ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی برود یا بماند؟
به گزارش بخش اقتصادی وبانگاه به نقل از ایسنا، در روزهای اخیر حسین صمصامی – عضو کمیسیون اقتصادی مجلس – اعلام کرد: در جلسه سران قوا، حذف ارز ترجیحی ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی و یکسان‌سازی نرخ ارز حوالی ۱۰۰ هزار تومان تصویب شده است. در واکنش به اعلام این خبر علیرضا گچ‌پز زاده – معاون ارزی بانک مرکزی – گفت: سیاست قیمت‌گذاری در مورد ارز ترجیحی تغییری نکرده و سیاست دولت توجه خاص و ویژه به سبد خانوار و معیشت مردم است و از هرگونه اقدام در جهت کاهش تامین کالاهای اساسی و دارو پرهیز دارد.
در این شرایط نشستی با عنوان «حکمرانی ارزی؛ چالش‌ها و راهکارهای مدیریت بازار ارز» با حضور کارشناسان این حوزه شامل سید کمال سیدعلی ـ معاون ارزی اسبق بانک مرکزی، مسعود توکلی ـ معاون سابق مرکز مبادله ارز و طلا، محمد صادق‌الحسینی ـ کارشناس اقتصادی، حسن حسن‌خانی کارشناس حوزه اقتصادی و ارزی و حسین عزیزی ـ کارشناس حوزه بانکی و ارزی در رادیو اقتصاد برگزار شد که سیاست‌هایی از قبیل تعدیل نرخ ارز، تثبیت قیمت ارز، چندنرخی شدن دلار، پرداخت ارز دولتی در دو دهه گذشته و ارز ترجیحی ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
صادق‌الحسینی: فروش دلار به یک چهارم قیمت هیچ اثری در کاهش قیمت ارز ندارد
محمد صادق‌الحسینی ـ کارشناس اقتصادی ـ در این برنامه با انتقاد از اجرای سیاست ارز ترجیحی اظهار کرد: سوال این است که کدام آدم عاقل و کدام سیستم حکمرانی که در آن مقداری فهم موضوع و دلسوزی وجود دارد ارز نفتی را در شرایط تحریم به قیمت ۲۸ و ۵۰۰ تومان یعنی به یک چهارم قیمت می‌فروشد؟ در حالی که اثری هم در کاهش نرخ ارز ندارد. اگر هم اثر داشت این کار اشتباه بود. ما می‌خواهیم بر سفره مردم اثر بگذاریم باید یارانه را به آنها نقدی بدهیم. مرغ ارزان باید به کسی اختصاص یابد که فقیرتر است.
صادق‌الحسینی: در این ۲۸ سال که سیاست ارز دولتی را دنبال کردیم تورم کالاهایی که به آن ارز ترجیحی دادیم با تورم کالاهایی که به آن ارز ترجیحی ندادیم هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارد
وی افزود: موضوع دوم ارز صادرکننده است. می‌گوییم صادرکننده به این دلیل که از یارانه برق و گاز استفاده می‌کند باید ارز خود را ۳۰ تا ۴۰ درصد ارزان‌تر بدهد. بروید قیمت انرژی را درست از صادرکننده بگیرید، چرا سیاست ارزی را نابود می‌کنید؟
در بخشی از این برنامه حسن حسن‌خانی – کارشناس حوزه اقتصادی و ارزی – که از سیاست ارز ترجیحی حمایت می‌کرد با اشاره به برنامه تثبیت نرخ ارز که توسط خاویر میلی رئیس‌جمهور آرژانتین در این کشور اجرا شد گفت: با گذشت تنها دو سال از فعالیت خاویر میلی در آرژانتین نرخ فقر به بالای ۵۰ درصد رسیده است.
سیاست تثبیت ارز در آرژانتین باعث کاهش فقر شد، نه افزایش
صادق‌الحسینی در پاسخ بیان کرد: این چیزی که راجع به افزایش نرخ فقر در آرژانتین گفتند کاملا غلط است. در لحظه ورود میلی نرخ فقر در آرژانتین ۵۲.۵ درصد بوده که در حال حاضر به ۳۸ درصد رسیده است. حرف‌های الکی زدن و دیتا دادن تهش می‌شود این وضعیت اقتصادی که با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم. راه حلشان هم این است که تیم اقتصادی هماهنگ باشد. هماهنگی که هدف نیست، روش است. الان تصور تیم اقتصادی روی یک کار غلط با هم هماهنگ شود. این بهتر است یا ناهماهنگ باشد؟ به نظر من ناهماهنگ باشد خیلی بهتر از این است که با هماهنگی کشور را به فنا بدهند.
