چگونه "سرماخوردگی، آنفلوآنزا و کووید 19" را از هم تشخیص دهیم؟

به گزارش بخش استان‌ها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از خرم‌آباد، با فرارسیدن ماه‌های سرد سال، هم‌زمان با کاهش دما و افزایش حضور افراد در فضاهای بسته، بیماری‌های تنفسی ویروسی بیش از هر زمان دیگری شایع می‌شوند. 

سرماخوردگی، آنفلوآنزا و کرونا از جمله بیماری‌هایی هستند که با علائمی مشابه، اما شدت و پیامدهای متفاوت، سلامت بسیاری از افراد را در فصل پاییز و زمستان تهدید می‌کنند. 

آگاهی از تفاوت‌های این بیماری‌ها، نحوه پیشگیری، اهمیت واکسیناسیون و زمان مناسب مراجعه به پزشک، نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت فردی و اجتماعی دارد.

در ادامه، دکتر علی بیگی‌زاده، متخصص بیماری‌های داخلی، به بررسی جامع و علمی این سه بیماری پرداخته و نکات کلیدی در زمینه تشخیص، مراقبت خانگی، پیشگیری و باورهای نادرست درباره آن‌ها را توضیح می‌دهد. مطالعه این مطلب می‌تواند راهنمایی کاربردی برای گذر از فصول سرد سال با آرامش و اطمینان بیشتر باشد.

با آغاز فصل پاییز و زمستان، شیوع بیماری‌های تنفسی ویروسی به اوج خود می‌رسد. سرماخوردگی، آنفلوآنزا و کووید-19، با وجود شباهت‌های ظاهری، تفاوت‌های مهمی دارند که درک آن‌ها برای پیشگیری مؤثر، مراقبت صحیح در منزل و دانستن زمان مراجعه به پزشک، حیاتی است.

چگونه این سه بیماری را از هم افتراق دهیم؟

اگرچه تشخیص قطعی تنها از طریق روش‌های آزمایشگاهی ممکن است، اما الگوی بروز علائم می‌تواند راهنمای خوبی باشد.

سرماخوردگی معمولاً با روندی آهسته و تدریجی آغاز می‌شود و علائم آن بیشتر در قسمت فوقانی دستگاه تنفسی متمرکز است؛ مانند آبریزش بینی، گرفتگی بینی، عطسه و گلودرد خفیف. تب در بزرگسالان نادر است و احساس خستگی و درد بدن معمولاً خفیف است.

در مقابل، آنفلوآنزا به صورت ناگهانی و پرشدت فرد را درگیر می‌کند. شروع آن اغلب با تب و لرز بالا، سردرد شدید، دردهای عضلانی و مفصلی طاقت‌فرسا و خستگی مفرط همراه است که می‌تواند فرد را کاملاً ناتوان کند. سرفه‌های خشک و گلودرد نیز در آنفلوآنزا شایع است.

کووید-19 می‌تواند بسیار متغیر باشد؛ از یک بیماری کاملاً بی‌علامت تا یک بیماری شدید. علائم شایع آن شامل تب، سرفه‌های خشک و مداوم و خستگی است. یکی از علائمی که در گذشته بیشتر به کووید-19 اختصاص داشت، از دست دادن ناگهانی حس بویایی یا چشایی بود، هرچند این علامت در سویه‌های جدیدتر کمتر دیده می‌شود.

پیشگیری: واکسن آنفلوآنزا و پاسخ به شبهات رایج

مؤثرترین راه برای مقابله با این بیماری‌ها، پیشگیری است. در این میان، واکسن آنفلوآنزا نقشی کلیدی ایفا می‌کند.

• آیا برای تزریق واکسن آنفلوآنزا دیر است؟

خیر. بر اساس راهنماهای پزشکی، تا زمانی که ویروس آنفلوآنزا در جامعه در حال گردش است، تزریق واکسن مفید است. اوج فعالیت این ویروس معمولاً در ماه‌های آذر تا بهمن است. از آنجایی که حدود دو هفته طول می‌کشد تا ایمنی کامل پس از تزریق واکسن در بدن ایجاد شود، دریافت آن در مهر و آبان همچنان بهترین زمان ممکن است.

• “من واکسن زدم اما باز هم سرما خوردم/آنفلوآنزا گرفتم.”

این یک تصور اشتباه رایج است. اولاً، واکسن آنفلوآنزا فقط در برابر ویروس‌های آنفلوآنزا ایمنی ایجاد می‌کند و هیچ تأثیری بر بیش از 200 نوع ویروس عامل سرماخوردگی ندارد. 

