نقشه‌ای سبز برای بازگشت توارن به زیستگاه حیات‌وحش
به گزارش بخش استانها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از شاهرود، در قلب دشت‌های خشک و وسیع پارک ملی توران، جایی که آفتاب پاییزی بر پهنه بی‌کران خاک و شن می‌تابد، صدای چرخ آب و بوی خاک نم‌خورده نوید تغییری سبز می‌دهد. این روزها در منطقه ماجراد شاهرود، زمین‌هایی که سال‌ها مأمن آهوان و جبیرها بوده‌اند، میزبان بذرهای تازه‌ای از امید شده‌اند.
پروژه‌ای که با هدف تأمین علوفه برای گونه‌های طعمه و پایداری جمعیت حیات‌وحش در دستور کار قرار گرفته، قرار است پیوندی دوباره میان طبیعت و انسان برقرار کند؛ پیوندی که سال‌ها به دلیل خشکسالی و کاهش منابع طبیعی، کم‌رنگ شده بود.
در این طرح، نیروهای محیط‌بان، همیاران طبیعت و مردم محلی دوشادوش یکدیگر کار می‌کنند تا جو و یونجه در زمین‌های منتخب منطقه کشت شود؛ علوفه‌ای که قرار است قوت قلب آهو، قوچ، میش و جبیر باشد و در نهایت، چرخه غذایی یوز آسیایی را نیز زنده نگه دارد.
پارک ملی توران که از آن به عنوان آفریقای ایران یاد می‌شود، امروز بیش از هر زمان دیگری به برنامه‌های احیای زیستگاه نیاز دارد. آغاز کشت پاییزه در این منطقه نه‌تنها اقدامی زیست‌محیطی بلکه گامی فرهنگی و اجتماعی برای جلب مشارکت جامعه محلی در حفظ گونه‌های نادر و ارزشمند کشور است.
مجید عجمی رییس پارک ملی توران اظهار داشت: با توجه به اهمیت تأمین منابع غذایی برای گونه‌های مختلف جانوری، عملیات کشت پاییزه جو و یونجه از شهریورماه در منطقه ماجراد آغاز شده و زمین‌های تعیین‌شده برای این منظور آبیاری شده‌اند.
وی بیان کرد: یکی از عوامل مؤثر در کاهش جمعیت یوز آسیایی در سال‌های اخیر، کمبود طعمه در زیستگاه‌های طبیعی است و به همین دلیل باید با ایجاد زنجیره‌ای کامل از تأمین علوفه تا تکثیر گونه‌های طعمه، شرایط پایداری برای حضور این گربه‌سان ارزشمند فراهم شود.
عجمی افزود: تأمین علوفه مورد نیاز برای گونه‌هایی نظیر آهو، جبیر، قوچ و میش می‌تواند به تقویت جمعیت این گونه‌ها منجر شود و در نهایت، پشتیبان بقای یوز آسیایی در دشت‌های توران باشد.
وی خاطرنشان کرد: اجرای این طرح نه‌تنها به پایداری جمعیت حیات‌وحش منطقه کمک می‌کند بلکه با مشارکت جوامع محلی و همیاران طبیعت، به الگویی موفق از همکاری مردمی در حوزه محیط‌زیست تبدیل شده است.
این مسئول تأکید کرد: مشارکت مردم محلی در چنین طرح‌هایی، علاوه بر ایجاد احساس تعلق نسبت به منطقه، زمینه را برای حفاظت مؤثرتر از گونه‌های نادر و در معرض خطر فراهم می‌کند.
عجمی اضافه کرد: یکی از ارکان مهم در حفاظت از یوز آسیایی و سایر گونه‌ها، آموزش و آگاهی‌بخشی به جوامع محلی است و بدون ارتقای سطح شناخت مردم نسبت به ارزش‌های زیست‌محیطی، پایداری اقدامات حفاظتی ممکن نخواهد بود.
وی یادآور شد: همزمان با هفته ملی کودک، برنامه‌های آموزشی و فرهنگی با محوریت محیط‌زیست در خانه محیط زیست قلعه بالا برگزار شد تا کودکان و خانواده‌ها از نزدیک با ارزش‌های طبیعی توران آشنا شوند.
