بازارچه صنایع‌دستی قم در پیچ وعده‌ها
بهزاد احمدی فارسانی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در قم، با اشاره به دلایل نامعلوم بودن وضعیت بازارچه صنایع دستی استان قم، اظهار کرد: استان قم دارای 7 هزار هنرمند دارای مجوز است که از این میان نزدیک به 5 هزار هنرمند فعال در 50 رشته مشغول به کار هستند. از روزی که توفیق خدمت را داشته‌ایم، در هفته دوم حضورمان تفاهم‌نامه‌ای با شهردار کلان‌شهر قم، در حضور وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی که به قم سفر کرده بودند، منعقد شد.
وی در این‌باره گفت: در آن تفاهم‌نامه و در چارچوب چند بند مرتبط با توسعه اقتصاد زیارت و گردشگری، یکی از بندها ایجاد بازارچه تخصصی صنایع‌دستی و سوغات استان قم بود. باید از مدیران شهری و شهرداران پیشین که نسبت به مرمت و احیای سرای ملاحسین اقدام کردند تشکر کرد؛ این بنا با اعتبار ابلاغی از وزارت میراث‌فرهنگی و نزدیک به 9 میلیارد تومان و مبالغی بیشتر از سوی شهرداری مرمت و احیا شد و مقرر شده است که در ماه آتی 7 غرفه آن که شهرداری به‌طور قانونی مالکیت آن‌ها را اخذ کرده، به هنرمندان صنایع‌دستی واگذار شود.
مدیرکل اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان قم بر ضرورت ایجاد بازارچه‌ای تخصصی تأکید کرد و ادامه داد: پیشنهاد ما متمرکز بر ضلع شرقی پارکینگ حرم است؛ این پیشنهاد را به شهردار ارائه داده‌ایم و در حال بررسی است. روبروی یک پاساژ زمزم، زمینی وجود دارد که به صورت مشارکتی و با شرط تملک هنرمندان اعلام آمادگی شده است؛ همچنین زمینی در اولین عوارضی جاده قم تهران، مجاور تربیت بدنی داریم.
فارسانی عنوان کرد: شهردار در این 20 روزی که پیشنهاد مطرح شده، مشغول بررسی آن است. بیان این نکته ضروری است که در ساختار تاریخی شهر، بازار، حمام، مسجد و نیایشگاه در کنار یکدیگر بوده‌اند و طبیعتاً بازارچه هم باید در همین بافت قرار گیرد؛ بنابراین مکان‌یابی بازارچه اهمیت اساسی دارد.
وی بر تدوین و اجرای طرحی جامع‌تر و با در نظر گرفتن مکان مناسب و ظرفیت واقعی هنرمندان تأکید کرد و متذکر شد: می‌بایست وعده‌ها رنگ واقعیت به خود بگیرند. برای مثال مجموعه ملاحسین به‌طور خاص بازارچه صنایع‌دستی محسوب نمی‌شود. در حوزه صنایع‌دستی باید توجه داشت که این بخش باید با سوغات همراه باشد؛ یعنی نیاز به بازاری تخصصی مشابه آنچه در شهرهایی چون اصفهان، شیراز یا تهران وجود دارد. بازاری که گردشگران بدانند برای خرید صنایع‌دستی به کجا مراجعه کنند.
مدیرکل اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان قم از همین رو اظهار داشت: پیشنهاد ایجاد چنین بازاری در اطراف حرم مطهر و در نقاطی با «پاخور بالا» ارائه شده است. شهردار قم نیز نسبت به این پیشنهاد اعلام آمادگی کرده و مقرر شده بررسی‌های لازم انجام شود. اما مشکل اساسی تا این زمان نبود زمین بوده است.
فارسانی به مشکلات زیرساختی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اشاره کرد و افزود: یکی از مشکلات ما، کمبود فضای فیزیکی و نبود ساختمان در شأن اداره کل میراث فرهنگی است. در حال حاضر معاونت صنایع دستی در فضایی جدا از ساختمان اصلی اداره و با امکانات محدود فعالیت می‌کند؛ هرچند نیروی انسانی ماهر و کافی در این حوزه وجود دارد.
وی با اشاره به حمایت از بخش خصوصی در این حوزه، از آمادگی برای واگذاری زمین به هنرمندان صنایع دستی خبر داد و اذعان کرد: راهبرد ما در بخش خصوصی کاملاً مشخص است و همین‌جا اعلام می‌کنم که 100 هکتار در حوزه گردشگری در محدوده عوارضی قم ـ تهران، آمادگی داریم 5 تا 10 هکتار زمین را به هنرمندان صنایع دستی واگذار کنیم. این آمادگی از همین امروز وجود دارد و هنرمندان می‌توانند فردا برای انجام امور اداری اقدام کنند.
مدیرکل اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان قم ضمن بیان اینکه این منطقه به کمک استاندار به‌عنوان منطقه نمونه گردشگری تعیین و قطعه‌بندی شده است، تصریح کرد: با وجود آمادگی برای واگذاری زمین، مشکل اصلی در حوزه صنایع دستی، نبود ساختار منسجم و تشکل واحد است. در واقع، ما در این حوزه نه تعاونی واحدی داریم و نه اتحادیه‌ای متشکل و منسجم تشکیل شده است.
فارسانی ادامه داد: خواستن فقط 1 درصد کار است، 99 درصد بقیه پیگیری می‌طلبد. در همین‌جا از طرف همکاران قبلی و فعلی خودم عذرخواهی می‌کنم، چراکه واقعاً در این زمینه کوتاهی شده است. قبل از اینکه در قم مشغول به کار شوم، مدیرکل آموزش، ترویج و حمایت از تولید صنایع دستی وزارت میراث فرهنگی بودم.
