبخش اعلام کرد و گفت: «نمونه‌ها برداشت و آزمایش شد و طبق نتایج این آبخوان‌ها فاقد فلزات سنگین و عناصر آلاینده بود. همچنین از نظر رادیو اکتیویته فاقد آلودگی بود؛ تشخیص کارشناسان هم این بود که منشأ این آب‌ها از جنس برف ذوب‌شده است»؛ موضوعی که توسط وزارت نیرو و مقامات رسمی دولتی تأیید یا رد نشد.

«نتایج باورنکردنی است و مطمئناً با ادامه این پروژه اتفاق عجیبی در سیستان و بلوچستان می‌افتد»؛ این سخنان سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رئیس جمهور وقت در فروردین‌ماه 1400 درباره پروژه حفر چاه ژرف سیستان بود. نادرقلی ابراهیمی دبیر ستاد آب و محیط زیست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز در همان مقطع زمانی در نشست با احمدعلی موهبتی استاندار وقت سیستان و بلوچستان به شروع عملیات اجرایی حفر «چاه ژرف سوم» در منطقه سیستان اشاره کرد و اظهار داشت: «دو تجربه خوب در چاه اول و دوم وجود دارد؛ چاه اول نخستین چاهی بود که مطالعات منابع زیرزمینی آن انجام و در روش حفاری به‌اجبار از روش‌های اکتشافی نفتی استفاده شد. با توجه به شرایط ژئوپولیتیکی که در افغانستان به‌وجود آمد نظر مجامع رسمی بر این شد که حقمان را دست بالا از این کشور بگیریم و از این رو اجرای چاه سوم مصوب شد». موهبتی استاندار سیستان و بلوچستان نیز در همان نشست با اشاره به اینکه تاکنون دو چاه ژرف در محدوده شهرستان زابل حفر شده که نتایج مثبتی داشته، بیان کرد: چاه سوم در دشت سیستان باید با حداکثر سرعت اجرا شود و به نتیجه‌ برسد زیرا یک ضرورت جدی است. اگر هم‌اکنون 40 هزار میلیارد تومان داشته باشیم و پروژه آب‌شیرین‌کن را کلید بزنیم تا آب به این منطقه برسد سه تا چهار سال طول می‌کشد؛ این در حالی است که با ایجاد چاه سوم 100 میلیارد مترمکعب آب مخزنی و جریانی ایجاد خواهد شد.

وی با تأکید بر اینکه «پروژه‌ای مهم‌تر از اجرای چاه سوم نداریم»، اضافه کرد: با توجه به اینکه معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری و رئیس سازمان برنامه و بودجه اعداد لازم برای اجرای چاه سوم را می‌دهند، ما باید تمام توان استانی خود را برای این موضوع به‌کار گیریم تا کار شتاب لازم را بگیرد. آنچه در منطقه سیستان مهم بوده ابتدا معیشت شامل شغل و موضوعات مرتبط با آب آشامیدنی و دیگر دوام و بقای حضور مردم است که در پرتو شرایط زیست‌محیطی مطلوب میسر می‌شود. در رابطه با اجرای چاه سوم ما در  دستگاه اجرایی و مدیریت سیستان و بلوچستان اصل زمان و کیفیت کار به‌عنوان مسئله مهم در این زمینه را مورد  توجه قرار خواهیم داد».

موهبتی استاندار وقت سیستان و بلوچستان همچنین فروردین‌ماه 1400 در حاشیه سفر سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رئیس جمهور وقت به استان، در جمع خبرنگاران اظهار داشت: «نتایج عملی که تاکنون در زمینه حفر چاه ژرف در زابل و رسیدن به منابع آبی حاصل شده، از تئوری‌هایی که پیش از این وجود داشته مطلوب‌تر بوده است». حبیب‌الله دهمرده نماینده وقت مردم زابل در مجلس شورای اسلامی نیز در همان مقطع به خبرنگار تسنیم عنوان کرد: «نتایج حاصل از نمونه‌های آب چاه ژرف سیستان نشان می‌دهد منابع آبی خوبی موجود است که برای مصارف کشاورزی و شرب قابلیت بهره‌برداری دارد».

