بررسی علمی یک باور عمومی آیا نوشیدن آب در صبح ناشتا بدن را سم‌زدایی می‌کند؟
به گزارش بخش استانها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از خرم‌آباد، بسیاری از توصیه‌های به ظاهر ساده در حوزه سلامت، در گذر زمان به باورهای عمومی تبدیل شده‌اند؛ یکی از آن‌ها نوشیدن آب به‌محض بیدار شدن از خواب است. بسیاری بر این باورند که نوشیدن یک لیوان آب ناشتا می‌تواند بدن را از سموم پاک کند و موجب شادابی و انرژی بیشتر در طول روز شود. اما آیا واقعاً آب چنین قدرتی دارد؟ در دنیایی که مفاهیم «سم‌زدایی» و «دتوکس» در تبلیغات سلامت به‌وفور شنیده می‌شوند، بررسی علمی این ادعاها بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد.
این یادداشت با نگاهی علمی و مبتنی بر شواهد، به بررسی درستی یا نادرستی این باور رایج می‌پردازد. نویسنده با توضیح نقش واقعی آب در عملکرد بدن، نشان می‌دهد که اگرچه آب برای سلامت عمومی و فعالیت طبیعی اندام‌هایی مانند کبد و کلیه ضروری است، اما نسبت دادن نقش «سم‌زدا» به نوشیدن آب صبحگاهی پایه علمی ندارد. این مطلب به قلم دکتر علی بیگی‌زاده، متخصص بیماری‌های داخلی نوشته شده است.
بررسی علمی نتایج نوشیدن آب در صبح ناشتا
بسیاری از افراد روز خود را با این باور آغاز می‌کنند که نوشیدن یک لیوان آب، به‌ویژه صبح ناشتا، به بدن در دفع سموم کمک می‌کند. این توصیه تا حدودی از این واقعیت ریشه می‌گیرد که ما هر صبح با بدنی نسبتاً کم‌آب از خواب بیدار می‌شویم. با این حال، باید میان نقش حیاتی آب در بدن و ادعای «سم‌زدایی» تمایز قائل شد.
آب، عنصری ضروری برای تمامی عملکردهای فیزیولوژیک بدن است؛ از تنظیم دمای بدن و انتقال مواد مغذی گرفته تا کمک به فرآیندهای متابولیک. در مقابل، «سم‌زدایی» یا «دتوکس» یک عبارت عمومی و مبهم است که اغلب در برنامه‌ها و محصولات غیرعلمی و تجاری به کار می‌رود. بدن انسان به‌طور طبیعی دارای سیستم‌های بسیار کارآمدی برای خنثی‌سازی و دفع مواد زائد (متابولیت‌ها) است که اندام‌های اصلی آن کبد و کلیه‌ها هستند.
کبد مواد بالقوه مضر را پردازش می‌کند و کلیه‌ها این مواد زائد فیلتر شده از خون را از طریق ادرار دفع می‌کنند. در این میان، نقش آب حیاتی است، اما نه به عنوان یک «عامل سم‌زدا»، بلکه به عنوان «بستر» و وسیله‌ی نقلیه ضروری. کلیه‌ها برای انجام صحیح فرآیند فیلتراسیون و دفع مواد زائد، به هیدراتاسیون کافی (آب‌رسانی مناسب) نیاز دارند. به بیان دیگر، بدون آب کافی، عملکرد سیستم‌های طبیعی دفع بدن کاهش می‌یابد.
مرور شواهد علمی نیز این موضوع را روشن‌تر می‌کند. مطالعات مروری تایید می‌کنند که هیدراتاسیون کافی برای حفظ عملکرد شناختی، خلق‌وخو و کارایی جسمانی ضروری است و کم‌آبی، حتی در سطح خفیف، می‌تواند این عملکردها را مختل کند. همچنین، مصرف آب کافی در طولانی‌مدت ممکن است با کاهش خطر برخی بیماری‌های مزمن و بهبود متابولیسم مرتبط باشد، اما این شواهد بیشتر در سطح همبستگی هستند و کارآزمایی‌های بالینی با کیفیت بالا در این زمینه محدودند.
نکته‌ی کلیدی در این پژوهش‌ها آن است که هیچ مدرک علمی معتبری وجود ندارد که نشان دهد نوشیدن آب به‌طور ویژه در صبح ناشتا، فرآیند سم‌زدایی متفاوتی را ایجاد یا تقویت می‌کند. مرکز ملی سلامت مکمل و جایگزین آمریکا (NCCIH) نیز در گزارش‌های خود تأکید می‌کند که ادعاهای مربوط به رژیم‌های دتوکس، فاقد پشتوانه علمی بوده و بیشتر جنبه بازاریابی دارند. حتی در یک کارآزمایی بالینی بر روی بیماران مبتلا به بیماری مزمن کلیوی، افزایش مصرف آب تأثیر قابل‌توجهی بر روند بیماری نداشت، که نشان می‌دهد آب نقشی حمایتی دارد، نه درمانی یا سم‌زدایی اختصاصی.
در نتیجه، نوشیدن آب در صبح راهکاری عالی برای جبران کم‌آبی شبانه و شروع روز با بدنی هیدراته است. آب برای سلامت عمومی و عملکرد طبیعی سیستم‌های دفع مواد زائد بدن (کبد و کلیه) ضروری است. اما، اختصاص دادن ویژگی «سم‌زدایی ویژه» به نوشیدن آب صبحگاهی، ریشه در باورهای عمومی و تبلیغات غیرعلمی دارد و مبتنی بر شواهد پژوهشی معتبر نیست. توصیه علمی، مصرف منظم و کافی آب در تمام طول روز برای حفظ سلامت عمومی است.
انتهای پیام/