به گفته او، در این برنامه که با همکاری دهیاری و شورای اسلامی روستای قلعه بالا برگزار شد، دانش‌آموزان، معلمان و مادران به‌عنوان گروه‌های هدف شرکت داشتند و ضمن آشنایی با حیات‌وحش منطقه، نحوه شناسایی ردپای حیوانات را نیز فراگرفتند.
عجمی عنوان کرد: برگزاری چنین برنامه‌هایی نقش مهمی در شکل‌گیری نسل آینده دوستدار طبیعت دارد و می‌تواند به استمرار روند حفاظت از گونه‌های نادر کشور کمک کند.
وی در پایان اظهار داشت: پارک ملی توران با همکاری نیروهای محیط‌بان، جوامع محلی و همیاران طبیعت، مسیر پایداری را برای حفظ گونه‌های ارزشمند و تعادل زیست‌محیطی در پیش گرفته است.
از همین رو باید گفت:آنچه در توران رخ می‌دهد، صرفاً کاشت بذر در دل خاک نیست؛ بلکه کاشت امید برای بازگشت تعادل در یکی از حساس‌ترین زیستگاه‌های ایران است. سال‌هاست که تغییرات اقلیمی، کاهش بارندگی و گسترش فعالیت‌های انسانی، منابع طبیعی این منطقه را تحت‌فشار قرار داده و چرخه حیات در آن را شکننده کرده است. در چنین شرایطی، اقدام به کشت علوفه با هدف تغذیه حیات‌وحش، می‌تواند نقطه آغازی برای بازسازی پیوند از دست‌رفته میان طبیعت و انسان باشد.
از سوی دیگر، کمبود طعمه برای یوز آسیایی – نماد ملی حیات‌وحش ایران – به یکی از عوامل اصلی کاهش جمعیت این گونه در توران تبدیل شده است. اگرچه یوز آسیایی به تنهایی در صدر توجه قرار دارد، اما بقای آن به‌طور مستقیم وابسته به سلامت زنجیره غذایی است؛ زنجیره‌ای که از علوفه آغاز می‌شود و به شکارچی رأس هرم ختم می‌گردد. تأمین خوراک آهو و جبیر در واقع حمایت غیرمستقیم از حیات یوز به شمار می‌رود.
نکته مهم دیگر، مشارکت جوامع محلی در اجرای این طرح است. تجربه نشان داده هیچ برنامه حفاظتی در محیط‌زیست بدون حضور و همراهی مردم بومی به نتیجه پایدار نمی‌رسد. ساکنان قلعه بالا و دیگر روستاهای پیرامونی توران امروز نقش اصلی در آبیاری، مراقبت و آموزش محیط‌زیستی بر عهده دارند و همین رویکرد می‌تواند الگویی موفق برای سایر مناطق کشور باشد.
در کنار اقدامات میدانی، برنامه‌های آموزشی نیز مکمل طرح‌های زیست‌محیطی شده است. آموزش کودکان، معلمان و مادران در قالب کارگاه‌ها و مسابقات محیط‌زیستی، اقدامی هوشمندانه برای نهادینه‌سازی فرهنگ حفاظت از طبیعت است. تربیت نسل آگاه و مسئولیت‌پذیر، تضمینی بلندمدت برای تداوم حیات در توران به شمار می‌آید.
در نهایت، پروژه کشت پاییزه علوفه در پارک ملی توران را باید فراتر از یک اقدام مقطعی دید. این طرح می‌تواند سرآغاز حرکتی ملی در جهت احیای زیستگاه‌ها، بازسازی تعادل بوم‌شناختی و بازگرداندن روح زندگی به دشت‌هایی باشد که زمانی پر از جنب‌وجوش حیات‌وحش ایران بود. استمرار این مسیر، نیازمند برنامه‌ریزی، حمایت سازمانی و باور جمعی است تا توران بار دیگر به نماد پایداری زیست‌محیطی کشور تبدیل شود.
انتهای پیام/.