به آب رسیدن چاه ژرف سوم

سومین چاه آب ژرف نیز که در منطقه «ادیمی» شهرستان نیمروز کنار تالاب بین‌المللی هامون حفر شده بود، به گفته غلامپور، ناظر عملیات حفاری چاه‌های آب ژرف سیستان در سال 1400 به آب رسید و این چاه تا عمق 1790 متری جداره‌گذاری شد و مقدار یک میلیون لیتر در روز آبدهی داشت. وی افزود: «این چاه با نصب پمپ‌های درون چاهی قابلیت آبدهی 8 میلیون لیتر آب در روز را دارد. کیفیت این آب مناسب کشاورزی است و با تصفیه مختصر قابل شرب خواهد بود».

حبیب‌الله دهمرده نماینده وقت مردم زابل در مجلس شورای اسلامی آبان‌ماه 1400 در گفت‌وگو با تسنیم در خصوص حفر چاه ژرف دوم بیان کرد: «چاه دوم با فاصله اندک نزدیک چاه نخست حفر شد که خروجی آب آن نزدیک 50 تا 60 لیتر در ثانیه است و در حال حاضر با نصب یک آب شیرین‌کن در محل چاه آب آشامیدنی تولید می‌شود که در منطقه در حال توزیع است تا مردم از نتایج امیدبخش این اقدام مطلع شوند. آب چاه دوم بدون هرگونه تصفیه برای برخی از گونه‌های درختان و پرورش ماهیان جواب داده و در حال حاضر کنار چاه گلخانه‌ای ایجاد شده که از آب چاه برای آبیاری گیاهان استفاده می‌کند. چاه ژرف سوم نیز که در “ادیمی” شهرستان نیمروز حفر شده پس از دو ماه تلاش شبانه‌روزی در عمق 1790 متری به آب رسیده و خروج آب روزانه آن یک میلیون لیتر است که پتانسل دارد با نصب پمپ درون چاهی به هشت میلیون لیتر در روز برسد و کیفیت فعلی آن مناسب برای کشاورزی بوده که با تصفیه مختصر برای شرب نیز مناسب خواهد بود».

وعده حفر 100 حلقه چاه ژرف که فراتر از 3 حلقه نرفت!

نماینده وقت مردم زابل در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: «برآورد و برنامه من برای تامین آب منطقه حفر حدود 100 حلقه چاه ژرف است و به عبارتی اگر بخواهیم آبی داشته باشیم که نیاز منطقه سیستان را به صورت پایدار تامین کند باید این تعداد چاه حفر شود. حدود پنج سال است که برای بحث حفر چاه ژرف در سیستان ردیف بودجه تعیین شده و برای امسال هم 400 میلیارد تومان بودجه جدید برای آن تعریف شده است. در حال حاضر دولت و مجلس موافق حفر چاه‌های ژرف در منطقه هستند اما مشکل پیش روی ما کمبود دستگاه برای حفاری است. همه ما باید شکرگذار این نعمت الهی باشیم به امید روزی که طبق برنامه حداقل 100 حلقه چاه ژرف در سیستان حفر شود. اگر بند کال خان در کشور افغانستان حق‌آبه منطقه سیستان را بسته اما خداوند متعال راه‌های دیگری پیش روی ما قرار داده است. البته بنده سالیان متمادی به دنبال حفر چاه‌های ژرف در منطقه سیستان بوده‌ام که برخی از روی بی‌اطلاعی و تعدادی برای مقاصد دنیوی مخالفت می‌کردند که خوشبختانه در حال حاضر موضوع در حال پیشروی است».

محمدجواد بلورچی، مدیر وقت پروژه آب ژرف سیستان اردیبهشت‌ماه 1401 در گفت‌وگو با تسنیم اظهار داشت: «نخستین چاه ژرف کشور تحت عنوان چاه “سیستان یک” در منطقه “شهر سوخته” شهرستان زابل در سه مرحله تا سه هزار متر حفاری شد که به منابع آبی خوبی رسید و آب حاصل از چاه آزمایش شد که نشان داد سن آب آن نسبت به خیلی از آبخوان‌های کشور کمتر است. آب این چاه که از حدود 800 تا 3000 متری ستون آب دارد از لحاظ مواد رادیواکتیویته هیچگونه آلودگی نداشته، فاقد فلزات سنگین و آرتزین(خودجوش) بود؛ نام این آبخوان وسیع را که دارای حجم بسیار زیادی آب است “آبخوان آرتزین زابل” گذاشتیم». 

