همدان؛ پایتخت مجموعه‌داران ایران و ظرفیتهای گردشگری هنری
منوچهر لطفی رئیس انجمن مجموعه‌داران ایران در گفت‌و‌گو با خبرنگار تسنیم در همدان با اشاره به ظرفیتهای فرهنگی و هنری استان همدان اظهار کرد: در واقع کلکسیونرها و مجموعه‌داران ایران، قشری هستند که نقش مهمی در حفظ میراث فرهنگی کشور ایفا می‌کنند. در ارتباط با تخصص و فعالیت بنده، موضوع کثرت مجموعه‌داران در شهر همدان بسیار حائز اهمیت است. با توجه به جمعیت همدان، این شهر بیشترین تعداد مجموعه‌داران را در سطح کشور داراست و این امر نشان‌دهنده علاقه‌مندی عمیق مردم این شهر به آثار فرهنگی و هنری است.
وی افزود: مردم عزیز همدان به آثار فرهنگی، تاریخی و هنری اهمیت ویژه‌ای می‌دهند. اغلب آنان ارزش این آثار را می‌شناسند و در زمینه‌هایی همچون اسناد، عکس، سکه، اسکناس‌های تاریخی و اشیای مردم‌شناسی فعالیت دارند. این مسئله نشان می‌دهد که مردم همدان به هویت فرهنگی و تاریخی خود ارج می‌نهند و در حفظ آثار گذشتگان کوشا هستند.
رئیس انجمن مجموعه‌داران ایران با اشاره به برخی از چهره‌های شاخص این حوزه در همدان تصریح کرد: در این شهر مجموعه‌داران برجسته‌ای فعالیت دارند که از جمله آن‌ها می‌توان به آقای علیرضا سهرابی اشاره کرد که از مجموعه‌داران بزرگ ایران به شمار می‌رود و محل سکونتش در همدان است. بسیاری از مجموعه‌داران دیگر نیز از ایشان الگو گرفته و به گردآوری آثار فرهنگی و هنری پرداخته‌اند.
لطفی با بیان اینکه مجموعه‌داران می‌توانند نقشی مؤثر در توسعه گردشگری ایفا کنند، اظهار کرد: یکی از ظرفیتهای مهم گردشگری در شهر همدان، گردشگری هنری است. بخشی از این نوع گردشگری به واسطه حضور مجموعه‌داران در سطح شهر شکل می‌گیرد. در واقع، خودِ مجموعه‌دار می‌تواند به عنوان یک شخصیت فرهنگی، جاذبه‌ای برای گردشگران باشد و مجموعه‌های او نیز با نمایش آثار ارزشمند، برای گردشگران داخلی و خارجی بسیار جذاب خواهند بود.
وی ادامه داد: در حال حاضر، علاقمندان بسیاری از خارج از کشور تمایل دارند آثار فرهنگی و هنری ایران را از نزدیک ببینند، اما متأسفانه بستر مناسبی برای این امر فراهم نشده است. ضروری است که ابتدا مجموعه‌داران شناسایی و سپس توسط نهادهایی مانند وزارت میراث فرهنگی، وزارت ارشاد و به‌ویژه شهرداری همدان ساماندهی و آموزش داده شوند. همچنین این سازمان‌ها باید زمینه ایجاد موزه‌های خصوصی را با حمایت‌های لازم فراهم آورند.
لطفی مطرح کرد: شهرداری‌ها می‌توانند ساختمان‌های بلااستفاده را در اختیار مجموعه‌داران قرار دهند یا زمین‌هایی با کاربری فرهنگی را با قیمت مناسب به آن‌ها واگذار کنند تا بتوانند موزه‌های شخصی و تخصصی احداث کنند. بهتر است این حرکت از مکان‌های کوچک آغاز شود، مثلاً با استفاده از خانه‌های قدیمی یا زمین‌های کوچک که در توان مجموعه‌داران باشد. در صورت تحقق این امر، بسیاری از آثار ارزشمند که اکنون در منازل مردم همدان نگهداری می‌شود، در معرض دید عموم قرار خواهد گرفت و موجب جذب گردشگر می‌شود.
