تدوین طرح جامع شهری قم گره‌گشای سرنوشت مونوریل
سید محمدحسین دهناد در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در قم، به تشریح علل بلاتکلیفی پروژه مونوریل، اظهار کرد: بر اساس برآوردهای جدید، ارزش سازه‌ها و هزینه‌های انجام شده تاکنون بیش از 4 هزار میلیارد تومان است، در چنین شرایطی نمی‌توان پروژه را به حال خود رها کرد، زیرا تبعات اجتماعی و حقوقی متعددی در پی خواهد داشت.
وی درباره مهم‌ترین چالش موجود در مسیر تعیین‌تکلیف پروژه، گفت: به نظر می‌رسد مسئله اصلی، موضوع تقاضای سفر در مسیر فعلی مونوریل است. قبل از آنکه درباره نوع سیستم حمل‌ونقل تصمیم بگیریم، باید مشخص شود که در این کریدور، میزان تقاضای سفر تا چه اندازه است و آیا جمعیت ساکن در مجاورت مسیر، استفاده‌کننده واقعی این سیستم خواهند بود یا خیر.
رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر قم تأکید کرد: تقاضای سفر شاخص اصلی در انتخاب شیوه حمل‌ونقل است و در صورت نبود این تقاضا، هیچ توجیه کاربری، فنی و اقتصادی برای ادامه پروژه وجود ندارد. بنابراین، سیاست‌های شهری و برنامه‌های راهبردی حمل‌ونقل باید بر مبنای واقعیت‌های ترافیکی و نیاز مردم بازنگری شود.
دهناد با اشاره به بررسی‌های کارشناسی جدید درباره وضعیت پروژه مونوریل عنوان کرد: یکی از اصلی‌ترین چالش‌های این طرح، نبود تقاضای سفر کافی در محدوده مسیر است. جمعیت ساکن در کاربری‌های مسکونی و جمعیت شاغل در فضاهای کاری و اشتغال اطراف این کریدور، عامل اصلی تعیین‌کننده در میزان جابه‌جایی مسافر هستند؛ در حالی‌که در این محدوده، تراکم جمعیتی و شغلی پایین است. در مهندسی ترافیک، میان کاربری‌هایی که «جاذب سفر» هستند و کاربری‌هایی که «مولد سفر» به شمار می‌روند، تفاوت قائل می‌شوند. نبود تعادل میان این دو نوع کاربری در محدوده مسیر مونوریل باعث شده است این پروژه از ابتدا با ضعف در تقاضای سفر مواجه باشد، فارغ از نوع سیستم حمل‌ونقل انتخاب‌شده در زمان خود.
وی با اشاره به مرور سوابق تصمیم‌گیری در خصوص این پروژه گفت: بارها در جلسات مختلف، سوابق و دلایل تصمیمات گذشته بررسی شده است. نکته جالب اینجاست که برخی از افرادی که در گذشته در روند تصمیم‌گیری نقش مستقیم داشتند، امروز در جایگاه منتقد قرار گرفته‌اند و خواستار تعیین‌تکلیف پروژه هستند. در حال حاضر، همزمان با تدوین طرح جامع شهری قم، یکی از موضوعات مهم، ارتباط حمل‌ونقل ریلی با ساختار شهرسازی است. در این طرح، لازم است جایگاه دقیق سیستم‌های ریلی، از جمله مونوریل، مترو و سایر مدهای حمل‌ونقل، به‌صورت شفاف تعیین شود.
رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر قم با بیان اینکه باید تصمیم‌گیری در این زمینه با بهره‌گیری از دیدگاه‌های چندجانبه انجام شود، اظهار داشت: در 4 سال گذشته تلاش شد تا بررسی این موضوع بین مجموعه‌ای از کارشناسان با ذهن باز و دارای نگاه جامع انجام شود؛ افرادی که هم در حوزه فنی و شهری و هم در حوزه‌های اجتماعی مرتبط با پروژه تخصص دارند تا بتوانند به جمع‌بندی قابل اجرا برای گره‌گشایی این مسئله برسند.
