گوهرریز سوگوار شد؛ وداع ناگهانی پاسدار قنات جوپار
به گزارش بخش استانها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از کرمان، در دامنه‌های کوه جوپار و تنها 28 کیلومتر آن‌سوی کرمان، جایی که کویر نفس داغش را بر خاک می‌دمد، رشته‌آبی گوارا و زنده هنوز می‌جوشد؛ قنات جهانی گوهرریز، شاهکاری صدها ساله که نه‌تنها باغ‌های جوپار را حیات می‌بخشد، بلکه آغوشش به روی گردشگران نیز گشوده است.
قنات گوهرریز جوپار، یکی از خاص‌ترین نمونه‌های سیستم هیدرولیک اجتماعی و سازگاری انسان با اقلیم خشک ایران است؛ رشته‌ای که با گذشت هزاران سال همچنان سرزنده و پرآب مانده و طراوتش روح دشت خشک کرمان را نوازش می‌دهد.
این قنات که به‌واسطه ویژگی‌های منحصر‌به‌فردش در سال 2016 در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد، در میان مردم محلی با نام «شش مقسم» شناخته می‌شود؛ نامی که حکایت از نظام دقیق تقسیم آب و احترام پیشینیان به این شریان حیاتی دارد.
در کنار گوهرریز، دو قنات دیگر کرمان در شهرستان بم – قاسم‌آباد و اکبرآباد – نیز در شمار آثار جهانی یونسکو قرار دارند و نام استان کرمان را در میان بزرگان سازه‌های آبی ایران درخشنده نگاه داشته‌اند.
سفری به دل زمین؛ تجربه لمس آب زندگی
کافی است قدم به تونل زیرزمینی قنات بگذارید تا آب زلال و چرخش اعجاب‌انگیزش زیر لایه‌های خاک را با چشم خود ببینید؛ حسی که هر گردشگری را مسحور ترکیب خاک نم‌خورده و صدای روان آب می‌کند.
در ادامه مسیر، محل تقسیم آب در شهر جوپار منظره‌ای است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت؛ جمع درختان قدیمی و جویباری که از دل قنات جاری می‌شود، تصویری است از هم‌نشینی طبیعت و نبوغ ایرانی که در دل کویر، جان می‌آفریند.
قداستی به بلندای تاریخ
در حدود 90 متر بالاتر از مظهر قنات، مسجد صاحب‌الزمان(عج) روی چاه شماره 36 بنا شده است؛ چاهی 5.5 متری که در میانه صحن قرار دارد. نور سبز و دریچه شیشه‌ای نصب‌شده روی آن، فضایی روحانی ایجاد کرده و نشان می‌دهد که آب برای مردم این دیار تنها یک عنصر طبیعی نیست، بلکه بخشی از باور و قداست زندگی است.
قنات گوهرریز، امروز نیز یکی از فعال‌ترین قنات‌های استان کرمان است و بخش بزرگی از باغات جوپار را سیراب می‌کند. همین پویایی، آن را به مقصدی محبوب برای گردشگران تبدیل کرده است؛ جایی که می‌توان در آن معماری کهن ایرانی را لمس کرد و در صدای آب، طعم زندگی را چشید.
اگر گذرتان به دیار کریمان افتاد، پیشنهاد ما این است حتما سری به این قنات بزنید؛ تجربه‌ای که با عطر خاک نم‌خورده و آوای آب زلال، تا سال‌ها در خاطرتان ماندگار خواهد شد.
گوهرریز، یکی از کهن‌ترین و پرآب‌ترین قنات‌های ایران و این روزها در حالی به استقبال گردشگران رفته که غم سنگینی بر دل مردم جوپار و دوستداران میراث فرهنگی نشسته است. تنها چند روز پس از آن که امین ماهانی، مدیر پایگاه میراث جهانی قنات گوهرریز، با شور و شوق همیشگی، تاریخچه این شریان حیاتی و دیگر قنات‌های منطقه را برای بازدیدکنندگان روایت می‌کرد و آنان را به دنیای رازآلود زیرزمین میبرد، خبر درگذشت ناگهانی او بر اثر ایست قلبی جامعه میراث‌دوست استان را شوکه کرد. حالا گوهرریز، این معجزه زنده آب در دل کویر، داغدار نگهبان و راوی دانای خود است؛ مردی که نامش با حفاظت از قنات‌ها و عشق به خاک و آب این سرزمین گره خورده بود.
اما روایت گوهرریز برای ما، تنها روایت آب و تاریخ نبود. هفته گذشته که به همراه جمعی از خبرنگاران برای بازدید از این قنات به جوپار رفته بودیم، زمانی که امین ماهانی، مدیر پایگاه میراث جهانی قنات گوهرریز جوپار، از تاریخچه این قنات و دیگر قنات‌های منطقه برایمان می‌گفت و ما را با خود به سرزمین شگفت‌انگیز و اسرارآمیز زیرزمینی قنات‌ها میبرد، فکرش را هم نمی‌کردیم که آن روز آخرین بار باشد که نور دانش و مهر او را از نزدیک می‌بینیم.
جمله جمله روایت‌هایش از زندگی در دل خاک، از سازندگی نیاکان و از راز آب‌های نهفته، حالا در ذهنمان پژواکی متفاوت پیدا کرده است؛ چرا که امین ماهانی روز گذشته به‌دلیل ایست قلبی از میان ما رفت و دیار کریمان یکی از دلسوزترین حافظان میراث کهن خود را از دست داد.
حالا گوهرریز بیش از همیشه، یادآور ارزش انسان‌هایی است که عمرشان را برای زنده نگه داشتن تاریخ، فرهنگ و آب این سرزمین وقف کردند و تنها می‌توانیم با هدیه یک صلوات روحشان را شاد کنیم.
قنات هزار ساله گوهرریز این روزها تنها میزبان صدای آب نیست؛ جوپار در بهار امسال سوگ از دست دادن امین ماهانی، مدیر پایگاه میراث جهانی این قنات و یکی از دلسوزترین پاسداران میراث آبی کرمان را بر دل دارد؛ روایتی ناگهانی از وداع با مردی که عمرش را وقف زنده نگه داشتن تاریخ و حیات زیرزمینی این سرزمین کرد.
انتهای پیام/511/