ثانیاً، هدف اصلی واکسن، نه ریشه‌کن کردن احتمال ابتلا، بلکه کاهش چشمگیر خطر ابتلا به نوع شدید بیماری، بستری شدن در بیمارستان و مرگ‌ومیر است. حتی اگر فرد واکسینه‌شده مبتلا شود، به احتمال بسیار زیاد بیماری او خفیف‌تر خواهد بود.

• “واکسن آنفلوآنزا باعث بیماری می‌شود.”

این تصور کاملاً نادرست است. واکسن‌های تزریقی آنفلوآنزا حاوی ویروس کشته‌شده (غیرفعال) یا فقط بخشی از پروتئین ویروس هستند و به هیچ وجه توانایی ایجاد عفونت و بیماری را ندارند.

 احساس درد خفیف در محل تزریق یا تب و بدن‌درد خفیف برای یک یا دو روز پس از واکسیناسیون، نشانه بیماری نیست؛ بلکه پاسخ طبیعی سیستم ایمنی بدن شماست که در حال ساختن پادتن و ایجاد محافظت است.

اصول مراقبت صحیح در منزل

اگر به یکی از این بیماری‌های ویروسی مبتلا شدید، اقدامات زیر می‌تواند به بهبودی سریع‌تر شما و کاهش علائم کمک شایانی کند:

استراحت کافی در اولویت قرار دارد؛ بدن شما برای مبارزه با ویروس به انرژی نیاز دارد. نوشیدن مایعات فراوان مانند آب، چای کم‌رنگ و سوپ‌های رقیق به جلوگیری از کم‌آبی بدن و رقیق شدن ترشحات تنفسی کمک می‌کند. برای تسکین گلودرد، غرغره کردن آب‌نمک ولرم و مصرف عسل (برای افراد بالای یک سال) می‌تواند مؤثر باشد. استفاده از دستگاه بخور سرد یا استنشاق بخار آب نیز به باز شدن مجاری تنفسی و کاهش خشکی گلو و بینی کمک می‌کند.

در مورد ویتامین‌ها، به خصوص ویتامین C، هیچ مدرک علمی معتبری دال بر اینکه دوزهای بالای آن بتواند سرماخوردگی را درمان کند وجود ندارد. با این حال، حفظ یک رژیم غذایی سالم و غنی از ویتامین‌ها به طور کلی به تقویت عملکرد سیستم ایمنی کمک می‌کند.

بزرگترین اشتباه درمانی: مصرف آنتی‌بیوتیک

تأکید می‌شود که هر سه این بیماری‌ها توسط ویروس‌ها ایجاد می‌شوند. آنتی‌بیوتیک‌ها (مانند آموکسی‌سیلین، آزیترومایسین و…) فقط برای از بین بردن باکتری‌ها طراحی شده‌اند و مطلقاً هیچ تأثیری بر ویروس‌ها ندارند. مصرف خودسرانه آن‌ها نه تنها بهبودی شما را تسریع نمی‌کند، بلکه با از بین بردن باکتری‌های مفید بدن و ایجاد مقاومت آنتی‌بیوتیکی، شما و جامعه را در آینده در برابر عفونت‌های باکتریایی واقعی، آسیب‌پذیر و خلع سلاح می‌کند.

چه زمانی باید فوراً به پزشک مراجعه کرد؟

اگرچه بیشتر موارد این بیماری‌ها در خانه قابل مدیریت هستند، اما در صورت بروز علائم زیر، باید فوراً به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید:

در بزرگسالان:

• تنگی نفس یا مشکل در نفس کشیدن

• درد یا فشار مداوم در قفسه سینه

• گیجی یا سرگیجه ناگهانی

• تشنج

• عدم دفع ادرار

• تب یا سرفه‌ای که بهبود یافته ولی دوباره با تب و سرفه شدیدتر بازمی‌گردد

• بدتر شدن بیماری‌های زمینه‌ای

در کودکان:

• تنفس سریع یا به سختی نفس کشیدن

• کبودی رنگ پوست یا لب‌ها

• ننوشیدن مایعات به مقدار کافی

• بیدار نشدن یا عدم تعامل با محیط

• تحریک‌پذیری شدید و آرام نشدن

• تب همراه با بثورات پوستی

با رعایت این نکات مبتنی بر شواهد علمی، می‌توانید فصلی سالم‌تر را سپری کرده و از خود و اطرافیانتان به بهترین شکل محافظت کنید.

انتهای پیام/