چرا مواد خام را به شکل زباله به طبیعت بازمی‌گردانیم؟
به گزارش بخش استانها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از همدان، ابوعلی گلزاری، پژوهشگر برجسته حوزه محیط زیست و بازیافت در صنعت سرامیک، در حاشیه‌نخستین همایش ملی زنجیره ارزش سفال وسرامیک(بامحوریت لالجین شهرجهانی سفال)بااشاره به حوزه فعالیت خود گفت: هنگامی که درباره زنجیره‌های ارزش و مفاهیمی مانند جهانی شدن صحبت می‌شود، باید توجه داشت که اینها واژگان و مفاهیم بزرگی هستند که نباید به سادگی و بدون دقت لازم به کار روند و از اعتبارشان کاست. وقتی به استانداردهای جهانی می‌نگریم، برای نمونه، در هنگام ورود به شهر، از مسیر لالجین تا شهرک صنعتی، شاهد حجم انبوهی از پسماندها از جمله قالب‌های گچی ریخته‌شده در حاشیه راه بودم.
پژوهشگر برجسته حوزه محیط زیست بابیان اینکه هنگامی که درباره پایداری و توسعه پایدار سخن می‌گوییم، نمی‌توانیم انتهای چرخه محصولات و همچنین ملاحظات محیط زیستی را نادیده بگیریم.تاکیدکرد: اگرچه در دورانی اصفهان موفق شد بسیاری از صنایع را جذب کند، اما سال 1403 گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نشان داد که این شهر به عنوان یکی از شهرهای افسرده کشور انتخاب شده است. این امر حاکی از آن است که صرف گسترش صنعت و رشد اقتصادی، مسئله اصلی نیست.
گلزاری تصریح کرد: در طی سالیان اخیر، شاهد مهاجرت حدود هفت و نیم میلیون نفر از نواحی جنوبی و شرقی به مناطق شمالی و شمال غربی کشور بوده‌ایم. اکنون بسیاری به منظور خرید ویلا به شمال کشور روی آورده‌اند که این امر پیامدهای محیط زیستی خاص خود را دارد.
وی به وضعیت استان همدان اشاره کردو توضیح داد: متأسفانه وضعیت استان همدان از نظر شاخص‌های محیط زیستی در جایگاه مطلوبی قرار ندارد و یکی از بزرگترین پدیده‌های فرونشست زمین در دشت همدان رخ داده است. با این وجود، این استان از معدود استان‌هایی است که فاقد محل دفن رسمی برای پسماندهای ویژه و خطرناک می‌باشد، در حالی که اکثر استانها با این چالش مواجه هستند.
پژوهشگر برجسته حوزه محیط زیست واقعیت مسئله را در بحران‌های محیط زیستی و به‌ویژه مسائل آبی دانست و بیان کرد: اگر به تاریخ بنگریم، درمی‌یابیم که تمدن‌های بزرگی مانند بین‌النهرین و مصر باستان، نه به دلیل ضعف اقتصادی، که عمدتاً به دلیل مشکلات محیط زیستی و بی‌آبی از میان رفته‌اند. نمونه عینی این امر را در بازدید از روستاهای اطراف یزد مشاهده کردم. روستاهایی که دارای خانه، قالی، تنور، اسطبل، اینترنت و تلفن بودند، اما خالی از سکنه شده‌اند.
وی اظهار کرد: دلیل اصلی این امر، عدم دسترسی به آب بود که منجر به مهاجرت ساکنان به حاشیه شهرهایی مانند تهران و جاسپ شده است. این جوامع دارای فرهنگ، پوشش و آداب و رسوم خاص خود بودند که در طول سالیان متمادی شکل گرفته بود، اما در عرض چند سال از بین رفت. این اتفاق تنها مختص یزد نیست و در مناطقی مانند اراک و سایر نقاط نیز به شدت در حال رخ دادن است و به واقع، شاهد افول یک تمدن هستیم.
گلزاری درباره وضعیت پسماند در کشور هشدار داد و افزود : هر روز در کشور ما حدود 58 هزار تن پسماند عادی تولید می‌شود. این حجم پسماند، روزانه حدود یک و نیم میلیون لیتر شیرابه تولید می‌کند که حتی یک لیتر از آن نیز تصفیه نمی‌شود و تمامی این شیرابه‌ها به آب‌های سطحی و زیرزمینی نفوذ می‌کنند. این موضوع نشان می‌دهد که ما نمی‌دانیم با این سرزمین چه می‌کنیم. برای نمونه، تنها در شهرهای شمالی، روزانه 600 هزار لیتر شیرابه وارد دریای خزر می‌شود.
