زعفران خراسان جنوبی، بالاترین عیار جهانی را دارد ؛ خلاء نبود فرآوری و صادرات هدفمند

به گزارش بخش استان‌ها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از بیرجند، این روزها فصل برداشت طلای سرخ در خراسان جنوبی است؛ محصولی که نه‌تنها نماد اقتصادی و فرهنگی این استان محسوب می‌شود، بلکه یکی از مهم‌ترین منابع درآمد کشاورزان منطقه است.

زعفران، گران‌قیمت‌ترین ادویه جهان که نام آن با خراسان و شهرستان قاین گره خورده است، اکنون در بازار داخلی گاه مانند کالایی کم‌ارزش و به‌صورت فله‌ای و دست‌فروشی عرضه می‌شود.

 مشکلات زعفران از مزرعه تا بازار

اقتصاد خراسان جنوبی بر محور کشاورزی می‌چرخد و زعفران به‌عنوان یکی از مهم‌ترین محصولات مزیت‌دار استان، با چالش‌هایی در زمینه تولید، فرآوری، بسته‌بندی، برندسازی و صادرات روبه‌رو است.

هرچند خراسان جنوبی دومین تولیدکننده زعفران کشور پس از خراسان رضوی است، اما از نظر کیفیت، مقام نخست جهانی را دارد. زعفران این خطه، به‌دلیل عیار بالا و رنگ‌دهی بی‌نظیر، شهرت بین‌المللی یافته است.

 فروش فله‌ای و دلالی؛ زخم کهنه طلای سرخ

در روزهای برداشت، در بازار بیرجند و نقاط مختلف استان، بسیاری از کشاورزان گل زعفران را به‌صورت فله‌ای می‌فروشند.

محمد امیرآبادی، یکی از زعفران‌کاران بیرجند، می‌گوید: هر کیلو گل زعفران بین یک‌میلیون و 500 هزار تومان فروخته می‌شود و از هر کیلو تنها سه مثقال زعفران خشک به‌دست می‌آید. خریداران گل سود می‌برند، چون اگر هر مثقال زعفران دو میلیون تومان هم باشد باز هم برایشان صرف دارد.

وی می افزاید: به دلیل هزینه‌های کارگری و زمان محدود پاک‌کردن گل، بسیاری از کشاورزان ترجیح می‌دهند محصول خود را خام بفروشند؛ این فرصت را دلالان به‌خوبی غنیمت می‌شمارند.

 سنتی زیبا، اما اقتصادی زیان‌آور

پاک‌کردن گل زعفران در شب‌های پاییز یکی از رسوم دیرینه خانواده‌های خراسان جنوبی است، اما کارشناسان تأکید دارند که برای رسیدن به جایگاه واقعی در بازار جهانی باید از فروش فله‌ای پرهیز کرد و مسیر فرآوری و بسته‌بندی صنعتی را در پیش گرفت.

 آمار و ارقام طلای سرخ استان

محسن اسفندیاری، رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی، در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم گفت: اکنون سطح زیرکشت زعفران استان به 16 هزار و 121 هکتار رسیده و پیش‌بینی می‌شود تولید زعفران خشک در سال زراعی جاری با افزایش 20 درصدی به 42 تن برسد.

وی افزود: بیشترین سطح زیرکشت مربوط به شهرستان‌های قاینات با 5 هزار هکتار، سرایان با 3 هزار و 457 هکتار و فردوس با 3 هزار و 177 هکتار است. در مجموع، بیش از 23 هزار و 500 خانوار در استان به کشت زعفران مشغول‌اند.

به گفته وی، خراسان جنوبی رتبه نخست کیفیت زعفران کشور و رتبه دوم تولید پس از خراسان رضوی را دارد و بخش عمده تولید استان به کشورهای چین، امارات، اسپانیا و سایر کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر می‌شود.

 چالش صادرات و فرآوری صنعتی

اسفندیاری با تأکید بر لزوم سرمایه‌گذاری در فرآوری صنعتی گفت: بیش از 85 درصد زعفران ایران به‌صورت خام صادر می‌شود و تنها 15 درصد آن بسته‌بندی‌شده و با برند ایرانی به بازارهای جهانی می‌رسد. این در حالی است که کشورهای پیشرفته مانند اسپانیا و آلمان با فرآوری صنعتی، چندین برابر ارزش افزوده از زعفران ایران کسب می‌کنند.

وی خواستار ارائه تسهیلات بانکی ارزان‌قیمت و فراهم‌کردن زیرساخت‌های لازم برای جذب سرمایه‌گذاران شد و افزود: «هماهنگی بین دولت، بخش خصوصی و شرکت‌های دانش‌بنیان می‌تواند ایران را به قطب بلامنازع زعفران جهان تبدیل کند.»

 نظر شورای ملی زعفران

محسن احتشام، رئیس شورای ملی زعفران ایران، نیز در گفت‌وگو با تسنیم گفت: ایران تولیدکننده بیش از 80 درصد زعفران جهان است اما هنوز 85 درصد صادرات آن به‌صورت فله‌ای انجام می‌شود. نبود برنامه استراتژیک، ضعف در برند‌سازی و کم‌رنگ بودن حمایت‌های دولتی از بخش فرآوری، از مهم‌ترین چالش‌هاست.

وی می افزاید: اگر منابع حاصل از ارزش افزوده زعفران به جیب کشاورزان بازگردد، می‌توان شاهد جهش اقتصادی بزرگی در استان‌های زعفران‌خیز بود.

 دغدغه‌های کشاورزان

احمدی، یکی از زعفران‌کاران قاین، نیز گفت: خشکسالی و شور شدن منابع آبی، بزرگ‌ترین تهدید برای توسعه کشت زعفران است. صادرات باید بر پایه زعفران ارگانیک و بازاریابی علمی صورت گیرد تا درآمد کشاورزان افزایش یابد.

 هشدار نماینده مجلس

سلمان اسحاقی، نماینده مردم قاینات و زیرکوه در مجلس، نیز با اشاره به قول معاون رئیس‌جمهور برای رفع تعهد ارزی صادرکنندگان گفت:

قیمت زعفران باید به‌گونه‌ای تعیین شود که منافع زعفران‌کاران حفظ شود. همچنین باید از مخلوط شدن زعفران بی‌کیفیت با زعفران ممتاز خراسان جنوبی جلوگیری کنیم تا شناسنامه ملی این محصول خدشه‌دار نشود.

طلای سرخ ایران نیازمند حمایت، سرمایه‌گذاری و نگاه ملی است

زعفران خراسان جنوبی، طلای سرخ ایران، امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند حمایت، سرمایه‌گذاری و نگاه ملی است. این محصول نه‌تنها بخشی از هویت فرهنگی و اقتصادی خراسان جنوبی است، بلکه می‌تواند با فرآوری و صادرات هدفمند، به موتور توسعه پایدار منطقه و کشور تبدیل شود.

پایان پیام/254