وی افزود: این ظرفیت تنها در شهر همدان محدود نمی‌شود؛ در شهرستان‌هایی مانند ملایر نیز مجموعه‌داران فعالی وجود دارند. برای نمونه، در ملایر مجموعه‌های ورشو و آثار منبت‌کاری فراوانی داریم که قابلیت تبدیل شدن به موزه تخصصی منبت را دارند. همچنین همدان به‌عنوان استانی تاریخی، در زمینه صنایع قدیمی مانند کبریت‌سازی نیز پیشینه درخشانی دارد و بسیاری از مجموعه‌داران همدانی و حتی خارج از کشور مجموعه‌هایی از کبریت‌های تاریخی این استان را نگهداری می‌کنند.
رئیس انجمن مجموعه‌داران ایران تأکید کرد: همدان ظرفیت بالایی در رشته‌های گوناگون مجموعه‌داری دارد. از مجموعه‌های صنایع دستی و اسکناس و سکه گرفته تا سماور، فولاد، اشیای مردم‌شناسی، اسناد و عکس‌های تاریخی که در میان مجموعه‌داران این شهر بسیار دیده می‌شود. این آثار می‌توانند در توسعه گردشگری فرهنگی و هنری نقش بسزایی ایفا کنند.
لطفی با اشاره به اهمیت جهانی گردشگری فرهنگی گفت: در حال حاضر حدود 30 درصد از گردشگران جهان، گردشگران فرهنگی و هنری هستند که جمعیتی حدود 400 تا 500 میلیون نفر را تشکیل می‌دهند. اگر بتوانیم تنها یک درصد از این گردشگران را جذب کنیم، رقم بسیار چشمگیری خواهد بود. شهر همدان از جمله مناطقی است که قابلیت ایجاد موزه‌های تخصصی متنوع و متعدد را دارد و می‌تواند سهم قابل توجهی در جذب گردشگر فرهنگی داشته باشد.
لطفی در ادامه به تجربه سایر استانها اشاره کرد و گفت: استان‌هایی مانند اصفهان، شیراز، تبریز، مشهد، یزد و کرمان در سال‌های اخیر در زمینه موزه‌های خصوصی پیشرفت داشته‌اند، اما همدان در این زمینه مغفول مانده است. باید فکری اساسی برای استفاده از ظرفیتهای موجود در این شهر کرد. بسیاری از منازل همدانی‌ها مملو از آثار ارزشمند است و پیش از آنکه دیر شود، لازم است از مجموعه‌داران در دوران جوانی حمایت و آموزش لازم به آنان ارائه شود.
وی درباره فعالیت‌های آموزشی انجمن مجموعه‌داران ایران اظهار کرد: انجمن مجموعه‌داران ایران در زمینه آموزش نقش فعالی داشته و تاکنون چندین تور مجموعه‌داری به استان همدان برگزار کرده است. از حدود 10 تا 12 سال پیش تاکنون، مجموعه‌داران حرفه‌ای از سایر شهرها به همدان آمده‌اند تا با مجموعه‌داران این استان آشنا شوند و این امر موجب هم‌افزایی میان آن‌ها شده است.
رئیس انجمن مجموعه‌داران ایران درباره موضوع عتیقه‌جات نیز گفت: بخش‌هایی از مجموعه‌داری به اشیایی مربوط می‌شود که نگهداری و خرید و فروش آن‌ها مجاز است. اما طبق قانون، اشیای باستانی متعلق به دولت هستند و افراد خصوصی مجاز به خرید و فروش یا نگهداری آن‌ها نیستند. خوشبختانه وزارت میراث فرهنگی برای مجموعه‌دارانی که چنین اشیایی در اختیار دارند، راهکاری در نظر گرفته و امکان ثبت رسمی آثار در سامانه میراث فرهنگی فراهم شده است.
وی بیان کرد: در استان همدان نیز بسیاری از مجموعه‌ها حدود 10 الی 20 مجموعه به ثبت رسیده‌اند و این مجموعه‌داران آمادگی دارند آثار خود را در معرض دید عموم قرار دهند، اما تحقق این امر نیازمند حمایت جدی شهرداری، میراث فرهنگی و سایر نهادهای مرتبط است. در صورت این حمایت‌ها، در مدت کوتاهی می‌توان شاهد راه‌اندازی ده‌ها موزه تخصصی در شهر همدان بود.
انتهای پیام/