تامین آب 10 روستا از چاه ژرف «ادیمی»

وی با تاکید بر اینکه نتایج حاصل از حفاری نشان می‌دهد منابع آب ژرف موجود در منطقه برای تامین آب سیستان کافی است، گفت: «در ادامه برای شناسایی دقیق‌تر منابع آب ژرف منطقه چاه “سیستان دو” به عمق 1881 متر حفر شد که موفق شدیم از این چاه آرتزین تا 6 هزار و 500 مترمکعب در روز تولید آب داشته باشیم.  منبع آب این چاه به نحوی است که وقتی پمپ آن را خاموش می‌کنیم مجدد پس از سه روز آب آن جایگزین و آرتزین می‌شود که نشان می‌دهد آبخوان آن بسیار قوی و تجدیدپذیر است. چاه شماره سه نیز در ادامه پروژه در منطقه «ادیمی» شهرستان نیمروز در حال حاضر در حال حفاری است که قرار است در دو حفره اول با لوله‌های 20 اینچ تا عمق 610 متری و در ادامه با لوله‌های 13 و سه هشتم تا دو هزار متری حفاری و یک عمق درون‌چاهی بسیار قوی در آن محل نصب شود که امیدواریم آب حاصل از آن بیشتر و با کیفیت‌تر آب دو چاه قبلی باشد».

سورنا ستاری معاون وقت علمی و فناوری رئیس جمهور شهریورماه 1401 در حاشیه بازدید از چاه ژرف شماره یک اظهار داشت: “آب ژرف از اهداف جدی دولت سیزدهم بوده که در استان سیستان و بلوچستان با قدرت جلو می‌رود. هنوز در مرحله اکتشاف قرار داریم چرا که با سنجش شرایط نیازمند به اکتشاف تعداد بیشتری از این چاه ها هستیم. خوشبختانه همکاری بی نظیری با وزارت نفت صورت گرفته و به زودی این همکاری‌ها گسترش بیشتری خواهد یافت تا بتوانیم تعداد بیشتری از این چاه‌ها را حفاری کنیم”.

حسین مدرس خیابانی استاندار وقت سیستان و بلوچستان شهریورماه 1401 در حاشیه بازدید از چاه‌های ژرف منطقه سیستان با بیان اینکه طی سه ماه آینده ظرفیت شیرین‌سازی آب چاه‌های ژرف منطقه سیستان به بیش‌از 2 برابر افزایش می‌یابد، اظهار داشت: “هم‌اکنون آب 10 روستا در منطقه ادیمی شهرستان نیمروز توسط آب چاه ژرف شماره سه تامین می‌شود. استقرار آب شیرین‌کن و تکمیل خطوط انتقال چاه‌های ژرف در شمال سیستان و بلوچستان با جدیت در دستور کار قرار گرفته است. امیدواریم به زودی آب چاه‌های ژرف بتوانند بخش قابل توجهی از نیاز مردم در مناطق شهری و روستایی منطقه سیستان را تامین کنند”.

علیرضا قاسمی مدیرعامل وقت شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان شهریورماه 1401 اعلام کرد: “طرح شیرین‌سازی آب چاه ژرف شماره 3 منطقه سیستان به منظور رفع بخشی از کمبود آب شرب شهر و روستاهای شهرستان نیمروز گرامیداشت هفته دولت به بهره‌برداری رسید.  همزمان با بهره‌برداری از چاه ژرف شماره 3، یک واحد آب‌شیرین‌کن به ظرفیت یک هزار مترمکعب در شبانه‌روز به همراه خط انتقال وارد مدار بهره‌برداری قرار گرفت. با اتصال خط انتقال به شبکه آب روستایی و شهری در شهرستان نیمروز،  کمبود بخشی از آب آشامیدنی اهالی این شهرستان برطرف خواهد شد. فاز نهایی آب شیرین‌کن به ظرفیت 2500 مترمکعب در شبانه‌روز تا پایان سال به بهره‌بهرداری می‌رسد”.

آبی که حاصل آن به مردم نرسید!

