مسکو و کی‌یف با آتش‌بس فاصله دارند/ ترامپ شکاف فرآتلانتیک را تشدید کرد
خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل – آذر مهدوان: در حالی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، ادعا می‌کند با پایان جنگ روسیه و اوکراین نهمین صلح را برای جهانیان به ارمغان می‌آورد، بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که دو کشور هنوز با آتش‌بس فاصله زیادی دارند. در سال‌های اخیر، جنگ اوکراین و روسیه به عنوان یکی از چالش‌های عمده سیاست جهانی در کانون توجه قرار گرفته است.
ترامپ در تلاش است تا این درگیری را به پایان برساند، اما هنوز به اهداف خود نرسیده است. اخیراً، پس از مذاکرات فشرده با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، او تصمیم گرفته است که موشک‌های تاماهاوک، که می‌توانند قدرت دفاعی اوکراین را به طرز قابل توجهی افزایش دهند، در اختیار این کشور قرار ندهد. این تغییر رویکرد نشان می‌دهد که ترامپ نه تنها به دنبال تقویت هژمونی خود در صحنه بین‌المللی است، بلکه همچنین در روابط خود با روسیه و اوکراین تلاش می‌کند تا خواسته‌های خود را برآورده کند.
خبرنگار مهر، در این رابطه گفتگویی را با «مروه سونا» استاد دانشگاه روابط بین‌الملل دانشگاه قیریق قلعه ترکیه انجام داده است که مشروح آن در ادامه می‌آید:
ترامپ در تلاش است تا به جنگ اوکراین و روسیه پایان دهد، اما کی‌یف در این خصوص خیلی خوش‌بین نیست. آیا روسیه و اوکراین با آتش بس فاصله دارند؟
تلاش‌های ترامپ برای پایان دادن به جنگ روسیه و اوکراین را نمی‌توان صرفاً به عنوان یک رویکرد «صلح‌محور» تفسیر کرد؛ بلکه این تلاش‌ها باید به عنوان ابتکاری مبتنی بر اصول عمیق‌تر و استراتژیک مورد بررسی قرار گیرد.
از زمان بازگشت به ریاست جمهوری، ترامپ تلاش کرده است تا تصویری از خود به عنوان رهبری که صلح را برای نظام بین‌المللی به ارمغان می‌آورد، ارائه دهد. او به هر قیمتی می‌خواهد به این هدف دست یابد. به یاد داریم که او چگونه در دفتر بیضی شکل از زلنسکی پذیرایی کرد، که این صحنه هنوز در یادها مانده است.
این تصویر نشان می‌دهد که ترامپ نه تنها این روند را به عنوان یک تلاش دیپلماتیک صلح در نظر می‌گیرد، بلکه آن را به عنوان ویترینی برای تقویت هژمونی رهبری خود نیز می‌بیند. بنابراین، هویت او را نمی‌توان صرفاً به عنوان یک سفیر صلح تفسیر کرد. رویکرد ترامپ همچنین با هنجارهای مربوط به تمامیت ارضی کشورها، که از اصول اساسی نظام سازمان ملل متحد هستند، همسو است.
به عبارتی دیگر، ترامپ در رابطه‌اش با پوتین، به دنبال یک اقدام متعادل‌کننده واقع‌بینانه و مبتنی بر منافع است و سعی می کند شرایطی را که روسیه در میز مذاکره خواهان آن است، در اولویت قرار دهد. به این ترتیب، تلاش‌های ترامپ برای پایان دادن به جنگ روسیه و اوکراین باید نه تنها به عنوان یک گفتمان صلح، بلکه به عنوان پروژه‌ای برای تغییر جایگاه رهبری خود در مرکز نظام بین‌الملل تفسیر شود.
در این شرایط، به نظر نمی‌رسد آتش‌بس به سادگی محقق شود. خواسته‌های روسیه شامل به رسمیت شناختن بین‌المللی بخش‌هایی از خاک اوکراین است که هم‌اکنون تحت کنترل روسیه قرار دارد، همچنین عدم عضویت اوکراین در ناتو و سایر ساختارهای نظامی را نیز دربرمی‌گیرد.
این شروط، چارچوب غیرقابل قبولی برای اوکراین به وجود می‌آورد. در واقع، در گذشته تلاش‌های مختصری برای آتش‌بس صورت گرفته است، اما هیچ نتیجه پایداری حاصل نشده است. علاوه بر این، صرفاً امضای یک توافق‌نامه برای اجرای آتش‌بس کافی نیست. نظارت میدانی توسط طرفین، ایجاد یک مکانیسم نظارتی مؤثر و اجرای فوری این مکانیسم‌ها در صورت نقض آتش‌بس ضروری است. در غیر این صورت، آتش‌بس بیشتر از یک توافق روی کاغذ نخواهد بود.