وی با اشاره به صحبت‌های حسن‌خانی بیان کرد: من نظرات اینها را می‌دانم. می‌گویند ما باید منابع و مصارف را بگیریم تخصیص دهیم به چیز درست. ۵۰ سال هم اشتباه انجام دادیم اشکالی ندارد. الان باید به شیوه درست انجام دهیم. حالا شیوه درست چیست؟ شیوه درست این است که این آقایان کار را دستشان بگیرند. انگار چپ کار خودش را کرده الان نوبت راست است. یا اصلاح طلب فسادش را کرده الان نوبت فساد اصولگرا است. یعنی فساد باید باشد اما ما بیاییم انجام دهیم که به شکلی دیگر انجام دهیم.
این اقتصاددان درباره تجارب دیگر کشورها در تثبیت نرخ ارز گفت: در دنیا یک کشور بجز ونزوئلا، سودان و لیبی مثال بزنید که کاری که ما انجام می‌دهیم را بکند. یک آرژانتین بود که آن هم دیگر انجام نمی‌دهد. در این ۲۸ سال که سیاست ارز دولتی را دنبال کردیم تورم کالاهایی که به آن ارز ترجیحی دادیم با تورم کالاهایی که به آن ارز ترجیحی ندادیم هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارد. پس این سیاست بی‌اثر است. در دنیا هم که اجرا نمی‌شود. کلی مقاله و ادبیات هم در این حوزه وجود دارد که این کار را نکنید.
اگر روسیه هم در سیاست ارزی مثل ما عمل کند بیچاره می‌شود
صادق‌الحسینی تاکید کرد: می‌گویند ما تحریم هستیم، خوب روسیه هم تحریم است. اگر روسیه هم در سیاست ارزی مثل ما عمل کند بیچاره می‌شود. علم اقتصاد و تجربه دنیا از کره جنوبی تا روسیه، از آفریقای جنوبی تا برزیل و آرژانتین می‌گوید سیاست دستوری برای ارز را دنبال نکن. تجربه ایران را در ۵۰ سال گذشته هم داریم اما باز این حرف‌های نامربوط و غلط را تکرار می‌کنیم.
وی گفت: فرض کنید به جای وزیر اقتصاد فعلی، آقای فرشاد مومنی وزیر اقتصاد بود. در بانک مرکزی هم که آقای فرزین به هماهنگی انگاره‌های ارزی معتقد است. یا مشاورشان آقای حسن‌خانی باید چه می‌کرد؟ باید کار غلط را بدتر انجام می‌داد که بخش خصوصی همین یک ذره نفسی را هم که دارد می‌کشد، دیگر نمی‌توانست بکشد.
حسن‌خانی: سیاست‌گذاری ارزی را به مفاسد منتسب نکنیم
در ادامه حسن حسن‌خانی ـ کارشناس حوزه اقتصادی و ارزی در واکنش به صحبت‌های صادق‌الحسینی اظهار کرد: اینکه بخواهیم اتهام‌زنی کنیم و سیاست‌گذاری را به‌حق یا ناحق به برخی مفاسد منتسب کنیم به لحاظ اخلاقی غلط است. نباید بگوییم اگر شما به دنبال تثبیت نرخ ارز هستید مخالف مفاسدید و اگر در پی تعدیل نرخ ارز هستید دنبال مفاسد و منفعت خودتان هستید. این کار رسانه‌زدگی است. رسانه‌زدگی کمکی به کشور نمی‌کند.
حسن‌خانی: طبق بند «ت» ماده ۷ قانون سیاست‌های کلی اشتغال هماهنگ‌سازی و پایداری سیاست‌های پولی، مالی، ارزی و تجاری مرتبط است و اگر یک شخص سیاست ارزی را فعال می‌کند، سیاست پولی و تجاری نباید آن سیاست ارزی را خنثی کند
وی چارچوب اصلی در سیاست‌گذاری ارزی را تبیین نظریه‌های رفتار نرخ ارز پسینی دانست و گفت: تبیین رفتار نرخ ارز به صورت پسینی با تعیین قیمت ارز متفاوت است. در کشور قوانین و بندهای قانونی داریم که یکی از بندهای قانونی مهم بند «ت» ماده ۷ سیاست‌های کلی اشتغال است که در سال ۱۳۹۰ تصویب شد و به هماهنگ‌سازی و پایداری سیاست‌های پولی، مالی، ارزی و تجاری مرتبط است. طبق این قانون اگر یک شخص سیاست ارزی را فعال می‌کند، سیاست پولی و تجاری نباید آن سیاست ارزی را خنثی کند.