آخرین اظهار نظر در خصوص چاه‌های ژرف سیستان اما مربوط به اردیبهشت‌ماه سال 1402 است؛ جایی که امید حسینی، مدیرعامل وقت شرکت آب و فاضلاب زابل در گفت‌وگو با تسنیم اظهار داشت: «روند شیرین‌سازی آب چاه ژرف شماره سه در شهرستان نیمروز واقع در شمال استان سیستان و بلوچستان با اتمام نصب دستگاه آب‌شیرین‌کن آغاز شده و به زودی به صورت آب آشامیدنی وارد مدار بهره‌برداری می‌شود. خروجی آب ژرف استخراج شده از چاه ژرف شماره 3 پس از تصفیه براساس نتیجه آزمایش‌ها با استانداردها مطابقت دارد و آماده تزریق به شبکه آب آشامیدنی منطقه است. پیش از این آب استخراج شده از چاه ژرف شماره 3 پس از تصفیه چند مرحله مورد آزمایش قرار گرفته اما با توجه به مباحث مطرح شده در روزهای اخیر در خصوص وجود عناصر سنگین در آب استخراج شده، مجدداً نمونه تصفیه شده آب چاه به آزمایشگاه ارسال شد که نتایج آزمایش‌ها از سلامت و استاندارد بودن آب حکایت دارد».

در همین راستا و با توجه به اظهارات ضد و نقیضی که در خصوص کیفیت آب خروجی از سه حلقه چاه ژرف سیستان مطرح است و علاوه بر آن سکوت خبری بلند مدتی که در این باره حاکم شده، خبرنگار تسنیم سراغ فرهاد شهرکی نماینده مردم سیستان و نائب رئیس کمیسیون انرژی مجلس رفت تا در گفت‌وگو با وی آخرین شرایط چاه‌های ژرف را جویا شود.

پمپ‌های انتقال آب چاه‌های ژرف سوختند

نماینده مردم سیستان در مجلس اظهار داشت: حفر چاه‌های ژرف در سیستان یک پروژه تحقیقاتی بود که بودجه نسبتاً خوبی هم به آن اختصاص داده شد و به دنبال آن سه حلقه چاه ژرف در منطقه حفر شد.

شهرکی با اشاره به اینکه آخرین اطلاعاتی که درباره این پروژه دارد مربوط به یک هفته قبل است، گفت: متاسفانه پمپ‌های آب این چاه‌ها که با هدف انتقال آب به سطح زمین در عمق حدود 400 تا 500 متری نصب شده بود، به دلیل دمای زیاد و شرایط سخت زیر زمین سوخته‌اند و در این راستا پیگیری زیادی انجام شد که بتوانیم این پمپ‌ها را توسط جرثقیل و دکل از عمق زمین خارج و برای تعمیرات به تهران ارسال کنیم که در این راستا یکی از این پمپ‌ها حدود یک ماه قبل تعمیر و در عمق 400 متری زمین در چاه ژرف شهر «ادیمی» نصب شد که آورد آب آن در حال حاضر حدود 20 لیتر بر ثانیه است.

شیرین‌سازی آب ژرف فاقد صرفه اقتصادی

وی با اشاره به اینکه آب خروجی از چاه دمای نسبتاً بالا و شوری بسیار زیادی دارد، افزود: شرکت دانش بنیان بخش خصوصی که در ابتدای کار در منطقه حضور داشت و آب خروجی از چاه ژرف را به واسطه نصب تجهیزاتی شیرین‌سازی می‌کرد، به دلیل شوری زیاد و دمای بالای آب که موجب می‌شود شیرین‌سازی آن فاقد صرفه اقتصادی باشد، حاضر به ادامه کار نیست و در این راستا تلاش داریم شرکت‌های دیگری را پیدا کنیم تا آب خروجی چاه را به آب شرب تبدیل کنند تا بتواند بخشی از نیاز آب شهر ادیمی را تامین کند.

نائب رئیس کمیسیون انرژی مجلس ادامه داد: در حال حاضر آخرین گفت‌وگویی که با مسئولان شرکت آب و فاضلاب سیستان داشتیم مبنی بر این بود که آب خروجی چاه حداقل در منطقه رهاسازی شود تا بتواند بخشی از درختان منطقه را آبیاری کند و شرایط آبی را بهبود بخشد. قرار است این موضوع پس از هماهنگی با نهادهای متولی مانند معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری که همکاری خوبی در این زمینه داشته‌اند، اجرایی شود.

