تبریز؛ فرصت طلایی توریسم علمی در سایه غفلت مسئولان

به‌گزارش خبرگزاری تسنیم از تبریز، تبریز این روزها مقصد اصلی دانشجویان عراقی شده؛ شهری که می‌توانست پلی علمی و فرهنگی میان ایران و عراق باشد، اما هجمه‌های رسانه‌ای و غفلت مسئولان، این فرصت طلایی را تهدید می‌کند. حضور هزاران دانشجوی عراقی نه تنها بازار و گردشگری شهر را رونق داده، بلکه ظرفیت‌های بی‌نظیری برای گسترش روابط فرهنگی و علمی ایجاد کرده است، ظرفیتی که کشور ترکیه با پروژه‌های کلان رسانه‌ای خود در تلاش است آن را محدود کند.

در سال‌های اخیر، تبریز به یکی از مقاصد اصلی دانشجویان عراقی برای تحصیل تبدیل شده است. علت اصلی این امر درخواست گسترده دانشجویان عراقی برای تحصیل در ایران است. به‌طوری که سالانه بیش از 7000 نفر برای ورود به دانشگاه تبریز درخواست می‌دهند و از این تعداد، تنها حدود 15 تا 20 درصد پذیرفته می‌شوند. اگرچه درصد پذیرش پایین است، اما به دلیل حجم بالای درخواست‌ها، عدد نهایی قابل توجه است و همین موضوع سبب فرافکنی و هجمه برخی رسانه‌ها علیه دانشجویان بین‌الملل شده است.

عده‌ای حضور دانشجویان عراقی را با حضور مهاجران افغان مقایسه می‌کنند؛ در حالی که این مقایسه نادرست و گمراه‌کننده است. افغان‌ها عمدتاً پناهندگانی بودند که به دلیل بی‌ثباتی کشورشان به ایران مهاجرت کردند و بخشی نیز به‌طور غیرقانونی وارد کشور می‌شدند؛ این موضوع باعث افزایش برخی آمارهای بزه می‌شد. اما حضور دانشجویان عراقی، از جنس توریسم علمی است که مورد استقبال تمام کشورها قرار می‌گیرد.

این دانشجویان، عمدتاً از فرهیختگان کشور عراق هستند و بسیاری از آن‌ها کارمندان دولت، اساتید دانشگاه و معلمان کشور خود محسوب می‌شوند. به گفته مدیر همکاری های علمی و یین المللی دانشگاه تبریز، درصد زیادی از آنان به دنبال ارتقای تحصیلی و شغلی هستند و برخلاف مهاجران افغانستانی، در ایران ماندگار نیستند و پس از پایان تحصیل به کشور خود بازمی‌گردند. این امر نه تنها روابط بین فرهنگی و انسانی میان دو کشور را گسترش می‌دهد، بلکه زمینه‌های همکاری علمی، پژوهشی و اقتصادی را نیز فراهم می‌کند.

از سوی دیگر، عواملی مانند نزدیکی جغرافیایی تبریز به عراق، اشتراکات زبانی در برخی مناطق ترک‌نشین عراق و هزینه‌های کمتر تحصیل و زندگی در ایران، باعث شده است که تبریز مقصد اصلی دانشجویان عراقی باشد. بررسی رفتارهای این دانشجویان نشان می‌دهد علاقه زیادی به خرید و فعالیت اقتصادی دارند؛ همین امر باعث رونق بازار در تبریز شده است. همچنین هتل‌داری این شهر که به دلیل کمبود گردشگر نسبت به سایر شهرهای بزرگ، مانند مشهد، با رکود مواجه بود، با حضور دانشجویان عراقی فعال و پویاتر شده است.

با وجود این ظرفیت‌ها، کم‌کاری و غفلت مسئولان استانی کاملاً مشهود است. این دانشجویان ظرفیت‌های فراوانی برای ایجاد ارتباطات غیررسمی با کشور عراق دارند. بسیاری از آنان کارمندان وزارتخانه‌ها و نهادهای دولتی عراق هستند و در صورت بهره‌برداری مناسب، می‌توانند پل ارتباطی مؤثری میان تبریز و شهرهای عراق ایجاد کنند. آشنایی آنان با فرهنگ غنی تبریز فرصتی بی‌نظیر برای بین‌المللی کردن فرهنگ و هنر این شهر است که متأسفانه از دید مسئولان مغفول مانده است.

یکی از نمونه‌های این غفلت در صنعت هواپیمایی مشهود است. با وجود حضور تعداد قابل توجه دانشجویان عراقی، هنوز پرواز های متعددتبریز-نجف برقرار نیست و اگر هم باشد اغلب مسافران آن ایرانی‌ها برای عتبات عالیات هستند. توسعه و افزایش این پروازها می‌تواند علاوه بر تسهیل رفت و آمد دانشجویان، زمینه‌ساز رشد شرکت‌های هواپیمایی و توسعه گردشگری علمی در تبریز شود.

در سوی دیگر، کشور ترکیه که بخش عمده درآمد خود را از توریسم علمی و جذب دانشجویان عراقی تأمین می‌کند، به درستی از روند افزایش حضور دانشجویان عراقی در ایران احساس خطر کرده است. این کشور با هدایت پروژه‌های رسانه‌ای کلان و فشارهای مختلف، در تلاش است روند جذب دانشجویان عراقی توسط ایران را کاهش دهد. دانشگاه‌های ترکیه در رقابتی شدید با دانشگاه‌های ایران قرار دارند و نمی‌خواهند این دانشجویان به ایران جذب شوند.

بی‌توجهی مسئولان استانی، در کنار این هجمه‌ها، اهمیت توجه به این ظرفیت عظیم علمی، فرهنگی و اقتصادی را دوچندان کرده است. تبریز می‌تواند با برنامه‌ریزی مناسب و بهره‌برداری از ظرفیت دانشجویان عراقی، نه تنها قطب علمی و دانشگاهی منطقه‌ای شود، بلکه به پل ارتباطی قوی میان ایران و عراق تبدیل شود. این دانشجویان، پس از اتمام تحصیل به کشور خود بازمی‌گردند و تجربیات علمی و فرهنگی خود از تبریز را به عراق منتقل می‌کنند؛ امری که می‌تواند به توسعه روابط اقتصادی، فرهنگی و علمی میان دو کشور منجر شود.

در نهایت، توجه به زیرساخت‌ها، پروازهای مستقیم، امکانات رفاهی و فرصت‌های علمی و پژوهشی برای دانشجویان عراقی، می‌تواند تبریز را به یک مرکز علمی و فرهنگی مهم در منطقه تبدیل کند و همزمان مانع تأثیر پروژه‌های رسانه‌ای خارجی شود.

انتهای پیام/