وی عنوان کرد: اصفهان با رتبه نخست صنایع دستی، این مسیر را با مدل مشارکتی طی کرد. در آنجا زمین به‌صورت مشارکتی واگذار شد؛ 100 هنرمند با شهرداری همکاری کردند، 50 درصد سرمایه از هنرمندان و 50 درصد از شهرداری تأمین شد و حاصل، احداث بازار تاریخی سنگ‌سیاه بود.
مدیرکل اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان ق‌ضمن دعوت از هنرمندان صنایع دستی قم برای تشکیل تعاونی اظهار داشت: از هنرمندان عزیز دعوت می‌کنم تا با تشکیل یک مجموعه 100 نفره به‌صورت مشارکتی وارد عمل شوند. شهردار قم نیز قول داده‌اند که در احداث بازارچه صنایع دستی همکاری کنند. انتظار واگذاری رایگان و مجانی زمین اشتباه است؛ این مسیر باید بر پایه مشارکت و هم‌افزایی پیش برود.
فارسانی با اشاره به ظرفیت‌های متنوع قم در حوزه صنایع دستی افزود: در استان قم، راسته‌بازارها و کارگاه‌های متعدد صنایع دستی وجود دارد که هر کدام به‌تنهایی یک ظرفیت گردشگری محسوب می‌شوند. کارگاه‌گردی و بازدید از این مراکز می‌تواند به رونق اقتصادی شهر کمک کند. همین تیمچه‌ای که فرش قم را عرضه می‌کند، نمونه‌ای از بهره‌گیری از هنر و معماری ایرانی ـ اسلامی است و کار بزرگی انجام شده، اما کافی نیست. نیاز به احداث بازارچه در ورودی و خروجی شهر کاملا احساس می‌شود.
وی در خصوص اینکه نیازمند یک برنامه مشخص و جامع هستیم و چه برنامه‌ای داریم، تأکید کرد: برنامه‌های 1 ساله و 5 ساله‌ای که تدوین، مصوب و توسط ریاست جمهور ابلاغ شده است، نه تنها برای استان قم، بلکه برای تمام 31 استان کشور لازم‌الاجراست.
مدیرکل اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان قم با ابراز خرسندی از هماهنگی بدنه مدیریتی استان گفت: استان قم اولین استانی است که در آن شاهد یکپارچگی و همدلی کامل بین تمامی ارکان شامل استاندار، شهردار، شورای اسلامی شهر و نمایندگان هستیم.
فارسانی به راهکارهای فروش محصولات صنایع دستی اشاره و عنوان کرد: 2 راه اصلی برای فروش صنایع دستی وجود دارد: اول، ایجاد بازارچه‌های موقت و دوم، راه‌اندازی بازارچه‌های دائم. گاهی اوقات اختیار ایجاد بازارچه‌های موقت نه در دست شهرداری است و نه در دست ما، بلکه با نهادهای دیگری مانند تولیت آستان‌های مقدس است. به تازگی و در دیدار با حاج آقای اجاق‌نژاد، موفق به دریافت مجوز ایجاد بازارچه در یکی از مساجد جمکران شده‌ایم.
وی با تأکید بر لزوم ایجاد بازارچه‌های موقت در مکان‌های پرتردد، اعلام آمادگی کرد: ما در تمامی رویدادها و اماکنی که پتانسیل جذب مخاطب را دارند، باید نسبت به ایجاد بازارچه‌های موقت اقدام کنیم. آنچه صنایع دستی را زنده نگه می‌دارد، تنها وجود بازارچه‌های ثابت نیست، بلکه گاهی باید به سمت مشتری رفت. ما اعلام آمادگی می‌کنیم که مسئولیت تأمین تمام زیرساخت‌ها و ساخت بازارچه‌های موقت را در هر مکانی که شهرداری و تولیت‌های محترم اجازه دهند، بر عهده بگیریم. در حال حاضر در حال بررسی محورهای مناسب هستیم و ظرف چند روز آینده آن‌ها را مشخص خواهیم کرد، مشروط بر اینکه مجوزهای لازم صادر شود.
مدیرکل اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان قم، با اشاره به مشکلات موجود در زمینه برندسازی و بسته‌بندی، از یکی از هنرمندان استان تقدیر کرد و گفت: مشکل اصلی، نبود بازارهای ثابت و دائم نیست، بلکه در حوزه برند و بسته‌بندی با چالش‌های جدی مواجه هستیم. معاون شهرسازی و معماری شهرداری قم در فستیوال بین‌المللی سنگ‌های دست‌ساز در ازبکستان رتبه دوم را کسب نموده‌اند. این موفقیت نشان می‌دهد که هر هنرمندی که کار خود را به خوبی بلد باشد، قطعاً مسیر خود را پیدا خواهد کرد و در سطح جهانی درخشش خواهد داشت.
فارسانی از برنامه‌ریزی برای برگزاری کلاس‌های آموزشی در هفته آینده با تدریس اساتید برجسته ازجمله؛ خانم دکتر خردپیشه و آقای رحمانی خبر داد.
وی در پایان در پاسخ به این پرسش که با وجود داشتن هنرمندان شاخص در سطح ملی و بین‌المللی، چه اقداماتی برای معرفی این گنجینه‌ها به مردم استان و گردشگران انجام شده است گفت: استان قم پیشینه 7 هزار ساله و دارا بودن میراث هنری غنی، از هنرهای وابسته به معماری اسلامی تا هنرهای دستی، خواستار شناسایی و به رسمیت شناختن هرچه بیشتر این ظرفیت‌های بی‌نظیر شد.
انتهای پیام/