چاه‌ها تحقیقاتی بودند

شهرکی با رد برخی مباحث غیرفنی مطرح شده در خصوص امکان استفاده از آب ژرف خروجی این چاه برای مصارف کشاورزی، مهار ریزگردها و پر کردن دریاچه هامون، تأکید کرد: این آب به هیچ عنوان کفاف کشاورزی، دامداری، تأمین آب آشامیدنی مردم و یا تثبیت کانون‌های ریزگرد و سیرآب کردن تالاب هامون نمی‌دهد و در خوشبینانه‌ترین حالت می‌تواند آب شرب بخشی از یک منطقه را تأمین کند، اما اولویت فعلی ما این نیست.

نماینده مردم سیستان در مجلس شورای اسلامی در پایان با اشاره به دغدغه اصلی مردم منطقه یعنی آب پایدار برای کشاورزی، دامداری، محیط زیست و تثبیت شن‌ها در کانون‌های ریزگرد، خاطرنشان کرد: اعداد و هزینه‌هایی که برای این چاه‌ها صرف شده نشان می‌دهد بهترین تعریف برای این پروژه همان چاه تحقیقاتی و پژوهشی است و عملاً این چاه‌ها نمی‌توانند چالش‌های اصلی منطقه سیستان را برطرف کنند؛ اما به عنوان یک منبع آبی برای شرایط اضطراری در صورت تصفیه می‌توانند بخشی از نیاز آب شرب مردم را در برخی مناطق تأمین کنند.

هیاهو با اطلاعات غلط و بزرگ‌نمایی!

بررسی اخبار و اظهار نظرهای مختلف در خصوص سه حلقه چاه ژرف حفر شده در منطقه سیستان و در نهایت گفت‌وگوی اخیر تسنیم با فرهاد شهرکی نماینده مردم سیستان در مجلس، نشان می‌دهد بخش قابل توجهی از اطلاعاتی که پیش از این در خصوص کیفیت مطلوب آب خروجی چاه‌ها منتشر و به مردم عرضه شده غلط و بزرگنمایی بوده است. 

حبیب‌الله دهمرده مهرماه 1400 در نشست خبری با اصحاب رسانه در زابل اظهار داشت: “در زمینه حفر چاه‌های ژرف تاکنون نتایج امیدبخشی حاصل شده و برآورد اولیه از پیش‌بینی برداشت حدود 2000 میلیارد مترمکعب آب از این مسیر حکایت دارد و در این راستا تاکنون 100 نقطه برای حفر چاه ژرف جانمایی شده است. برخی تلاش دارند با شایعه‌سازی و انتشار اخبار کذب در مسیر پروژه حفر چاه‌های ژرف منطقه سیستان مانع‌تراشی کنند و گاهی مطرح می‌کنند حفر این چاه‌ها باعث نشست زمین و خسارات زیست محیطی می‌شود که این مطالب از اساس کذب است. نتایج تحقیقات علمی نشان می‌دهد منابع آبی ژرف منطقه سیستان تجدیدپذیر است و سرچشمه آن در کوه‌های هندوکش افغانستان قرار دارد؛ بنابراین تلاش داریم هرچه سریعتر این پروژه را به نتیجه برسانیم”.

محمد همت؛ دبیر وقت ستاد آب، اقلیم و محیط زیست معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری اردیبهشت‌ماه 1402 به تسنیم گفت: “موضوع آب ژرف از سال‌ها پیش در سایر کشورها مورد مطالعه قرار گرفته است. تنها در یک مورد در ایالت کالیفرنیا آمریکا 938  مورد آب ژرف مورد مطالعه قرار گرفته و این در حالی است که معاونت علمی در سیستان، سه چاه ژرف برای مطالعه و اکتشاف حفاری کرده و این همه حواشی به وجود آمده است”.

به نظر می‌رسد اگر نماینده وقت مردم سیستان در مجلس شورای اسلامی و همچنین متولیان حفر این سه حلقه چاه و مسئولان سیستان و بلوچستان در زمان آغاز و در طول روند اجرای پروژه این همه مصاحبه‌های بدون مبنای علمی و هیاهو راه نمی‌انداختند و از همان ابتلا تاکنون اعلام می‌شد این اقدام صرفاً یک پروژه تحقیقاتی است، شاید امید واهی برای مردم منطقه ایجاد نمی‌شد و این پروژه امروز با همان شتاب اولیه در مسیر یافته‌های علمی کارآمد ادامه پیدا می‌کرد.

انتهای پیام/