دهناد یکی دیگر از پیشنهادات را استفاده از ظرفیت پارک‌سوارهای شهری دانست و ادامه داد: بر اساس این بررسی‌ها، چند پیشنهاد کارشناسی مطرح شد؛ از جمله اینکه می‌توان در طرح‌های شهرسازی مجاور مسیر، کاربری‌هایی تعریف کرد که به افزایش تقاضای سفر کمک کند و در نتیجه، بخشی از ظرفیت پروژه فعال شود. ما در محدوده 4.7 کیلومتر بلوار شهید سلیمانی یک پارک‌سوار شمالی داریم که می‌توان از ظرفیت آن برای جذب تقاضای سفر استفاده کرد.
ویبیان کرد: محدوده فاز اول اجرای پروژه که حدود 4.7 کیلومتر طول دارد، کم‌چالش‌ترین بخش مسیر است و می‌توان با اتصال آن به ایستگاه متروی میدان مطهری، از ظرفیت تبادل بین مترو و مونوریل بهره‌برداری کرد. بر اساس طراحی‌های انجام‌شده، در ایستگاه مطهری پیش‌بینی شده است که مسافران بتوانند میان این دو سامانه تبادل انجام دهند که این امر به کاهش استفاده از خودروهای شخصی در محدوده مرکزی شهر کمک خواهد کرد.
رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر قم یادآور شد: در دولت شهید آیت‌الله رئیسی، موضوع پروژه مونوریل قم به‌صورت جدی مورد توجه قرار گرفت، اما هزینه‌های آن فراتر از توان مالی شهرداری بود. در حال حاضر، پروژه‌های ریلی خط «A» و خط «B» مترو قم نیز با استفاده از اوراق مشارکت و با تعهد بازپرداخت 50 درصدی دولت در حال اجراست، و امکان تحمیل هزینه‌های جدید بر شهرداری وجود ندارد.
دهناد با اشاره به ادامه بررسی‌ها برای تعیین‌تکلیف پروژه مونوریل گفت: در دولت سیزدهم نیز پیشنهادهایی برای تأمین بخشی از هزینه‌های پروژه از منابع دولتی مطرح شد. بر اساس این پیشنهاد، قرار بود دولت با واگذاری بخشی از اراضی دولتی به‌عنوان پشتوانه مالی، در تأمین هزینه‌های قطعه اول پروژه مشارکت کند.
وی تأکید کرد: برای تعیین‌تکلیف پروژه مونوریل، لازم است تصمیم نهایی بر اساس واقعیت‌های مالی، ترافیکی و اجتماعی شهر قم اتخاذ شود. اگر بتوانیم با تعریف کاربری‌های جدید و تقویت مبادی تقاضای سفر، توجیه فنی و اقتصادی لازم را برای بخشی از مسیر فراهم کنیم، می‌توان از ظرفیت موجود سازه‌ها استفاده کرد و از تبدیل‌شدن آن به سرمایه‌ای بلااستفاده جلوگیری نمود.
رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر قم ادامه داد: رویکرد اصلی این مشاوران، مقایسه میان سیستم‌های مختلف حمل‌ونقل بوده است تا مشخص شود کدام شیوه، برای شهر قم به‌صرفه‌تر و کارآمدتر است. اکنون بهترین فرصت برای جمع‌بندی نهایی، همزمان با تدوین طرح جامع شهری قم فراهم شده است؛ طرحی که هم جنبه‌های شهرسازی را بررسی می‌کند و هم امکان تعریف کریدورهای حمل‌ونقلی جدید را دارد.
دهناد تشریح کرد: مشاوران طرح جامع شهری قم در حال حاضر مرحله بررسی شبکه حمل‌ونقل شهر را پیش می‌برند و اطلاعات طرح جامع حمل‌ونقل قم نیز در اختیار آنان قرار گرفته تا تصمیم‌گیری نهایی بر اساس داده‌های دقیق انجام شود. نخستین مسئله در این میان، موضوع «تقاضای سفر» است؛ باید ببینیم آیا اصلاً در این مسیر نیاز واقعی به حمل‌ونقل انبوه‌بر وجود دارد یا خیر. خروجی طرح جامع شهری و طرح جامع حمل‌ونقل باید مبنای تصمیم نهایی قرار گیرد تا مسیرهای ریلی آینده بر اساس مطالعات دقیق شکل بگیرد.
انتهای پیام/