مشهد در دام وارونگی پاییزی؛ هشدار قرمز برای هوای سمی

به گزارش بخش استان‌ها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از مشهد،هر ساله پاییز که می‌شود شهروندان و زائرین مشهد الرضا(ع) به جای لذت بردن از جذابیت‌های فصل پاییز و نقاشی رنگارنگ پروردگار، باید نگران پدیده خطرناک «وارونگی دما» و تشدید آلودگی هوا باشند. در این فصل، سکون هوا، کاهش دما در لایه‌های پایین جو و افزایش فشار جوی هوا، باعث می‌شوند ذرات معلق، دی‌اکسید نیتروژن و سایر آلاینده‌ها در فضای شهر به‌دام بیفتند. روزهایی که آسمان خاکستری می‌شود و نفس‌کشیدن برای هزاران شهروند و زائر به‌ویژه کودکان، سالمندان و بیماران قلبی و تنفسی دشوار می‌شود.

هر ساله و در همین ایام مدیران مختلف شهری و استانی با ابراز نگرانی، لزوم اقدام فوری و اساسی را متذکر می‌شوند.تیتر اول خبرگزاری‌ها ، مطبوعات و صفحات فعالان فضای مجازی به این موضوع اختصاص پیدا می‌کند ولی با آغاز بارش های پاییزی و تلطیف هوا، موضوع بدست فراموشی سپرده می‌شود و عملا فراموش می‌کنیم آمار قابل توجهی از بیماری‌های تنفسی و حتی مرگ و میرها بعلت آلودگی هواست.

با وجود سال‌ها هشدار کارشناسان، هنوز سامانه‌ای جامع و پویا برای هشدار زودهنگام و پاسخ اضطراری به بحران هوای مشهد وجود ندارد؛ محدودیت‌های ترافیکی دیر اعمال می‌شود، هماهنگی بین دستگاه‌های مسئول ناکافی است و برنامه‌های کاهش مصرف سوخت فسیلی در بحران‌های هوایی اغلب صرفاً  روی کاغذ باقی می‌مانند.

با افزایش بی قاعده تردد خودروهای شخصی و نیز مصرف بالای سوخت‌های فسیلی و در برخی ایام مازوت، عملا سال به سال با افزایش حجم این آلایندگی مواجهیم.

روزهای دارای هوای پاک در مشهد سال به سال رو به کاهش است و دیدن آسمان آبی تبدیل به آرزوی شهروندان شده است. لذا برنامه ریزی و اقدام اساسی برای حل و یا کاهش اثرات این موضوع در کوتاه مدت و بلند مدت باید با اولویت در دستور کار جدی دستگاه‌های مسئول قرار گیرد.

از نگاه نگارنده این سطور با بیش از 15 سال سابقه در مدیریت شهری ، اقدامات اورژانسی برای کاهش اثرات آلودگی هوا بر مردم، به‌ویژه در روزهای بحرانی مانند وارونگی دما، به دو دسته کاهش منابع آلاینده و حفاظت از سلامت شهروندان تقسیم می‌شوند که در ادامه به مهم‌ترین گزینه‌های اقدامات اورژانسی اشاره ای اجمالی می‌شود.

کاهش ترافیک و منابع آلاینده

ممنوعیت یا محدودیت ورود خودروهای آلاینده (به‌ویژه خودروهای فاقد کاتالیزور یا با استاندارد زیر یورو 4) به مناطق مرکزی شهر،اجرای طرح زوج و فرد در روزهای هشدار قرمز آلودگی هوا، رایگان یا نیمه‌رایگان کردن حمل‌ونقل عمومی ( اتوبوس، مترو،BRT ) برای تشویق شهروندان به کاهش استفاده از خودروی شخصی، تعطیلی موقت کارگاه‌ها، صنایع و نیروگاه‌های پرآلاینده در حومه شهر.

حفاظت از سلامت عمومی

ارسال پیام هشدار زودهنگام (از طریق پیامک، شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها) به شهروندان درباره وضعیت کیفیت هوا، توصیه به ماندن در منزل ، به‌ویژه برای گروه‌های آسیب‌پذیر (کودکان، سالمندان، بیماران قلبی و تنفسی)، تعطیلی  به موقع مدارس و مراکز آموزشی در روزهای بحرانی، توزیع رایگان ماسک‌های استاندارد( N95 یا FFP2 ) در نقاط پرتردد و بیمارستان‌هاف افزایش ظرفیت بخش‌های تنفسی بیمارستان‌ها و آماده‌باش کامل مراکز درمانی.

هماهنگی دستگاه‌های متولی و مدیریت بحران

تشکیل ستاد ویژه  هوای پاک با مشارکت شهرداری، سازمان حفاظت محیط زیست، استانداری، پلیس، آموزش‌وپرورش و وزارت بهداشت و دیگر دستگاه های متولی،پایش لحظه‌ای کیفیت هوا و انتشار شفاف داده‌ها از طریق اپلیکیشن‌ها و سایت‌های رسمی، اجرای برنامه‌های فوری سبزسازی موقت (مانند فعال‌سازی آب‌پاش‌های شهری برای جانشینی ذرات معلق و یا دیگر روش های پیشنهادی کارشناسان حوزه مربوطه).

هرچند موارد بالا بارها و بارها توسط دلسوزان و دغدغه مندان بیان شده است و نتایج اقدامات انجام شده، در مقابل شرایط موجود بسیار اندک است؛ فراموش نکنیم مشهد نه‌تنها یک کلان‌شهر، بلکه نمادی از هویت فرهنگی و معنوی ایران است؛ نمی‌توان اجازه داد هوای سمی، سلامت زائران و مجاوران و جایگاه این شهر مقدس را هر پاییز به‌رهن گذارد، وقت اقدام؛ همین امروز است.

محمد ثنایی فیض آبادی؛ دکتری مدیریت دولتی و کارشناس مدیریت استراتژیک

انتهای پیام/282