زلنسکی در سفر خود در ۱۷ اکتبر، برخلاف انتظارات، از ترامپ درخواست موشک‌های تاماهاوک کرد. با این حال، ترامپ پاسخ مثبتی نداد. همانطور که می‌دانید، مسکو قبلاً در این مورد به واشنگتن هشدار داده بود. آیا فکر می‌کنید ترامپ با اعمال محدودیت‌هایی سعی دارد زلنسکی را مجبور به امضای توافق کند؟
رابطه زلنسکی با ایالات متحده در دوران ترامپ وارد مرحله جدیدی شد. در حالی که در دوران بایدن حمایت تقریباً بی‌قید و شرطی از اوکراین وجود داشت، این روند در دوران ترامپ به کلی تغییر کرد.
می‌توان گفت که کاهش حمایت از اوکراین، از جمله اظهارات ترامپ درباره زلنسکی، منجر به شکاف استراتژیک و تضعیف موقعیت اروپا شده است. با این حال، ترامپ نتوانست گام‌هایی را که از پوتین انتظار داشت، ببیند و این نشان داد که دستیابی به نتیجه دلخواهش در درگیری اوکراین و روسیه چقدر دشوار است. در واقع، او به جای حمایت نظامی آشکار از زلنسکی، به دیپلماسی فشار و محدودیت روی آورده است.
این رویکرد، اوکراین را به بازیگری با فضای مانور محدود در میدان تبدیل کرده است، در حالی که ترامپ تلاش می‌کند با هدف «صلح‌طلب» بودن پیشرفت کند. به عبارت دیگر، اگرچه ممکن است ترامپ رهبری باشد که سعی کرده زلنسکی را به میز مذاکره بکشاند و او را مجبور به امضای توافق کند، اما هنوز هیچ اصطکاکی در روابط با اوکراین ایجاد نکرده است.
با این حال، ترامپ متوجه شد که این روند شامل مشکلات عمیقی است که نمی‌توان آنها را در عرض ۲۴ ساعت حل کرد. به‌طور قطع می‌توان گفت که او در مورد مسئله موشک‌های تاماهاوک با احتیاط عمل خواهد کرد، زیرا این حوزه‌ای است که خطر رویارویی مستقیم با روسیه را به همراه دارد.
علاوه بر این، باید پرسید برای ترامپ، که سیاستی متمرکز بر پول و قدرت را دنبال می‌کند، چقدر منطقی یا «ترامپ‌گونه» خواهد بود که موشک‌های تاماهاوک، هر کدام به ارزش تقریبی ۲ میلیون دلار، را بدون هیچ‌گونه غرامتی به اوکراین بدهد؟
اتحادیه اروپا تلاش‌های ترامپ برای آتش‌بس در اوکراین را چگونه ارزیابی می‌کند؟ همانطور که می‌دانید، اروپا طرف اوکراین را گرفته است، اما ترامپ در مورد مسئله آتش‌بس مستقل عمل می‌کند.
در دوران ترامپ، شاهد شکافی جدی در روابط فراآتلانتیک بوده‌ایم. در حالی که او رویکردی متمرکز بر پول و قدرت را دنبال کرده است، سلسله‌مراتبی بین رهبران ایجاد کرده و به نوعی آنها را در ذهن خود رتبه‌بندی کرده است. در این سلسله‌مراتب، رهبران اروپایی حتی پایین‌تر از روسیه دیده می‌شوند.
اتحادیه اروپا از آغاز جنگ در کنار اوکراین بوده و حمایت اقتصادی و نظامی قابل توجهی از کی‌یف ارائه داده است. بنابراین، مدیریت یکجانبه ترامپ در این فرآیند، که اروپا را نادیده می‌گیرد، توسط بروکسل به عنوان یک «گسست استراتژیک» تلقی می‌شود.
ترامپ در تلاش است تا این فرآیند را به یک نمایش قدرت با محوریت آمریکا تبدیل کند و اروپا را به یک بازیگر منفعل در میز مذاکره سوق دهد. علاوه بر این، او در حال برداشتن گام‌هایی است تا اطمینان حاصل کند که اروپا همچنان «پرداخت‌کننده» باقی بماند. در واقع، می‌توان گفت که ترامپ تحت چشم‌اندازی عمل می‌کند که در آن برنده نهایی خودش خواهد بود.