حسن‌خانی: واردات برای تولید در کشور اهمیت دارد
حسن‌خانی یادآور شد: در سال ۱۴۰۳ بر اساس آمار رسمی گمرک ۵۷ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی و حدود ۳۰ تا ۴۰ میلیارد دلار صاردات نفتی داشتیم که الان حدود ۱۷ میلیارد دلار ما در چین رسوب منابع است. حدود ۷۲ میلیارد دلار واردات رسمی گمرک داشتیم. ۲۰ میلیارد دلار قاچاق و ۱۰ میلیارد دلار هم خروج سرمایه داریم. واردات هم برای کشور اهمیت دارد. کشور عربستان در سال گذشته با ۳۵ میلیون جمعیت ۲۵۰ میلیارد دلار واردات داشته، ترکیه ۲۵۰ میلیارد دلار واردات داشته است. واردات مقدمه تولید است. ما نمی‌توانیم بگوییم ۷۲ میلیارد دلار واردات برای کشور کافی است اما در شرایط تحریم نباید اجازه دهیم خودرو و کالای لوکس وارد شود این اشتباه است. بنابراین جیره‌بندی ارز فرع بر موضوع ساماندهی منابع و مصارف ارزی است.
این کارشناس اقتصادی با درخواست از رسانه‌ها برای پرهیز از دوقطبی‌سازی بی‌نتیجه در کشور گفت: تقاضا می‌کنم اجازه ندهیم فضای تعقل در کشور تحت بعضی از دوقطبی‌سازی‌ها، استقلال پرسپولیسی‌ها، اتهام‌زنی، کمونیسم و لیبرالیسم، رانت‌دار و رانت‌خیز و این قبیل عبارات قرار گیرد.
وی با بیان اینکه هرکس در کشور سیاست ارزی را می‌خواهد اجرا کند باید چهار سوال را شفاف جواب دهد افزود: اول اینکه مشکل دقیقا چیست؟ اگر می‌گویید ارز ترجیحی را حذف کنیم یا ادامه دهیم مشکل دقیقا چیست؟ دوم مکانیسم حل آن مشکل با این سیاست چیست؟ سوم تبعات و آثار این سیاست چه خوب و چه بد بررسی شود. چهارم اینکه سیاستی که ما از آن پیروی می‌کنیم آیا بهینه است؟ آیا اساسا مطرح کردن کاری که در آرژانتین انجام شد عاقلانه است؟
نظام تحریم روسیه متفاوت با ایران است
حسن‌خانی خاطرنشان کرد: نظام تحریم روسیه به طور کلی متفاوت با ایران است. تعداد تحریم‌های روسیه بیشتر است اما نوع تحریم‌های آن متفاوت است. روسیه بانک مرکزی‌اش تحریم نیست. خاویر میلی در آرژانتین وقتی دو سال از مدت از فعالیتش گذشت به گواه آمار خود آرژانتینی‌ها نرخ فقر در این کشور به بالای ۵۰ درصد رسیده است. سوال این است که آیا من به قیمت بیچاره شدن ۵۰ درصد مردم می‌توانم اصلاحات انجام دهم؟ پاسخ: خیر، راه‌های بهتری هم شاید باشد.
وی بیان کرد: حذف ارز ترجیحی که کاری ندارد. دولت شهید رییسی هم انجام داد. پس چرا الان دوباره گرفتار ارز ترجیحی شده‌ایم؟ یا اصل کار اشتباه بوده یا فرآیندش غلط بوده است. فرآیند را درست کنیم همه همراهی کنیم تا کار جلو برود.
سیدعلی: ذخایر ارزی کشور باید حفظ شود
هم‌چنین سید کمال سیدعلی – معاون ارزی اسبق بانک مرکزی – خاطرنشان کرد: زمانی که در دهه ۱۳۹۰ افت شدید قیمت نفت رخ داد و بسیاری از نفتکش‌های کشورهای صادرکننده در دریا مانده بودند و کسی نفت آنها را نمی‌خرید، روسیه ۶۰ درصد آسیب ارزی دید، نروژ ۲۵ درصد، آفریقای جنوبی ۴۰ درصد، کانادا ۳۰ درصد و آذربایجان با ۵۰ درصد آسیب ارزی مواجه شدند.
وی افزود: طبیعی است وقتی درآمد ارزی شما کم می‌شود یا باید از ذخایر خرج کنی یا پول ملی را تضعیف کنی. در حالی که ذخایر ارزی، ذخایر آینده کشور است و باید حفظ شود.
