سفر وزیر اقتصاد به ارس؛ احیا یا تشییع؟

به گزارش بخش استان‌ها در وبانگاه به نقل از خبرگزاری تسنیم از تبریز، در حالی که وزیر امور اقتصادی و دارایی به‌زودی راهی منطقه آزاد ارس می‌شود، پرسش اصلی این نیست که او قرار است چه بگوید؛ پرسش این است که آیا اصلاً چیزی برای دفاع باقی مانده است؟

مناطق آزاد کشور که قرار بود پیشران تولید، صادرات و سرمایه‌گذاری باشند، امروز به ویترین رکود، واردات و مدیریت‌های ناکارآمد و نمایشی تبدیل شده‌اند.

رکود زنجیره‌ای: از کارخانه‌های نیمه‌جان تا صادرات رو به مرگ

گزارش‌های میدانی از اغلب مناطق آزاد نشان می‌دهد تولید واقعی کاهش یافته، بسیاری از واحدهای صنعتی با سختی های مضاعف نسبت به سرزمین اصلی کار می‌کنند و صادرات محوری مناطق عملاً از حرکت ایستاده است و به گمان برخی کارشناسان، مناطق آزاد که باید موتور اقتصاد باشند، حالا بار اضافی روی دوش اقتصاد ملی شده‌اند.

ارَس؛ نمونه‌ای که زیر نورافکن قرار گرفته

منطقه آزاد ارس قرار است میزبان وزیر باشد؛ اما این سفر بیشتر شبیه عیادت از بیماری بدحال است تا بازدید یک منطقه اقتصادی. کندی پیشرفت پروژه‌های زیرساختی مهم، تعطیلی تدریجی واحدهای تولیدی، رویه های غیرشفاف و بعضا انحصاری در توزیع کالای تجاری و مسافری و بی‌نظمی در مدیریت منابع انسانی، تنها بخشی از واقعیتی است که ارس با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند.

در این میان کاهش سرمایه گذاری عملیاتی و تحقق یافته خارجی و داخلی، بزرگترین چالشی است که دورنمای رونق صنعتی ترین منطقه آزاد کشور را با ابهام مواجه میکند به نحویکه اگر سرمایه گذاری تعداد انگشت شماری از فعالین اقتصادی در حوزه انرژی و کشاورزی را که آنهم مدیون دوره های مدیریتی قبلی است را از لیست گزارش‌های آماری حذف کنیم، مدیران فعلی پس از یکسال از روی کار آمدن، عملا کارنامه قابل توجهی برای ارائه نخواهند داشت.

مدیریت‌های سفارشی؛ مناطق آزاد یا حیات خلوت؟

در اکثر مناطق، انتصاب‌های مبتنی بر سفارش و روابط، مأمورین غیرمتخصص و چیدمان‌های سلیقه‌ای، جایگزین تخصص شده است.

بدنه کارشناسی کنار زده شده و مناطق آزاد در عمل به پاتوق انتصابات جناحی و خانوادگی بدل شده‌اند. منطقه آزاد که ارس هم به ویترینی از این چالش بزرگ مدیریتی تبدیل شده است، جایی که پس از انتصاب دور از انتظار شهردار یکی از مناطق شهر تبریز به عنوان مدیرعامل صنعتی ترین منطقه آزاد کشور، شاهد بکارگیری بی‌سابقه ده‌ها مدیر و مشاور و مامور از ستادهای انتخاباتی و دفاتر نمایندگان و استانداری تا باجناق و دختر عمه و … بوده است.

پروژه‌های خوابیده؛ از راه تا مدرسه

کندی پیشرفت پروژه‌های عمرانی در اکثر مناطق آزاد به یک رویه تبدیل شده است.

در برخی موارد حتی زیرساخت‌های ضروری مورد نیاز همچون مدارس و درمانگاهها، پس از گذشت ماه‌ها از روی کار آمدن دولت و تیم مدیریتی جدید، پیشرفت فیزیکی چندانی ندارند و مردم این مناطق حق دارند بپرسند:

اگر این‌ها مناطق «آزاد» هستند، پس مناطق «درگیر» چه وضعی دارند؟

نظارت دیرهنگام؛ امیدی کم‌نور

ورود نهادهای نظارتی، هرچند روزنه امیدی در میان این تاریکی ایجاد کرده، اما حقیقت این است که ریشه مشکلات عمیق‌تر از چند پرونده و چند تذکر است.

مناطق آزاد ایران امروز بیش از هر زمان دیگر نیازمند جراحی اساسی هستند، نه مُسکن و درمان‌های موضعی و نوع مواجهه وزیر جوان اقتصاد با مسائل پرتعداد منطقه آزاد ارس در سفر پیش رو، بعنوان نشانه ای از رویکرد عملی او قابل ارزیابی است.

و حالا پرسش اصلی: وزیر با «دستگاه شوک» می‌آید یا «برگه گزارش»؟

سفر وزیر اقتصاد به ارس می‌تواند آغازی برای بازگشت شفافیت و کارآیی باشد، اگر نگاه اصلاحی وجود داشته باشد.

اما اگر این سفر تنها بازدیدی تشریفاتی باشد، باید پذیرفت که نه‌تنها ارس، بلکه تمام مناطق آزاد کشور در سراشیبی قرار گرفته‌اند؛

مسیری که دیگر نمی‌توان آن را با چند سخنرانی و گزارش آماری که انطباق چندانی با واقعیت میدانی ندارد توجیه کرد.

انتهای پیام/