خراسان جنوبی گنج پنهان معدن ایران
به گزارش بخش استانها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از بیرجند، خراسان جنوبی، استانی پهناور در شرق ایران، از دیرباز با معادن غنی و متنوعش شناخته می‌شود، اما تاکنون بخش عمده این ظرفیت‌ها به دلیل محدودیت‌های زیرساختی و کمبود سرمایه‌گذاری مغفول مانده است. این استان با دارا بودن بیش از 50 ماده معدنی، از جمله طلا، زغال‌سنگ، مس، آهن و خاک‌های صنعتی، پتانسیل تبدیل شدن به قطب معدنی کشور را دارد. فعالان اقتصادی و مسئولان استانی معتقدند بهره‌گیری از بخش خصوصی، توسعه صنایع تبدیلی و سرمایه‌گذاری هدفمند، می‌تواند خراسان جنوبی را از خام‌فروشی و محدودیت‌های اقتصادی نجات دهد و اشتغال پایدار ایجاد کند.
در این مسیر، مسئولان و فعالان بخش معدن با حضور در نمایشگاه‌های داخلی و بین‌المللی، بر معرفی ظرفیت‌های استان و جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی تأکید دارند و از حمایت‌های دولت و نهادهای محلی برای ایجاد زیرساخت‌ها سخن می‌گویند.
خراسان جنوبی، با وسعتی بیش از 150 هزار کیلومتر مربع و مرز طولانی با افغانستان، یکی از استان‌های غنی معدنی کشور است. علیرضا خامه‌زر، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی بیرجند، در گفتگو با خبرنگار تسنیم، پتانسیل‌های معدنی استان را «بی‌نظیر» توصیف کرد و گفت: خراسان جنوبی با بیش از 58 ماده معدنی شناسایی‌شده، می‌تواند در سه حوزه استراتژیک شامل طلا، زغال‌سنگ و سنگ‌های صنعتی به یک قطب ملی تبدیل شود.
وی با بیان اینکه استان در حال حاضر 17 محدوده معدنی فعال دارد و چهار محدوده دیگر نیز تا سال آینده به بهره‌برداری می‌رسند، ادامه داد: با توسعه صنایع فرآوری، ارزش افزوده معادن افزایش یافته و فرصت‌های شغلی جدید برای جوانان استان ایجاد خواهد شد.
خامه‌زر با اشاره به نقش بخش خصوصی افزود: راه برون‌رفت از مشکلات اقتصادی استان و کشور، بازگرداندن اقتصاد معدن به بخش خصوصی واقعی است. سرمایه‌گذاران بخش خصوصی تخصص و توان اقتصادی دارند و باید در تصمیم‌گیری‌های کلان معدنی مشارکت فعال داشته باشند.
حقوق دولتی و منابع مالی
وی درباره استفاده از حقوق دولتی معادن گفت: براساس قانون، 15 درصد حقوق دولتی باید برای توسعه استان و 85 درصد برای توسعه حوزه معدن هزینه شود، اما در بسیاری از موارد این منابع به جای اصلی خود منتقل نمی‌شود. اگر این منابع به‌درستی مدیریت شود، می‌توان پروژه‌های زیرساختی و توسعه‌ای استان را تقویت کرد.
خراسان جنوبی علاوه بر ذخایر طلا و زغال‌سنگ، در زمینه خاک‌های صنعتی، بنتونیت، سنگ‌های ساختمانی و عناصر معدنی نادر نیز غنی است. احمد پروین، رئیس کمیسیون معدن اتاق بازرگانی بیرجند، در این‌باره گفت: با بیش از 9 درصد ذخایر معدنی کشور، استان می‌تواند پیشتاز اجرای سیاست جایگزینی معدن به جای نفت باشد. این موضوع نه تنها از خام‌فروشی جلوگیری می‌کند بلکه زمینه توسعه صنایع فرآوری و ایجاد ارزش افزوده را فراهم می‌سازد.
وی افزود: شناخت محدود سرمایه‌گذاران نسبت به قابلیت‌های استان و زیرساخت‌های محدود همچون انرژی، آب و حمل‌ونقل، از موانع توسعه سرمایه‌گذاری است.
همکاری‌های بین‌المللی
خامه‌زر با اشاره به موقعیت استراتژیک استان در مرز با افغانستان اظهار داشت: مرز 331 کیلومتری استان با افغانستان، فرصت‌های خوبی برای صادرات خدمات فنی و دانش معدنی فراهم کرده است. از اکتشاف تا فرآوری مواد معدنی مانند سنگ آهن، سرب، روی و زغال‌سنگ می‌توان همکاری‌های مشترک بین‌المللی ایجاد کرد.
نوروزی، عضو کمیسیون معدن اتاق بیرجند، تصریح کرد: استفاده از فناوری‌های نوین، از جمله هوش مصنوعی و داده‌کاوی، می‌تواند عملیات اکتشاف و بهره‌برداری را بهینه کند. دانشگاه‌های بیرجند و صنعتی نیز می‌توانند شرکت‌های دانش‌بنیان را برای توسعه معدن و صنایع معدنی همراهی کنند.
مزیت رقابتی و فرصت‌های سرمایه‌گذاری
علیرضا عابدی، نائب رئیس کمیسیون معدن، تاکید کرد: خراسان جنوبی بیش از 85 درصد ذخایر زغال‌سنگ کشور، بیش از 90 درصد خاک‌های صنعتی و عناصر نادر خاکی را در اختیار دارد. سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی می‌توانند با حضور هدفمند در استان، ارزش این منابع را بالفعل کنند.
با وجود این ظرفیت‌ها، کمبود زیرساخت‌ها، مشکلات تامین آب و انرژی، محدودیت حمل‌ونقل و عدم هماهنگی برخی ارگان‌های دولتی، مهم‌ترین موانع پیش روی توسعه معدنی استان است. فعالان بخش خصوصی بارها خواستار تدوین برنامه راهبردی شفاف و کاهش دخالت‌های غیرضروری دولت شده‌اند.
جمع‌بندی
با مدیریت صحیح منابع، بهره‌گیری از بخش خصوصی، توسعه صنایع تبدیلی و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین، خراسان جنوبی می‌تواند به یکی از قطب‌های معدنی و صنعتی کشور تبدیل شود. این مسیر نه تنها برای استان بلکه برای اقتصاد ملی نیز می‌تواند راهبردی و سودآور باشد.
پایان پیام/258