سیدعلی با بیان اینکه اجازه دهیم مردم صادرات خودشان را افزایش دهند، گفت: ما ۱۰۵ سال است که دائما پیمان ارزی را وصل و سپس قطع می‌کنیم. گفتند با خروج کالا خروج سرمایه اتفاق می‌افتد. سال ۱۳۸۰ که یکسان‌سازی نرخ ارز شروع شد من دبیر کمیسیون مدیریت بازار ارز کشور بودم. در آن مقطع صادرات غیرنفتی ما ۳.۵ میلیارد دلار و صادرات نفتی ۲۲ میلیارد دلار بود.
تک نرخی شدن قیمت ارز به نفع اقتصاد است
این کارشناس حوزه ارز، تک‌نرخی شدن قیمت ارز را به نفع اقتصاد کشور دانست و گفت: تصمیم به آزادسازی قیمت ارز شاید مشکلاتی را ایجاد کند اما مسیر درستی است. در مورد حمایت از اقشار آسیب‌پذیر نیز با پرداخت یارانه می‌توانیم آنها را به استقلال مالی برسانیم. پیش‌زمینه این قضیه به رسانه‌ها مرتبط می‌شود. باید شرایط برای جامعه تشریح شود تا مردم آثار مثبت را بدانند و تصمیم صورت بگیرد.
توکلی: تخلفات ارزی در تراستی‌های نفتی رخ می‌دهد
در ادامه این نشست، مسعود توکلی – معاون سابق مرکز مبادله ارز و طلا – اظهار کرد: منابع ارزی در تراستی‌های نفتی و پتروشیمی می‌نشیند. آن‌جا بسیاری افراد تابع منافع کشور هستند، اما اگر ناخودآگاه یک نفر آن‌جا تخلفی انجام دهد به کشور آسیب می‌رسد. یک میلیون دلار ظاهرا عدد کوچکی برای اقتصاد کشور ما است، اما وقتی در حساب‌ها رسوب می‌کند تعلل ارسال و جابه‌هایی ارز باعث می‌شود ارز صادراتی کمتر از منابع ورودی ارزی کشور شود. زیرا سیستم یکپارچه‌ای در مباحث تجارت خارجی ما حاکم نیست.
توکلی: منابع ارزی در تراستی‌های نفتی و پتروشیمی می‌نشیند. آن‌جا بسیاری افراد تابع منافع کشور هستند اما اگر ناخودآگاه یک نفر آن‌جا تخلفی انجام دهد به کشور آسیب می‌رسد
توکلی بیان کرد: مافیا شبکه ذی‌نفعان تحریم است که تمام سطوح مدیریتی و بخش‌های کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد. یک پروپاگاندای رسانه‌ای ایجاد می‌کند و می‌تواند نظرات را به چیزی که به نفع خودش است معطوف کند.
رویکرد ارزی باعث کوچک ماندن اقتصاد ایران شده است
وی با اشاره به کوچک بودن اندازه اقتصاد ایران گفت: این رویکرد ارزی خودش یک عامل اساسی برای کوچک ماندن اقتصاد ایران است. اقتصاد کشور از طریق تولید بزرگ می‌شود؛ در حالی که الان شبکه تولید ما به شدت تحت فشار است و هیچ توسعه‌ای در آن اتفاق نمی‌افتد. چرا که ما آن را مجبور می‌کنیم ارز را در این شبکه‌ای که ما تعیین کرده‌ایم عرضه کند که باعث می‌شود شبکه تولید ریسک‌های بزرگی را متحمل شود. بخش‌های قابل توجهی از تولید ما اعتقاد دارند به اینکه باید پاکدست باشند، ولی سیاستی که ما ایجاد کردیم باعث شده از این زنجیره خارج شوند.
عزیزی: جهش نرخ دلار از اتفاق منابع ارزی رخ می‌دهد
حسین عزیزی ـ کارشناس حوزه بانکی و ارزی نیز در این برنامه رادیویی گفت: در بحث سیاست‌های ارزی باید به موضوع سرمایه اجتماعی توجه کنیم. تجربه نشان داده مردم در حوزه‌هایی که آگاهی‌بخشی اتفاق افتاده کاملا هماهنگ کرده‌اند. جهش‌های ارزی که اتفاق می‌افتد از همین تخصیص و اتلاف منابع ارزی است که دودش به چشم مردم می‌رود. به نظرم باید نگاه و رویکردمان را نسبت به مسائل عوض کنیم. اگر اصلاحات اقتصادی را به تعویق نیندازیم حوزه ارز این همه چالش برای ما ایجاد نخواهد کرد.
انتهای پیام