وی عنوان کرد: در گذشته، صید ماهی در نزدیکی سواحل امکان‌پذیر بود، اما اکنون حتی با استفاده از قایق‌های موتوری تا فاصله 40 کیلومتری دریا نیز نمی‌توان ماهی صید کرد. این وضعیت ناشی از میزان قابل توجه آلودگی در دریای خزر است. آمارها نشان می‌دهد سالانه حدود 20 میلیون تن پسماند عادی شهری و 40 میلیون تن پسماند صنعتی در کشور تولید می‌شود که با احتساب سایر پسماندها، این مقدار به حدود 100 میلیون تن در سال می‌رسد. با این وجود، متأسفانه هنوز در هیچ شهری از کشور، سیستم تفکیک پسماند از مبدأ به صورت کامل راه‌اندازی نشده است.
پژوهشگر برجسته حوزه محیط زیست با مقایسه وضعیت موجود با استانداردهای بین‌المللی،تصریح کرد: در سفرهای خارجی، اولین نکته‌ای که جلب توجه می‌کند، نظافت مثال‌زدنی معابر و عدم وجود زباله در کف خیابان‌ها است. این در حالی است که در کشور ما، حتی فرهنگ عدم رهاسازی زباله در معابر نیز هنوز نهادینه نشده است. به راستی چه مدت زمان دیگری باید سپری شود؟ امروزه نه در مدارس و نه در دانشگاه‌ها، آموزش لازم در این زمینه ارائه نمی‌گردد.
وی اظهار کرد: با وجود گذراندن واحدهای درسی متعدد، حتی یک واحد درسی چهار واحدی نیز به آموزش مباحث محیط زیستی اختصاص نمی‌یابد. آیا این توسعه‌ای است که برای کشورمان تصور کرده بودیم؟ شهری ساخته‌ایم که در آن امکان نفس کشیدن سالم وجود ندارد. در همین تهران، با وجود احداث اتوبان‌های دوطبقه و پروژه‌های عظیم، هر روز با هشدارهای تخلیه هوای آلوده مواجهیم. این دقیقاً پیامد توسعه‌ای است که ملاحظات محیط زیستی در آن نادیده گرفته شده است.
گلزاری در ادامه با اشاره به راهکارهای عملی،عنوان کرد: لازم است اتحادیه صنف سفال و سرامیک با همراهی شهرداری و شهرک‌های صنعتی، نسبت به ایجاد واحدهای بازیافت، حتی در مقیاس کوچک، اقدام نمایند. ایجاد چنین واحدهایی در جهان امری عجیب یا دشوار محسوب نمی‌شود. در واقع، ساده‌ترین روش‌های بازیافت در همین صنعت وجود دارد که به راحتی میتوان مواد را احیا و بازگردانی کرد.
وی بیان کرد: مشکل اصلی اینجاست که ما مواد خام را از دل زمین استخراج می‌کنیم، با صرف هنر و انرژی به کالا تبدیل می‌نماییم و در نهایت، آن را در محل دفن پسماند رها می‌سازیم. به راستی این روش، رفتار شایسته‌ای با طبیعت نیست. طبیعت به ما مواهبی می‌بخشد و ما در مقابل، بدترین رفتار ممکن را با آن داریم.
پژوهشگر برجسته حوزه محیط زیست با اشاره به نمونه‌ای موفق در ژاپن،گفت: در شهری در ژاپن، از سفال‌های شکسته‌شده تولیدی در نمای ساختمان‌ها و فضای شهری استفاده می‌شود. این کار نه تنها مشکل پسماند را حل کرده، بلکه به جاذبه‌ای توریستی برای آن شهر تبدیل شده است.
وی در پایان خطاب به مسئولان استانی گفت: میتوان با ایجاد یک شهرک بازیافت کوچک برای بستن چرخه تولید پسماند اقدام کرد. این کار امکان بازیافت تمامی پسماندهای تولیدی در مراحل مختلف فرآیندهای صنعتی را فراهم می‌کند و کار دشواری نیز نیست. خواهش نهایی بنده این است که در راه‌اندازی هر صنعت در این کشور، تنها به جنبه‌های مثبت آن ننگریم و رفتاری با طبیعت پیشه کنیم که امکان انتقال آن به نسل‌های آینده فراهم باشد.
انتهای پیام /